Bloedpudding en schapenmaag (stop maar met lezen als je veganist bent)

Sluiten

Kom er ook bij!

Meld je aan voor mijn nieuwsbrief. Zo kun je al lezend iets voor je gezondheid doen. Als WELKOMSTCADEAU ontvang je mijn E-BOOK ‘Weg vermoeidheid – In 5 stappen meer energie met de Chinese voedingsleer’.

14/11 2018

Het zwarte schijfje

We wisten ons er geen raad mee: het zwarte schijfje onherkenbaar ‘iets’ op het bordje van mijn vriend. Het was iets dierlijks, maar wat precies?

Ik zat in Schotland. Heerlijk. Een week vakantie. Mijn vriend en ik waren in een eettentje beland op de Ilse of Skye. Het was al rond lunchtijd maar het menu gaf duidelijk aan dat het ‘Schotse ontbijt’ de hele dag kon worden besteld.

Mijn vriend – een parasympaticus (dat wil zeggen: één van de twee types rood-vlees en vet-eters) – ging ervoor. En mijn voedingsdeskundige-hart keek geïnteresseerd mee.

Je moet weten dat mijn vriend nog geen twee jaar geleden probeerde om vegetarisch te eten. Het ging hem helemaal niet slecht af maar nadat we er achter kwamen dat zijn stofwisselingstype hoort bij de rood-vlees-  en vet-eters, begon hij meer (uiteraard biologisch) vlees en vet te eten. Nu zie ik hem opbloeien en genieten. En dus een echt Schots ontbijt bestellen, omdat dit hem veel beter voedt dan een granenpapje.

De oplossing

Google bracht licht in het donker: het zwarte schijfje was blackpudding. Klinkt als een pudding van donkere chocolade. Maar ik moet je teleurstellen. Blackpudding is gemaakt van varkens- of ander dierlijk bloed. Gemengd met havermout, kruiden en (runder)vet wordt de pudding in een worstvel gekookt en vervolgens in schijfjes gesneden en gebakken als ontbijt gerecht geserveerd. In 2016 werd blackpudding trouwens door een website uitgeroepen tot superfood, naast broccoli en spinazie. De website claimde dit door te verwijzen naar het hoge gehalte aan ijzer en zink – en zorgde voor een felle discussie in de media…

Naast blackpudding lag er nog een ander donker schijfje op het bord. Maar daarop hadden we ons al voorbereid, inclusief de ‘making of’ op You Tube: Haggis is hét Schotse nationale gerecht. Het bestaat uit een mengeling van long, hart en lever van het schaap met havervlokken en kruiden. Dit mengsel wordt gekookt in een schapenmaag. De Schotse dichter Robert Bruns heeft er zelfs een gedicht over geschreven. Slik.

Mijn leermoment

Twintig jaar geleden had ik zeker geen van de donkere vlees-schijfjes geproefd. Toen had ik dit bord barbaars gevonden. Misschien zelfs de koper van het bordje als ongedisciplineerd afgestempeld. Er bestond zelf de kans – ik heb moeite om dit toe te geven – dat ik kokhalsgeluiden had gemaakt en met een arrogante blik aan mijn groentesoepje was begonnen. Pfff, zo veel vlees was toch echt niet nodig! Of wel?

Gelukkig zijn we hier om te leren. En zo heb ook ik mijn les geleerd.

Zelf heb ik het stofwisselingstype ‘sympaticus’. Dat wil zeggen dat ik een koolhydraateter ben. Niet zo raar dat (veel) vlees me niet echt trekt. Ik kan zelfs vegetarisch leven zonder dat mijn lichaam daar schade aan ondervindt.  In feite heb ik dit (op vis na) bijna 14 jaar gedaan. Het kostte me geen moeite. Ik begon pas weer iets meer dierlijk eiwit te eten toen ik enkele maanden na de bevalling van mijn dochter bloedeloos aan de kassa van de AH stond en bijna flauw viel. Maar dat is stof voor een andere blog.

Inmiddels weet ik dat iedereen een eigen stofwisselingstype heeft en dat er mensen zijn die simpelweg meer vlees en vet nodig hebben. Zij zouden ziek worden als ze vegetarisch zouden eten. Net als een koolhydraat-eter tegen zijn behoefte in gaat als hij ineens overschakelt op een koolhydraatarm dieet. Ik ga ervan uit dat er in Schotland veel rood-vlees- en vet-eters zijn, die dus vet en dierlijk eiwit, inclusief orgaanvlees, nodig hebben. En voor hen kan zo’n blackpudding wel degelijk een superfood zijn.

Ondanks dat ik aan een paar hapjes genoeg had, moest ik toegeven dat beide plakjes best lekker waren.

Logisch

Schotland is een ongelooflijk mooi land – maar ook een land met veel regen en vochtige nevels. Niet alleen de highlands zijn ruw en wild en winderig.

Voor mij is het logisch dat hun traditionele eten niet bestaat uit een groentesoepje – ook al had je mij daarmee blijer gemaakt.

Vette vis zorgt voor de voorziening in omega drie vetten. Schapenvlees is verwarmend, haver (in de Haggis, in veel koekjes) ook…Dit geeft kracht, een bescherming tegen de onstuimige weersomstandigheden. Ondenkbaar dat ze daar (over)-leefden op salade en fruit.

Joepie! Ook glutenvrij

Waar je in Nederland vaak naar glutenvrije gerechten moet zoeken, was het in Schotland heel gemakkelijk om aan glutenvrije maaltijden te komen. Geen tarwebrood bij de vis willen eten? Geen probleem, hier heb je glutenvrije havercrackers. Zelfs glutenvrije fish ‘n chips waren verkrijgbaar. Daar werd ik zo blij van.

Wat ik ook weer interessant vond: de patat werd gefrituurd in ossenwit – geheel volgens de traditie. Ossenwit en reuzel zijn de vetten van onze voorouders en veel stabieler dan zonnebloemolie. En omdat de dieren (toen) vooral gras aten in plaats van vetgemest werden met granen, zat er in dit vet ook behoorlijk wat omega 3.

Überhaupt was het eten in Schotland fan-tas-tisch! Overal puur en van hele goede kwaliteit.

Mocht je veganist zijn (en de tekst tot hier hebben volgehouden), dan kan ik je geruststellen. Ook in Schotland kun je je hart ophalen. Inmiddels zijn alle gangbare voedingsstijlen aangekomen – maar geheel volgens de traditie is het dus niet.

Zero waste tip

De één seconde zero waste tip: maak je plastic vloeibare zeeppompjes op en koop alleen nog niet ingepakte stukjes zeep. Je kunt ze echt óveral krijgen! Let er wel op dat ze niet zijn gemaakt van palmolie.

Commentaren (21)

    1. Er zijn vragenlijsten en genetische tests. Persoonlijk werk ik met kinesiologie en een testapparaat. Dus over de eerste twee methodes kan ik voor de rest geen uitspraken doen. MAAR: je kunt natuurlijk ook kijken wat je echt goed doet. Van welke maaltijden word je blij? Welke maaltijden voeden je goed? Durf te spelen met de hoeveelheden vet, eiwit, koolhydraten en begin te luisteren naar wat het lijf echt vraagt (niet het hoofd ;-)).

  1. Hoi Jutta,
    wat een leuk artikel om te lezen. Ik eet al geruime tijd vegetarisch maar kon onlangs de drang niet weerstaan om een plakje (uiteraard biologisch) bloedworst te bakken en op te eten. Heerlijk. Hoe kom ik er achter welk stofwisselingstype ik ben. Waar komt jou interpretatie van paras-ympaticus en sympaticus vandaan? Komt die uit de polyvagaal theorie? Met deze theorie werk ik binnen de mindfulness en neurowetenschappen. Just curious?
    hatelijke groet, Suzanne

    1. Beste Suzanne, de indeling is gebaseerd op de leer van de stofwisselingstypes. Er zijn nog meer types, waaronder de zogenaamde parasympaticus en sympaticus. Ik weet dat er vanuit diverse theorieën mee wordt gewerkt. De leer van de stofwisselingstypes geeft dan ook weer een eigen interpretatie hieraan.
      In mijn praktijk meet ik het stofwisselingstype met behulp van een meetapparaat en kinesiologie plus enkele vragen. Maar er worden ook genetische tests aangeboden en sommige therapeuten werken uitsluitend met een vragenlijst. Over de laatste twee methodes kan ik verder geen uitspraken doen, omdat ik er zelf niet mee werk.
      Het meest belangrijk lijkt me echter dat we weer leren wat ons lichaam echt nodig heeft. Dus goed voelen welke maaltijden je bijzonder goed doen. Wat voedt je goed? Na welke maaltijd heb je weer trek?

  2. Heldere en boeiende beschrijving van je ervaringen. Vooral ook het verschil tussen de sympaticus en parasympaticus. Een visie op voeding en levenswijze die ik nog niet kende. Maakt zin voor mij/making sense.
    Ik heb ook een vraag: hoe kun je ontdekken of je in 1 van de 2 groepen valt?

    Hartelijke groet,
    Joseph

    1. Joseph, Bedankt voor je feedback. De leer van de stofwisselingstypes werkt met meerdere types (meer dan de in het artikel genoemde twee types). Je kunt je type laten meten door middel van een vragenlijst of zelfs genetische tests. Persoonlijk werk ik met kinesiologie en een meetapparaat. Maar: het meest belangrijk lijkt me dat we leren om weer echt naar ons lijf te luisteren. Wat doet ons goed? Van welke maaltijden worden we blij? Los van de emoties die ermee gepaard gaan. Gewoon kijken welke maaltijden je goed voeden. Hartelijke groet, Jutta

  3. Hai,
    Hoe vind je uit welk stofwisselingstype je bent? Ben er wel heel benieuwd naar aangezien ik zoveel mogelijk koolhydraatarm eet.

    1. Er zijn vragenlijsten en genetische tests. Persoonlijk werk ik met kinesiologie en een testapparaat. Dus over de eerste twee methodes kan ik voor de rest geen uitspraken doen. MAAR: je kunt natuurlijk ook kijken wat je echt goed doet. Van welke maaltijden word je blij? Doet kh-arm eten je goed? Dan heb je de goede keuze gemaakt. Durf te spelen met de hoeveelheden vet, eiwit, koolhydraten en begin te luisteren naar wat het lijf echt vraagt (niet het hoofd ;-)).

  4. Ha, ik ken de Schotse Black Pudding ook. En dan gewoon als Europees gerecht in de vorm van Bloedworst. Vooral de Limburgse versie zonder de spekjes (althans, helemaal meevermalen met de rest van de ingrediënten). Heerlijk en als behoorlijk Bloedleeg type vooral voedzaam voor mij. De verwarmende kruiden die erin zitten geven mij letterlijk weer warme handen. Leuke blog met weer interessante feitjes over de voedings tradities van onze overgrootoma’s en opa’s!

    1. Er zijn vragenlijsten en genetische tests. Persoonlijk werk ik met kinesiologie en een testapparaat. Dus over de eerste twee methodes kan ik voor de rest geen uitspraken doen. MAAR: je kunt natuurlijk ook kijken wat je echt goed doet. Van welke maaltijden word je blij? Welke maaltijden voeden je goed? Durf te spelen met de hoeveelheden vet, eiwit, koolhydraten en begin te luisteren naar wat het lijf echt vraagt (niet het hoofd ;-)).

  5. Beste Jutta,
    Sinds ik je volg en sinds ik het boek heb gelezen ben ik meer granen gaan eten en voor het eerst in jaren heb ik een voldaan en blij gevoel na de maaltijd en is het zooooooveel makkelijker om op gewicht te blijven.
    Echter nu na een tijdje heb ik het idee dat mijn lichaam toch eiwitten en/of ijzer te kort komt.
    Heb je hier tips voor?
    Ik eet toch zo’n 4 keer per week vlees/vis.
    Met vriendelijke groetjes, Kim

    1. Inderdaad, ook als koolhydraat type moet je op voldoende eiwit letten. Dat kan in vorm van vlees / vis en ei, maar zeker ook in vorm van peulvruchten. Trouwens vergeten we vaak dat groenten ook koolhydraten zijn. Dus ook als granentype maken we een goede mengeling van granen en groenten als koolhydraatbron.

  6. Beste Jutta,

    Het lijkt erop dat ik meer een koolhydraten en graan eter ben. Ik heb in ieder geval na het eten van bijvoorbeeld de heerlijke polenta uit je boek voor het eerst sinds ik me kan heugen een voldaan gevoel.
    Toch lijk ik nu ijzer en/of eiwitten tekort te komen. Ik merk dat mijn lichaam slapper wordt en minder kracht heeft.
    Toch eet ik zeker nog 4x per weer vlees en vis.
    Wat kan ik doen?

    Met vriendelijke groetjes,
    Kim

  7. Lijkt me heerlijk en ook bloedvoedend, die blackpudding. Verse patat gefrituurd in ossenwit klinkt ook lekker. Geen wonder dat mensen tegenwoordig niet meer tegen koude kunnen, we zijn kasplantjes geworden en we eten geen/minder echt traditionele maaltijden. Zoals jij hierboven beschrijft, maar ook soepen en stoofpotten die lang getrokken worden.

    En vroeger werden maaltijden op vuur bereid. Heb geleerd dat echt vuur het meeste warmte in eten brengt, daarna gas, daarna electrisch koken, en inductie het allerminste . . . en waar gaat het heen tegenwoordig?

    Wat jij in brengt tussen allerlei voedingshypes en misverstanden is echt broodnodig in deze tijd. Mijn yogalessen zitten boordevol jonge meiden die proberen met sapvasten te ontgiften van studiestress (en alles wat ze daardoor naar binnen werken), en die denken dat sapjes, smoothies en salades voedend zijn voor hen. Veel van hen zijn mager en hebben niet genoeg spierkracht. Dan vergelijk ik mijn beide oma’s die ieder 12 kinderen hebben grootgebracht, allen borstvoeding gegeven en tot in hun tachtigste vitaal en gespierd waren. Die oerkracht heeft nu bijna niemand meer . . . . .

    Tijd voor diepgaande artikelen (+ heerlijke receptjes) in kranten en aandacht op tv en in onderwijs over deze essentiele wijsheid over voeding, energie en gezondheid.

  8. Lijkt me heerlijk en ook bloed voedend, die blackpudding. Verse patat gefrituurd in ossenwit klinkt ook lekker. Geen wonder dat mensen tegenwoordig niet meer tegen koude kunnen, we zijn kasplantjes geworden en we eten geen/minder echt traditionele maaltijden. Zoals jij hierboven beschrijft, maar ook soepen en stoofpotten die lang getrokken worden.

    En vroeger werden maaltijden op vuur bereid. Heb geleerd dat echt vuur het meeste warmte in eten brengt, daarna gas, daarna elektrisch koken, en inductie het allerminste . . . en waar gaat het heen tegenwoordig?

    Wat jij in brengt tussen allerlei voedingshypes en misverstanden is echt broodnodig in deze tijd. Mijn yogalessen zitten boordevol jonge meiden die proberen met sapvasten te ontgiften van studiestress (en alles wat ze daardoor naar binnen werken), en die denken dat sapjes, smoothies en salades voedend zijn voor hen. Veel van hen zijn mager en hebben niet genoeg spierkracht. Dan vergelijk ik mijn beide oma’s die ieder 12 kinderen hebben grootgebracht, allen borstvoeding gegeven en tot in hun tachtigste vitaal en gespierd waren. Die oerkracht heeft nu bijna niemand meer . . . . .

    Tijd voor diepgaande artikelen (+ heerlijke receptjes) in kranten en aandacht op tv en in onderwijs over deze essentiële wijsheid over voeding, energie en gezondheid.

  9. Bloedworst met goudrenet, allebei gebakken in de aparte pannen met roomboter.
    Dat aten we thuis in de winter op brood. Ik maak het zelf nog vaker in de winter.
    Een heerlijke ouderwetse lunch. Het was meer als de Franse boudin, zonder spek.
    De kinderen van mijn zus waren er ook gek op. Gebakken kolen (van de mijnen) noemde mijn vader het.

Laat een antwoord achter voor Jutta Koehler Antwoord cancellen

Meer weten? Boek een persoonlijk consult of kijk bij mijn cursusaanbod.