Afvallen met de Chinese voedingsleer (update)

Iedereen lijkt er nu weer mee bezig – gewicht verliezen. Daarom heb ik besloten om dit onderwerp nog een keer op te pakken en voort te borduren op een blog uit het jaar 2016.

Afvallen is – anders dan vaak gedacht – niet het hoofdonderwerp binnen de TCM-voedingsleer. Als cliënten als hoofdwens ‘gewicht verliezen’ noemen, kijken we samen vooral naar hoe we snel en effectief hun spijsverteringsvuur kunnen versterken. ‘Overgewicht’ is namelijk maar één van de symptomen die aangeven dat het spijsverteringssysteem (of tewel Milt en Maag) uit balans is.

Overgewicht vanuit TCM-perspectief

Overgewicht is zeker geen probleem dat alleen in onze tijd speelt. Al in de middeleeuwen beschreven de artsen overgewicht als een onbalans van de lichaamssappen. Ze zagen de oorzaak in ‘hitte, gistprocessen en bedorven, ziekmakende vloeistoffen’.

Ook de Nei Jing (het belangrijkste boek van de TCM) beschrijft overgewicht en obesitas. De TCM spreekt van Fei Pang. Fei betekent goed gevoed, overvloedig en welvaart. Pang betekent dik en zwaarlijvig.

Volgens de TCM heeft overgewicht te maken met een overmaat aan damp. Damp heeft zich opgehoopt in het weefsel en de lichaamscellen. De achterliggende oorzaak van damp is altijd een verzwakte Yang Qi van de Milt en een ongeschikte keuze aan extreem bevochtigende voedingsmiddelen. Hoe je je spijsvertering kunt versterken, heb ik uitgebreid beschreven in mijn ebook. Dit kun je gratis downloaden.

Een kritische noot!

Ik heb al eerder verteld dat er tegenwoordig ook veel gekte is rondom het onderwerp overgewicht. De BMI is nog steeds een van de maten om overgewicht te bepalen. Mensen met een hoge BMI maken volgens de westerse geneeskunde meer kans op ernstige ziektes zoals diabetes, hoge bloeddruk, galstenen en hart- en vaatziekten. Ze moeten afvallen door de calorieëninname te beperken en meer te gaan bewegen.

Wat veel mensen niet weten: de grenswaardes van de BMI zijn gebaseerd op gegevens van verzekeringsmaatschappijen. Hiervoor nam men het gewicht en de lengte van een aantal verzekerden en keek men hoe lang de levensverwachting was. Daarvan uitgaand bepaalde men de ‘desirable weights’. De data gaan terug naar het jaar 1959. Maar ondanks opgekomen kritiek bevestigde de WHO in 1997 de geldigheid van de BMI.

Sterker nog, de WHO scherpte de waardes nog een keer aan. Het gevolg: binnen één nacht vielen miljoenen Amerikanen ineens in de categorie ‘obesitas’. Pech voor deze grote groep mensen. ‘Geluk’ voor de dieet- en farmaceutische industrie: de markt voor maagbandjes en dieetshakes was overnacht oneindig gegroeid.

Laten we dus niet vergeten dat er een grote lobby is, die ervan profiteert.

Overgewicht in geografische en historische context

Als je me kent, dan weet je dat ik aan de magere kant ben. (Hier kan ik trouwens niet veel aandoen. Het is mijn constitutie). Op reis in het Midden-Oosten was ik meer dan dankbaar dat ik de vertaling van ‘genoeg!’ had geleerd: In de ogen van de plaatselijke bevolking was ik natuurlijk veel te dun. Ze beschouwen juist mollige personen als welgesteld, gezond en weerbaar en schepten bergen aan eten op mijn bord, omdat ik er zo uitgehongerd uitzag.

Naast de geografische verschillen is natuurlijk ook het lichaamsbeeld in de loop van de tijd veranderd. Denk maar aan Rubens. De Rubens-vrouw gold lang als hét schoonheidsideaal. Niemand die de Rubensvrouw op een dieet wilde zetten. De kunstenares Anna Utopia Giordano heeft op haar website een ontzettend mooi project geplaatst. Kijk hoe de oude meesters Venus volgens huidige standaards hadden moeten tekenen.

Inmiddels is het ideaal veranderd van mollig naar extreem dun. Het erge is dat onze kinderen daar ook al aan blootgesteld worden. Er zijn studies die tekeningen in kinderboeken hebben onderzocht. In de jaren 50 werden nog ‘normaal’ gebouwde figuren getekend. Helaas heeft dit plaats gemaakt voor figuren zoals Anna en Elsa uit de Disney film ‘Frozen’. Kijk maar naar de flinterdunne tailles van de twee cartoon-zusjes. Of denk aan Barbie…

Dus ik wil hier zeker geen verkeerd signaal geven! Ik wil je juist motiveren om kritisch naar alle verhalen rondom overgewicht te kijken en vooral blij te zijn met je lichaam. Er zijn simpelweg mensen die een stevigere constitutie hebben. Maar zij kunnen juist perfect in balans zijn. De TCM gaat er zeker niet van uit dat alleen dunne mensen gezonde mensen zijn!

Wat wil de TCM dan wel?

De Chinese geneeskunde kijkt naar het totale evenwicht van een persoon. Belangrijk zijn het energieniveau van een persoon, de vitaliteit, het verloop van de spijsvertering en de kwaliteit van de slaap.

Overgewicht is gedefinieerd als damp, dus een ophoping van overtollig veel vochtigheid in het lichaam. Damp is in eerste instantie niet extreem problematisch. Maar het kan storen en de qi stroom vertragen. Als er veel damp is – dat kan in vorm van overgewicht, maar bijvoorbeeld ook in vorm van loopneus en vochtophopingen – dan is het doel om deze aan te pakken. Dit doen we door de spijsvertering te versterken, zodat het lichaam de damp kan opruimen. Doel is om het hele lichaam in balans te brengen. En als er daardoor ook een pondje smelt, dan is dit natuurlijk mooi meegenomen.

Geen standaardadviezen, wel basistips

Misschien ken je het zelf ook: je vriendin heeft veel gewicht verloren door een bepaald dieet, maar bij jezelf werkte het dieet helemaal niet.

In de ogen van de Chinese voedingsleer bestaat er geen dieet dat voor iedereen werkt. Alleen het feit dat iedereen een verschillende type stofwisseling heeft (kort door de bocht: de een meer vleeseter, de ander meer graneneter) maakt, dat we iedereen individueel moeten benaderen.

Wel zijn er een aantal basisadviezen die voor iedereen gelden. Deze had ik eerder al genoemd in het blog van 2016. Voor dit blog heb ik ze geactualiseerd. Als cadeautje mag je er nog het mooie infografic bij downloaden. Je kunt het uitprinten en ergens als spiekbriefje ophangen. Lees wel eerst de uitgebreide toelichting.

Kijk nog even naar het nieuws – artikelen, nieuwe data – en kijk dan snel naar het blog met de 10 tips om af te vallen.

nieuw ♦ nieuw ♦ nieuw

Workshop voor ‘beginners’: Word je eigen voedingsconsulent
De workshop op 25 februari is zo goed als vol, maar er zijn nieuwe data! Voor de zomer geef ik de workshop nog twee keer.
Zaterdag 21 april 2018
Zaterdag 23 juni 2018
Lees ook het mooie Volkskrant artikel ‘Kachelen op de ochtend’ van Pay-Uun Liu.

3-daagse module: TCM-voedingstherapie voor milt en maag vol
Deze module richt zich aan professionals. Deze module is inmiddels vol.