De betekenis van bloed in de TCM

Sinds een paar maanden gebruik ik zo nu en dan een lippenstift om de bleker wordende kleur van mijn lippen te verdoezelen. Ik vind dat ik er dan net ietsjes frisser uitzie.

Rood is de meest gebruikelijke kleur lippenstift. Maar weet je eigenlijk wat je doet, als je rode lippenstift gebruikt? Zeker, het maakt je mooier, maar de rode kleur pretendeert ook iets.

Volgens de TCM zijn rode lippen een teken van voldoende bloed hebben. Als je voldoende bloed hebt, dan ben je gezond, goed gevoed, emotioneel stabiel en vruchtbaar. Door onze lippen net ietsje meer kleur te geven dan ze van nature hebben, gaan we al deze eigenschappen benadrukken. We signaleren daardoor aan onze omgeving: kijk nou, hoe gezond ik er uit zie.

Wat is bloed?

Eigenlijk geven we sinds oudsher een extra betekenis aan bloed. Denk maar aan sneeuwwitje die lippen had zo rood als bloed – of te wel ze was zo ontzettend mooi. Iemand kan een ‘bloedleeg’ verhaal houden. Iemands bloed kan koken. Iemand kan een volbloed-musicus zijn. Een idee kan doodbloeden. En we horen nieuws over koudbloedige misdaden.

Ook de TCM heeft een bredere opvatting over de functies van bloed: bloed voedt, bloed stroomt en transporteert qi, bloed koelt en verwarmt tegelijk.

Bloed is een vloeistof en hoort daarom bij de yinne substanties. Het lever-bloed verzorgt je ogen, specifiek je lens en de flexibiliteit ervan. Het zorgt ook voor souplesse in je ledematen. Dat wil zeggen je staat niet stijf op en kunt je armen en benen soepel bewegen.

Het hart-bloed zorgt voor een rustige hartslag. Het haalt tempo uit je drukke leven, zodat je leeft in balans met ruimte en tijd. Je kunt dan gemakkelijk pas houden met de jou gegeven tijd. Hart- en lever-bloed samen maken dat je goed kunt slapen – zowel in- als doorslapen.

De toestand van je bloed spiegelt zich in je gezicht, in je haar en in je nagels. Een goed teken zijn roze, stabiele nagels, vol en glanzend haar en rode lippen en een sprankelend kleurtje in je gezicht.

Vrouwen versus mannen met bloed-leegte

Waarschijnlijk raad je het al maar over het algemeen zijn vrouwen gevoeliger voor een zogenaamde bloed-leegte. Het niet-wetenschappelijke ‘bewijs’ vinden we in de praktijk.  Mannen zijn over het algemeen minder nachtblind dan vrouwen. Daarnaast hebben ze vaak minder moeite om direct in slaap te komen – een jaloersmakende eigenschap voor de vrouwelijke partners.

Een uitblijvende of schaarse menstruatie is dan ook een teken van een bloed-leegte. Immers moet je lichaam overschot hebben, om af te kunnen geven.

Je anker

Psychisch en emotioneel gezien is bloed je anker. Het maakt dat je je kunt afsluiten voor te veel prikkels: trillingen van anderen, straling, tocht, stemmingen, geuren. Alle omgevingsprikkels komen minder heftig binnen als je genoeg bloed hebt.

Is je bloed aangetast, dan vaart je schip te snel: je voelt je onder tijdsdruk, bent nerveus en prikkelbaar. ’s Nachts lig je te woelen en je vindt geen rust.

Je kunt ook in een depressie belanden. Zelf in een psychose. Denk als extreem voorbeeld aan de postnatale depressie. Tijdens de zwangerschap gaat veel bloed naar de baby. Tijdens de bevalling verliest een vrouw bloed. Borstvoeding geeft ook weer bloed weg (de TCM zegt dat moedermelk ‘wit bloed’ is). Meestal krijgt de vrouw ook nog te maken met een slaaptekort  en heeft daardoor minder kans om bloed op te bouwen. Een vicieuze cirkel.

Ook paniek stoornissen en een gejaagd gevoel kunnen optreden – immers heeft je anker nauwelijks nog vloeistof om te landen. Het anker krast over het blote zand. Dat scheurt en kraakt, je weet nooit wanneer je tot stilstand komt.

Ineens doen rigide en starre overtuigingen hun intrede in je belevingswereld. Je geest, je intellect stroomt niet meer, alles zit vast.

Hoe komen we aan een bloed-leegte?

Ten eerste als we letterlijk bloed verliezen, dus door ongelukken, door bevallingen, operaties en te hevige menstruaties. Bloeddonaties horen er ook bij; net als alles wat je lichaam vloeistoffen onttrekt: stress (stress is een hitte-factor), roken, slaaptekort, tekort aan rust, overmatig veel sporten/zweten.

Vanuit de voeding zijn het met name verhittende en/of uitdrogende voedingsmiddelen die ons bloed kunnen kosten, denk aan:

• koffie
• zwarte thee
• hete kruiden en specerijen
• granenkoffie
• yogi-thee en chai (soorten die ook gedroogde gember bevatten)
• zout van slechte kwaliteit
• alcohol

Het moge duidelijk zijn dat niet elke koffie en elk currygerecht tot een bloed-noodstand leiden. Het gaat – zoals altijd – om een overmaat. Dat wil zeggen: een gezellige koffie met vrienden in een café is prima. Net als een keer een curry gerecht met flink wat chili. Maar elke dag meerdere kopjes koffie, gemberthee, chai en sterk gekruide gerechten, kunnen op de lange termijn wel tot problemen leiden. Tel daarbij nog een tekort aan slaap, stress en hevige menstruaties op, dan heeft je anker al minder vloeistof om in te landen.

Hoe maak je je anker sterker?

Bloed bouw je met name op door eiwit te eten. Dit staat voorop. Daarnaast vind je in de TCM-literatuur nog andere voedingsmiddelen die helpen om bloed op te bouwen, zoals:

• rode biet
• rode bessen
• alle groene groenten
• rode kool
• lotuswortel
• zwart sesamzaad
• umeboshi
• zeewier

Maar eiwit is en blijft de doorslaggevende factor! Denk hierbij aan

• kip
• eieren
• peulvruchten
• vlees (bijzonder goed zijn lever, hartjes)
• vis

Welk eiwit het beste resultaat voor je geeft, hangt af van je stofwisselingstype. Het type rood-vlees- en vet-eter is afhankelijk van rood vlees en orgaanvlees. Kipfilet en kalkoengehakt doen hun werk bij dit type minder goed.

De koolhydraat-eter kan aan eiwit op basis van peulvruchten al voldoende hebben – dit geldt met name voor de extreme koolhydraat-types. Voor de overgrote meerderheid geldt, dat eieren en mager vlees (in dit geval werkt kipfilet dus wel) prima bloed kunnen opbouwen.

Het gebalanceerde type is ook afhankelijk van dierlijk eiwit – echter in veel mindere mate dan de rood-vlees- en vet-eter.

Hier onder vind je een medicinale bouillon voor de bloed-opbouw:

Ingrediënten

• 500 g vlees (kip/kalkoen voor het koolhydraattype; rund/kippenhartjes voor het rood-vlees- en vet-type; het gebalanceerde type mag kiezen)
• 1 Chinese kool
• 500 g wortels, schoongemaakt en geschild
• 2 EL gojibessen
• 2 EL zwart sesamzaad
• 2 EL zeewier (bijv wakame)
• 3 l water
• aan het einde van de kooktijd: 1 bos peterselie

Bereiding

• breng het vlees in het water aan de kook.
• was en schil de groenten. Verwijder zorgvuldig alle restjes aarde en alle beschadigde plekjes. Verwijder het wortelgedeelte van de groenten.
• voeg de groenten toe en breng de bouillon weer aan de kook.
• laat op een zacht vuur minimaal 4 uur koken (gesloten deksel).
• verwijder tussendoor het ontstane schuim met een lepel.
• voeg eventueel nog iets water toe (je kunt dit water koken in een waterkoker).
• zeef de bouillon en vang de bouillon op.
• het vlees kun je nog eten. Gooi de overige ingrediënten weg.

Vul de nog hete bouillon in schone glazen potjes (ca 500 ml volume) en doe de potjes direct dicht. Er ontstaat een vacuüm en de deksel is ingedrukt.  Je kunt bijv. oude jampotjes gebruiken. Bewaar de bouillon in de potjes in de koelkast. De bouillon is meerdere weken houdbaar.

Dosering

Een a twee keer per dag een portie (ca 150 ml) verwarmen (in een pan, niet in de magnetron). Drinken voor de maaltijden of als tussendoortje. Je kunt de bouillon ook als basis voor soepen gebruiken.

Zomervakantie

Vanaf 9 augustus t/m 23 augustus zorg ik er voor dat ik mijn batterij weer oplaad. Ik ga op pad en blijf uit de buurt van mijn laptop. Dat geld ook voor mensen die me helpen met de zaken. Dat houdt in dat ik in deze periode nauwelijks mijn email check. Telefonisch ben ik niet bereikbaar.
Voor mijn webshop betekent dit dat de bestellingen veel langzamer worden afgewerkt en verzonden. Het kan langer duren voordat je een pakket binnen hebt. Daarnaast kan het zijn dat de bestelling wordt opgedeeld op twee pakketten.

3 daagse module voor therapeuten

Na heel wat gepuzzel met de data, staat er in de herfst weer een 3-daagse module ‘TCM-voedingstherapie voor Milt en Maag’ gepland. Hier vind je meer informatie.

Boekbespreking en update

Meer dan 13 jaar geleden besloot ik om bij Barbara Temelie in de leer te gaan. Met meer dan 5 boeken die in bijna alle Europese landen zijn verschenen, was Barbara toen al de ‘goeroe’ van de Chinese voedingsleer.

Nadat ik eerder in Hamburg een weekend-seminar bij haar had gevolgd, wist ik: ik wil de hele opleiding bij haar doen. Voor mij was dit het begin van een complete omwenteling: ik vond een nieuw beroep en stapte (met knikkende knietjes) over van onderzoeker bij het RIVM naar een bestaan als zelfstandig ondernemer. Ik heb er geen seconde spijt van gehad.

‘Voeding volgens de Vijf Elementen’

Tegenwoordig zijn Barbara’s boeken in heel Europa bekend. In het Nederlands zijn er helaas maar twee boeken verkrijgbaar. Het basisboek ‘Voeding volgens de Vijf Elementen – Inleiding in de traditionele Chinese voedingsleer’ is al sinds 26 jaar op de Nederlandse markt. Als ik een bijscholing geef, is dit boek nog steeds verplichte literatuur. Het blijft een heel goed boek, waar je niet omheen kunt als je aan de slag wilt met de Chinese voedingsleer. Het enige nadeel: de Nederlandse uitgave is erg gedateerd.

Ik weet als geen ander dat de ontwikkelingen door gaan en er binnen enkele jaren weer veel nieuwe kennis is en ervaringen zijn  die opgenomen zouden  moeten worden in de boeken om een compleet beeld te schetsen. Mijn eigen boek is ‘maar’ 5 jaar oud. Maar ook ik kom al enkele dingen tegen die ik in de derde druk zeker wil aanpassen. Daarnaast komen er steeds nieuwe voedingstrends en diëten op de markt waarop  ik wil in springen.

Ook de traditionele Chinese geneeskunde blijft dus een dynamisch geheel dat onderhevig is aan (moderne) ontwikkelingen. 26 jaar is dus een heel lange periode.

Het is jammer dat de Nederlandse uitgeverij alleen herdrukt en nooit herziet. Ik ben bang dat dit niet snel zal veranderen.

Update

Dit blogbericht is met name voor mensen die Barbara’s boek kennen en er ook mee werken. Ondanks – ik kan het niet vaak genoeg benadrukken – dat het een heel goed boek is, zijn sommige tekstdelen simpelweg niet meer actueel. De Duitse, originele versie, is dus inmiddels meerdere keren herzien. Daarom vandaag dit blogberichtje. Zo krijg je een kleine update gewoon maar via deze weg.

De energetische classificatie van voedingsmiddelen

oud ☹

In de oude Nederlandse versie staat dat de thermische werking van een voedingsmiddel betrekking heeft op de gekookte versie, indien het desbetreffende voedingsmiddel normaal gesproken ook gekookt zou worden gegeten.

update 😊

In de Duitse, herziene, versie is deze uitleg verdwenen. Terecht. Normaal gesproken heeft de thermische classificatie altijd betrekking op het onbewerkte voedingsmiddel – ook al zou je het op die manier misschien niet eten. Anders zou je erbij moeten zetten hoe het voedingsmiddel bewerkt was: een gestoomd visje is thermisch gezien namelijk net een ander verhaal dan een gerookt visje.

Ook bij tarwe zou je een vertekend beeld krijgen. Over het algemeen eten we tarwe namelijk niet meer gekookt, maar vooral in vorm van meel. Het tarwegraan heeft een heel andere thermische werking, namelijk verkoelend, dan het gemalen korrel: tarwemeel werkt juist verwarmend.

Kortom: in de lijsten staan de onbewerkte, ongekookte voedingsmiddelen genoemd. De enige uitzondering zijn producten die bij het maken al bepaalde bewerkingsstappen hebben doorlopen zoals azijn en schimmelkaas.

Maishaar-of maisbaardthee wel of niet drinken

Mijn mening over thee is vrij duidelijk: onderschat de werking  niet, want elke thee heeft een medicinaal effect. Thee kan verhittend , verkoelend of uitdrogend werken. Daarom beveel ik aan om maximaal 2-3 kopjes thee per dag te drinken.

oud ☹

In de oude Nederlandse versie staat dat (alleen) neutrale theeën zoals maishaar- of maisbaardthee en sinaasappelbloesemthee geschikt zijn voor langdurig gebruik. Maishaar- of maisbaardthee is trouwens gemaakt van verse of gedroogde haartjes van de maiskolf.

De thee is dertig jaar geleden waarschijnlijk in het boek beland vanwege zijn neutrale thermische werking en om een tegenhanger te bieden voor de koude groene en de hete yogi-thee. Maar het was toen al niet de bedoeling dat mensen er overmatig veel van dronken. Maishaar- of maisbaardthee helpt om vocht af te voeren. Dat wil zeggen dat hij uiteindelijk tot uitdroging kan leiden.

update 😊

In de Duitse herziene versie is de maishaar- of maisbaardthee verdwenen. Er wordt heel duidelijk uitgelegd dat elke kruidenthee een medicinale werking heeft, die bij verkeerde of langdurig gebruik tot ziekte kan leiden. Vervolgens komt een pleidooi voor het drinken van heet water. Helemaal mee eens.

Yiniseren van spijzen: neutraliseren kan niet echt

oud ☹

In de oude Nederlandse versie staat dat yiniseren de werking van een oorspronkelijk warm voedingsmiddel kan neutraliseren. Yiniseren betekent dat je een verfrissend/koud voedingsmiddel aan een gerecht toevoegt. Bijvoorbeeld Chinese kool (verfrissend) aan een soep met lamsvlees (heet) toevoegen. Blancheren en koken in water zijn, in vergelijking met roken en barbecueën, yiniserende bereidingsmethoden. Dat geldt ook voor marineren en pickelen.

Hoe dan ook, echt ‘neutraliseren’ lukt bijna nooit.

update 😊

Een verfrissend of koud voedingsmiddel kan een hete bereiding wel beïnvloeden en tegengaan. Zo staat het ook in de Duitse update van het boek. Maar de indruk die de oude Nederlandse versie wekt, dat je – hoppa – alles lekker kunt neutraliseren, klopt dus niet.

Ik benadruk dit omdat ik deze vraag in elke workshop gesteld krijg. Tijdens de workshops leg ik altijd de thermische werking uit en geef natuurlijk ook voorbeelden. Voorbeelden van hete voedingsmiddelen zijn: kaneel, chili en gedroogde gember. Deze verhitten ons lichaam en kunnen onder meer leiden tot uitdroging, slaapstoornissen en inwendige onrust.

Koude voedingsmiddelen koelen ons spijsverteringsvuur af en kunnen leiden tot inwendige koude.

Het is een begrijpelijke gedachte dat je door heet met koud te combineren een voedingsmiddel of bereiding van zijn extreme thermische werking afbrengt.

Heel concreet vragen mensen zich dus af of je een (koude) banaan die je met kaneel (heet) bestrooit niet in een neutrale thermische werking kunt brengen. Of dat de koude van yoghurt niet door een vleugje chili (heet) kan worden opgeheven.

Nee, dat gaat dus  niet. Hete en koude voedingsmiddelen zijn extreem in hun thermische werking. Als we voedingsmiddelen met extreme uiterste gaan combineren, dan heft dit elkaar niet zomaar op. Natuurlijk gaan ze met elkaar in werking en wordt de kerrie schotel ietsje milder als we er een lepel yoghurt aan toe voegen, maar helemaal opheffen, dat gaat dus niet. Twee extremen brengen elkaar níet in balans.

Afsluitende tip

Houd altijd in gedachte dat de Nederlandse editie van dit boek er al behoorlijk wat jaren op heeft zitten. Ga er maar van uit dat de auteur inmiddels sommige dingen anders zou schrijven zoals ze in de Duitse versie ook gedaan heeft.

Als je de  meest recente versie van het boek wilt lezen,  bestel dan de Duitse versie: Ernährung nach den Fünf Eelementen. Dit kan onder meer via Barbara’s website. (PS: Ik deel alleen de link en verdien hier niets aan 😉)

Zero waste – als je maar begint

Een tijd geleden kreeg ik bezoek van een studente die een artikel schreef over gezinnen die zero waste (proberen te) leven. Ze had me gevonden via mijn blogbericht en wilde me graag interviewen. Hiervoor kwam ze me thuis opzoeken en we gingen na het gesprek ook nog samen boodschappen doen.

Tijdens het gesprek merkte ik dat ik me best vaak aan het verontschuldigen was – voor alle dingen die naar mijn idee nog niet zero waste waren: De prullenbak was nog steeds te vol. Mijn dochter had nog steeds te veel playmobil. De enkele plastic verpakking die tijdens zero waste boodschappen doen op de kassaband belandde, liet me blozen.

Achteraf dacht ik: wat stom van mij en ook zo jammer. Want ik mag juist trots zijn op dat wat we wél allemaal doen! We kopen geen keukendoekjes en zakdoekjes meer. We gebruiken vaste shampoo in plaats van shampoo uit plastic flessen. We hebben een bezem in plaats van een stofzuiger, noem maar op. Dus, al behoorlijk wat.

Het streven naar ‘perfecte zero waste’ maakt dat we verlamt kunnen raken. En uiteindelijk helemaal niets meer doen in plaats van in ieder geval al kleine stappen te nemen.

De beste zero waste tip is dan misschien ook maar gewoon met iets te beginnen,  ook al is het nog zo klein. Want als iedereen zo’n piepkleine stap zet, dan zet het wel iets groots in beweging.

In dit blogartikel: Help, ik heb verstopping: hoe je dit door middel van voeding en massage kunt verlichten | boek van Floor Tuinstra | Workshop maart: ‘Word je eigen voedingsconsulent’ | TCM-module voor professionals: ‘TCM-voedingstherapie voor Milt en Maag’ | Zero waste tip

Help, ik heb verstopping – deel 1

Meestal begin ik mijn blog met een persoonlijk verhaal. Maar over dit onderwerp kan ik gelukkig niet uit eigen ervaring meepraten. Wel uit ervaring als therapeut.

In de Chinese geneeskunde zoeken we naar balans in de spijsvertering. Misschien nog belangrijker dan wat er in onze buik belandt, is wat eruit komt. Het lijkt een moeilijk en smerig thema, maar het is zeker de moeite waard dat we er eens dieper op ingaan.

Als je te weinig naar het toilet kunt, is dat een teken dat je spijsvertering niet optimaal functioneert. Westers spreken we dan van obstipatie.

De Westerse geneeskunde is vrij ruim wat betreft de vraag hoe ‘vaak’ je zou moeten gaan:

• als je minder dan twee keer per week ‘gaat’
• over een periode van meer dan drie maanden
• en er is ook sprake van moeizame stoelgang of harde/droge ontlasting, dan spreek je van obstipatie.

De TCM is daar strenger in. Het is optimaal als je elke dag naar het toilet kunt. Als je om de dag naar het toilet gaat, dan is dat ook ‘regelmatig’, maar volgens de TCM-visie toch net een tikkeltje te weinig om het lichaam effectief van afvalstoffen te ontdoen.

Soorten obstipatie

De TCM kent meerdere soorten obstipatie. Maar wat deze verschillende soorten ontlasting met elkaar gemeen hebben is dat de ontlasting niet elke dag plaatsvindt.

Bij obstipatie op basis van een qi-leegte in de dikke darm is de aandrang wel aanwezig maar je kunt gewoon niet elke dag naar het toilet. We kijken eerst naar deze vorm van obstipatie.

Bij obstipatie op basis van een yin-deficiëntie in de dikke darm heb je vooral droge ontlasting en eventueel ook hitte-kenmerken in het lichaam. Obstipatie op basis van een qi-stagnatie leidt tot keutelachtige ontlasting. Deze laatste vormen van obstipatie ga ik in de loop van het jaar bespreken.

Bij een qi-leegte is er dus te weinig qi, oftewel energie om de ontlasting door de darmen te bewegen.

Typische kenmerken zijn

• de ontlasting heeft een normale vorm of is normaal met vervolgens een brijig gedeelte
• vermoeidheid of zweten na het ontlasten
• evt. onrustige buik, opgeblazen gevoel
• darmgeluiden

Oplossingen voor een qi-leegte obstipatie

Allereerst: wat helpt niet?

Extra veel water drinken. Natuurlijk moet je wat drinken, maar als je te veel drinkt, dan moet het lichaam weer extra kracht gebruiken, dus qi. Maar die heb je dus niet voldoende. En dan gaat het allemaal nog lastiger.

Wat helpt dan wel vanuit de voeding

• alles wat handig is voor het opbouwen van qi van de milt, is ook handig voor het qi van de dikke darm. Dat houdt alle basisprincipes van de Chinese voedingsleer in:
• eet meer gekookte of anderszins bereide maaltijden: vervang broodmaaltijden door gekookte maaltijden (deze kun je ook koud eten, zoals aardappelsalade, rijstsalade, eiersalade, koude gehaktballetjes, etc.)
• vermijd de magnetron
• vermijd een overmaat aan diepvries (de koude blijft in het eten zitten en kost je eigen kracht – dus qi – om het eten goed te kunnen verteren
• warm water drinken
• gebruik milde kruiden en specerijen, zoals dille, basilicum, bieslook: deze dynamiseren onze qi dus ook het qi wat de darmen aanstuurt

Wat ook nog helpt

• massage (blijf lezen!!)
• beweging (want dan breng je je qi op gang)
• ademhalingsoefeningen 

Massage tegen obstipatie

Voor een simpele en effectieve massage ging ik te rade bij mijn collega Floor Tuinstra. Ze is reflexoloog en heeft een boek geschreven over baby reflexologie “Reflexologie voor baby’s. Masseer de kwaaltjes van je kindje in 1 minuut weg.”

De massagetechnieken die Floor beschrijft, zijn in eerste instantie gericht op baby’s. Maar omdat de technieken een leven lang meegaan, werken ze natuurlijk net zo goed voor kinderen én volwassenen. Het fijne is dat deze massage via de voeten gaat.

Massage van de zonnevlecht – via je voet

Floor legde me uit dat deze massage diverse klachten in de buik kan verlichten. Massage van de zonnevlecht werkt kalmerend omdat de zonnevlecht correspondeert met het vlechtwerk van zenuwen achter onze maag. Dit zenuwnetwerk spreidt zich uit door de hele buikholte. Door dit punt via de voet te masseren, ontstaat er ontspanning in je buikholte en kun je klachten in je buik verlichten. Door de ontspanning en tegelijkertijd het stimuleren van de qi kan het lichaam ook beter ontlasting loslaten. Als er te weinig ontlasting is om los te laten dan is deze massagetechniek alsnog de eerste stap om de spijsvertering te ontspannen en weer kracht en Qi (energie) op te bouwen. Daarna zou je nog andere technieken kunnen doen.

Dus hier volgt de massage om obstipatie te verlichten. Je masseert beide voeten. Dat kan tegelijk of na elkaar.

1. op iedere voet een duim plaatsen
2. de duimen worden vlak onder de bal van de voet geplaatst (zie het plaatje), op het ronde bolletje/zonnevlecht
3. geef druk schuin naar boven
4. je kunt een pulserende druk geven
5. wissel eventueel van voet
6. doe dit elke dag 1 minuut

Wil je meer lezen over babyreflexologie, neem een kijkje op Floor’s website. Haar boek kun je hier inzien. Momenteel heeft ze juist een aanbieding. Nog even voor de zekerheid: dit is géén affilliate link; ik verdien hier helemaal niets aan. Dit is simpelweg een super tip die ik met jullie wilde en mocht delen. 😊

Overige activiteiten

15 maart: begin van de module voor professionals: TCM-voedingstherapie voor Milt en Maag; Zhong-geaccrediteerd; er zijn nog een paar plekken vrij.
21 maart: seminar voor professionals: Chinese voedingsleer bij kinderwens, tijdens de zwangerschap en na de bevalling; Zhong en FAGT-geaccrediteerd.
31 maart: workshop ‘Word je eigen voedingsconsulent’

Zero Waste tip: schimmel in de woning verwijderen

Als je last hebt van kleine schimmelplekjes in de badkamer, kun je dit middel proberen: baking soda en sterke natuurazijn. Meng deze 1:1. Let op: dit gaat bruisen. Meng dusdanig dat er een smeerbare pasta ontstaat. Dit smeer je op de schimmelplekken. Laat enkele uren inwerken en spoel dan af met water. Deze procedure moet je waarschijnlijk meerdere keren herhalen.

inhoud: nieuwe data ♥ workshops ‘word je eigen voedingsconsulent’ ♥ bijscholingen voor professionals ♥ winactie ♥ nieuw artikel massage magazine

Eindelijk rust

Ik ben blij dat het januari is. December vind ik altijd een veel te korte maand. Hectisch ook. Want terwijl ik mijn best doe om me niet mee te laten sleuren in de alom aanwezige kerstdrukte, lukt me dit alleen maar redelijk. In verhouding met eerdere jaren heeft het streven naar minimalisme me wel al meer rust gegeven. We doen met familie en vrienden minder (of helemaal niet meer) aan cadeautjes. Ik heb alleen een mini schoenendoos met een paar kleine kerstdecoratie-items en een herbruikbare kerstboom (een echte welteverstaan, die pendelt tussen balkon en huiskamer).

Maar hoe dan ook heb ik altijd het gevoel dat de winterse (voor de TCM-kenner ‘yinne’)  periode pas in januari begint. Eindelijk niets. Proberen om bij te komen.

Om op te laden kent de traditionele keuken een belangrijke manier:  krachtgevende bouillon. Ik heb er al eerder over geschreven, maar ik wil dit onderwerp toch weer een keer ‘opwarmen’. Het is gewoon te belangrijk en inmiddels zijn er behoorlijk wat nieuwe lezers bijgekomen. Waarvoor trouwens heel veel dank!!!♥

Mijn bouillon moment

Slokje bij slokje voelde ik me opknappen. Letterlijk binnen enkele minuten. Dat had ik nooit eerder meegemaakt – en dit heeft zich tot nu toe nooit meer zo herhaald.

Dertien jaar geleden, rond kerst, lag ik helemaal uitgeput op de bank. Het voelde letterlijk levensbedreigend. Geen idee welk virus ik had opgepakt. Binnen een aantal uur voelde ik me heel ellendig. Misschien ken je zo’n moment: je voelt je zo beroerd dat je het liefst een ambulance wilt bellen – mits je de kracht kon opbrengen om naar de telefoon te kruipen.

Gelukkig had ik nog bouillon over. Ik was kort daarvoor begonnen aan de opleiding en probeerde plichtsgetrouw diverse recepten thuis uit. Voor een overtuigde vegetariër (die ik toen nog was) was het best een dingetje maar ik maakte toch de kippenbouillon. De hele mikmak, inclusief botten en koken volgens de voedende cyclus (ander verhaal). Ik kan wel zeggen dat ik nooit eerder met zo veel toewijding stond te koken.

De eerste dag kon ik de bouillon helemaal niet proeven omdat ik zo uitgeput op de bank lag. Maar de tweede dag kon ik kon ik weer van het soepje nippen. En het wekte me tot leven. Per genomen slokje voelde ik me opknappen – het voelde als een klein wonder.

Bottenbouillon ‘To-Go’

Bouillon beleefde een aantal jaar geleden een kleine opleving. In veel hippe afhaaltenten in New York kreeg en krijg je ineens ‘bone broth To-Go’. Veel celebrities vervingen de koffie beker door een bone broth bekertje om – in plaats van een snelle coffeïne kick – kracht te halen uit de bouillon.

Inmiddels zijn er in veel steden ‘bouillon’ winkels ontstaan. Voorbeelden zijn de bouillon brothers uit Amsterdam en Berlijn heeft met ‘Bone Brox To-Go’ een pop up store.

Onverslaanbaar krachtgevend

Als voedingsdeskundige roep ik al jaren dat onze voorouders de beste voedingsconsulenten ooit waren. Ze wisten simpelweg wat echt gezond, goed verdraagbaar en lekker was. Zo ook de bouillon.

Westers gezien zijn het de aminozuren die de bouillon zo waardevol maken. Het hoge gehalte aan collageen is goed voor gewrichten, huid en haar.

Volgens de Chinese voedingsleer werken botten op het Jing, dus onze diepste essentie en reserve. Jing voedt onze hersenen, het geheugen, onze vitaliteit en vruchtbaarheid.  Voldoende Jing hebben betekent dat je gewapend bent tegen vroegtijdige veroudering en dat je lang vitaal bent. Jing kunnen we eigenlijk niet genoeg koesteren.

Krachtbouillon maken

In een goede krachtgevende bouillon horen vlees en botten. Helaas voor de vegetariër is er geen gelijkwaardige bouillon mogelijk op basis van plantaardige ingrediënten. Plantaardige bouillons zijn natuurlijk ook lekker maar kunnen de aansterkende werking van bottenbouillon helaas niet evenaren.

Ik weet wel dat er verschillende methodes zijn. Hier een quick guide.

1. Kies het soort vlees dat bij je past. Kip werkt verwarmend en is dus iets voor de koukleum. Rund en kalkoen hebben een neutrale thermische werking. Lam werkt verhittend: goed voor de koukleum, minder geschikt als je (ook) hittekenmerken hebt zoals opvliegers, nachtelijk zweten en inwendige onrust. Eend helpt tegen droogte en koelt het lichaam.
2. Koop biologisch vlees en botten. Vaak zijn er goede slagers maar daar krijg je vooral bevroren botten. Maar de zoektocht is het echt waard. Ik heb de ervaring dat er hele goede biologische slagers zijn, waar je voor maar een paar euro botten kunt kopen. Geen diepgevroren botten kopen! Dit is misschien het moeilijkste gedeelte. Gebruik circa 600 g vlees en botten. Meer mag uiteraard ook. Je kunt ook een hele soepkip gebruiken.
3. Neem schoongemaakte, geschilde en klein gesneden groenten zoals Chinese kool, wortels, prei. Neem er veel van. Een halve kilo wortels is realistisch. Een hele Chinese kool geeft de goede smaak. Zorg ervoor dat ze echt heel goed schoon zijn en dat er geen aarderestjes aan vast zitten. Dat verhoogt uiteindelijk de houdbaarheid van je bouillon.
4. Voeg eventuele nog andere ingrediënten toe: goji-bessen voor de bloed-opbouw. Laurierblad voor de verteerbaarheid. Zwart sesamzaad voor de bloed- en yin-opbouw. Peterselie voor de bloed-opbouw.
5. Je kunt eerst het vlees en de botten aan de kook brengen. Dan het water inclusief de ontstane schuim weggieten en met de overige ingrediënten opnieuw aan de kook brengen. Een andere methode is om alle ingrediënten aan de kook te brengen en vervolgens tijdens het kookproces eventueel ontstane schuim met een soeplepel weg te halen.
6. Laat met de deksel erop minimaal 4 uur op een zacht vuur koken, het liefst nog langer. 12 uur zou super zijn! Nog langer mag ook. Vul eventueel nog water bij. Dit water kun je verhitten in een waterkoker en dan bij de pruttelende bouillon doen.
7. Giet de bouillon door een zeefje en vang de bouillon op. Het vlees kun je nog eten (ja, ook na 12 uur koken), maar de overige ingrediënten moeten helaas weg.
8. Doe de bouillon in goed sluitende en schone (afwasmachine-schoon is schoon genoeg) weckpotjes. Oude jampotjes mogen natuurlijk ook. Ze moeten wel heel schoon zijn. Als je geen afwasmachine hebt, dan moet je de potjes enkele minuten in kokend water steriliseren.
9. Draai de potjes met bouillon dicht, zet ze op de kop en wacht een tijdje. Draai dan weer om. Bij het afkoelen ontstaat een vacuüm – je bouillon is nu meerdere weken houdbaar.

Neem elke dag een tot twee kopjes. Je kunt dit doen als kuur van twee tot drie weken maar langer mag natuurlijk ook. Ook kun je de bouillon als basis voor soep gebruiken in plaats van het bouillonblokje. Kijk ook eens of je je kopje koffie door een kopje bouillon kunt vervangen. Anders dan koffie vult de bouillon onze reserve (Jing) namelijk juist aan.

Op naar een vitaal 2019!

Winactie

Meer weten over bouillon? Ik geef gratis een exemplaar weg van het boek ‘Kraftsuppen und Essenzen’  van mijn collega Ruth Rieckmann (waarde: € 39,80). Voorwaarden van deelname staan onderaan. Let wel dat het boek in het Duits is verschenen!

Update 30 januari 2019: Marianne heeft het boek gewonnen! 🙂

Workshops en bijscholingen

Nieuwe data workshop ‘Word je eigen voedingsconsulent’
Ben je ook de weg kwijt tussen alle voedingsstromingen, tips en diëten? Wil je leren hoe je daarvan he-le-maal onafhankelijk kunt worden? Ben je benieuwd hoe je je spijsvertering kunt versterken – zo effectief en duurzaam, dat het in de toekomst voldoende is om naar je eigen buik te luisteren, in plaats van de zoveelste trend te proberen? Kom dan naar een van mijn workshops.
De workshop in februari is al vol. Maar ik geef dezelfde workshop ook in maart en in mei.

Bijscholingen voor therapeuten
14 maart: begin module ‘TCM-voedingstherapie voor Milt en Maag’ – alles wat je als therapeut moet weten om milt en maag van je cliënten via de voeding te kunnen versterken. Meer informatie en aanmelding hier.
21 maart: begin seminar ‘Chinese voedingsleer bij kinderwens, tijdens de zwangerschap en na de bevalling’. Leer hoe je als TCM-professional vrouwen met kinderwens kunt ondersteunen door de voeding aan te passen. Meer informatie en aanmelding kan hier.

Voorwaarden deelname winactie

1. Laat een commentaar achter bij deze blog. Kritische commentaren zijn uiteraard ook welkom, maar wel graag vriendelijk (en niet zoals de reacties op mijn blog over ‘bloedpudding en schapenmaag’, waar ik de minder vriendelijke commentaren helaas niet kon publiceren 😉…dit krijg je als je niet uitsluitend een veganistisch eetpatroon promoot…).
2. Als je beslist om een commentaar achter te laten, ga je akkoord met de voorwaarden van deze winactie.
3. De commentaren die vóór  29 januari 2019 binnen zijn, doen mee aan de winactie.
4. Het is voldoende om bij het commentaar je voornaam of een pseudoniem achter te laten, maar je emailadres (dat trouwens niet gepubliceerd wordt!) moet natuurlijk wel kloppen. Anders kan ik geen contact met je opnemen als je de gelukkige winnaar bent.
5. Je kunt meedoen als je boven de 18 bent en als je in Nederland of België woonachtig bent.
6. De trekking gebeurt willekeurig en onpartijdig.
7. Heb je het boek gewonnen, dan kun je het niet inwisselen voor geld.
8. Aan deze actie kunnen geen rechten worden ontleent.

In deze nieuwsbrief: ♥ eerste hulp bij overeten ♥ vakantie en webshop ♥ nieuwe data ♥ zero waste tip kerstboom ♥

Ruimte voor de buik

We keken verbaasd op toen de kennis terug kwam in een gemakkelijk zittende broek met elastische broeksband. Vijf minuut eerder had ze nog een chique galajurk gedragen. ‘Nou, zo heb ik gewoon meer plek voor mijn buik’, verklaarde zij. ‘Dan kan ik meer eten van het lopende buffet’.

Ik was op de trouwerij van vrienden. De praatjes en spelletjes waren achter de rug – en het lopende buffet was geopend.

Het is inmiddels jaren geleden maar dit incidentje zal ik nooit meer vergeten. We moesten toen lachen om haar. Maar ja, eigenlijk had ze ook wel gelijk. Er kwam zo veel lekkers langs. Waarom niet van alles proeven? Een strakke, onelastische galajurk zou alleen in de weg zitten. Bovendien was het licht inmiddels gedimd en een aantal mensen was al aangeschoten – niemand die doorhad dat ze haar garderobe had veranderd. Sowieso zag de broek er netjes uit en de elastieken broeksband zou ze verborgen houden onder haar shirtje. Zo zagen we haar  in de loop van de avond meerdere keren passeren met telkens opnieuw goed gevulde bordjes.

Bij ons was het limiet bereikt – de buiken drukten tegen de strak zittende pakken en de strakke jurkjes. Maar zij kon lekker door blijven schranzen.

Stop met eten als…

Het is ook heel herkenbaar. De meeste mensen eten net iets te veel als er ergens een feestje is, bij een lopend buffet of tijdens de kerstdagen.

Ik ga dan (typisch koolhydraat-eter) toch eens extra langs bij het toetjes buffet. En terwijl ik melkproducten normaal gesproken vermijd, tast ik dan wel toe bij mousse au chocolade en Co. De  daarop volgende loopneus en buik gerelateerde ongemakjes neem ik maar op de koop toe. De volgende dag ben ik weer heel blij dat er niet elke week een trouwerij, verjaardag of etentje gepland staat. Mijn buik moet dan eerst weer bijkomen.

Stop met eten als je circa 80% vol zit, aldus een slim advies vanuit de Chinese geneeskunde. Klinkt gemakkelijk, maar hoe weet je eigenlijk dat je de 80% al hebt bereikt?

6 tips om overeten te voorkomen

Halloween is net achter de rug. Sinterklaas heeft plaats gemaakt voor kerstdiners en borrels. Dat betekent een overvloed aan snoep, etentjes en koekjes.

Als eerste hulp voor het kerstdiner en andere overeet-momenten geef ik hier een paar trucjes mee. Deze kunnen helpen om de volgende schranspartij relatief onbeschadigd door te komen. – Oh, en garanties geef ik niet 😉.

1. Kauw goed
   Als we proberen om elke hap 20 keer te kauwen, dan eten we langzamer, kunnen beter verteren en merken ook sneller wanneer we bijna vol zitten, dus de (ongeveer) 80% hebben bereikt.
2. Wees er vroeg bij
   Nu de tijd van de snoep-overkill weer is aangebroken, kun je het beste regelmatig pickles eten. Het meest gemakkelijk is zuurkool. Zuurkool ligt geheel in de Nederlandse traditie. Neem altijd een hapje bij het eten. Zuurkool en andere pickles (bijv. kimchi) balanceren een overmaat aan zoet. Voor de duidelijkheid: het  beste is natuurlijk als we niets te balanceren hebben…
3. Slokje ume-su of hapje ume-pasta
   Slokje wat? Umeboshi’s zijn in zout en shiso-blad ingelegde abrikozen. Ze worden heel lang gefermenteerd en hebben het vermogen om te helpen bij overmatig veel snoep, een vol gevoel, overeten en alcohol. Producten van umeboshi kun je kopen in de biologische winkel.
   Is het kwaad dus al geschied, neem een slokje van de azijn (ume-su) of neem een hapje van de ume-pasta. Voor onderweg kun je ook ume pillen kopen.
4. Groene thee
   Groene thee helpt tegen blokkades in het spijsverteringssysteem. Met kleine slokjes gedronken, kan groene thee na het eten helpen om de voeding ‘naar beneden’ te leiden. Dit komt vooral door de bittere smaak die energetisch een naar beneden gerichte werking heeft. Dat is natuurlijk precies de kant waar je de blok in je maag naar toe wilt hebben. Maar overdrijf het niet met de groene thee, want dan raakt je spijsverteringssysteem onderkoelt.
5. Muntthee
   Vaak gemakkelijk te verkrijgen is een kopje muntthee (wel of niet van verse blaadjes). Gedronken na het eten, helpt muntthee om stagnaties op te heffen, of te wel de voedselbrij weer in beweging te krijgen.
6. Bitter is het nieuwe zoet!
   Zoals gezegd helpen bittere voedingsmiddelen om de qi naar beneden te leiden. Handig, als het eten als een steen op je maag ligt. Kijk dat je naast andere lekkere dingen ook rucola of een hapje witlof kunt pakken.

Hele fijne en rustige kerstdagen!!

Vakantie webshop

Bestellingen die voor 21 december binnen zijn, worden gewoon verwerkt. In de weken tussen 24 december en 7 januari neem ik even een adempauze. De bestellingen worden wel verwerkt maar het kan langer duren voordat ze bij jou zijn. Ook kan het gebeuren dat een grotere bestelling in verschillende pakketten wordt opgesplitst. Vanaf 7 januari 2019 kun je de bestellingen weer ik de gewone snelheid verwachten.

Nieuwe data

Er staan weer volop seminars en workshops gepland in 2019. De eerst volgende workshop voor ‘leken’ vindt plaats op zaterdag 16 februari 2019. Hiervoor kun je je al aanmelden.

Aanmeldingen voor de therapeuten bijscholing ‘Voedingstherapie voor Milt en maag’ kunnen  via de webshop pas vanaf 8 januari 2019. Als je deel wilt nemen, dan kun je alvast een email naar me sturen (info[@]5elementenvoeding.nl). Dan zet ik je op de deelnemerslijst. Betaling kan vanaf 8 januari 2019. Je ontvangt dan een betaallink van mij.

Zero waste tip: kerstboom

Drie jaar gelden heb ik een mini-dennenboom gekocht. Inmiddels viert hij zijn derde keer als kerstboom. Buiten de kerst tijd om staat hij op het balkon. In de maand december mag hij naar binnen en wordt hij kerstachtig versierd (met geknutselde kerstspullen, kerstspullen van de tweedehands winkel en een oude boomverlichting). Na de kerst mag hij weer naar buiten en gaat hij een nieuwe ronde in.

‘Sinds ik glutenvrij eet, heb ik meer buikpijn. Hoe kan dat nou?’ Deze vraag kreeg ik ongeveer twee jaar geleden van een klant.

Even schrikken

Ik schrok even – want normaal gesproken worden de klachten minder in plaats van  meer. Maar ik had direct ook al een vermoeden. En inderdaad: na enkele emails op en neer had ik de oorzaak ontdekt. Het zette me op scherp, want ik dacht dat ik het tijdens het consult duidelijk had uitgelegd. Sindsdien let ik er nog beter op en herhaal ik desnoods meerdere keren wat glutenvrij eten echt betekent – en wat niet.

Zoals je eerder hebt kunnen lezen, zijn er veel mensen die gluten niet goed verdragen. Dan hebben we het niet over coeliakie.  Maar over de grote groep mensen die door gluten uiteenlopende klachten krijgt zoals vermoeidheid, prikkelbare darm en huidaandoeningen.

Glutenvrij maar wél verteerbaar

Gluten zijn niet essentieel. Dus als je gluten wilt vermijden dan is dat prima. Maar er zijn een paar dingen waarop je moet letten. Anders blijven je klachten bestaan of worden zelfs nog erger.

Inmiddels zijn voor de meest gangbare producten glutenvrije varianten verkrijgbaar.   Veel mensen vervangen de gluten houdende producten dan ook zomaar door de glutenvrije variant – en juist dit kan leiden tot  klachten. Want glutenvrij betekent in eerste instantie dat je het stofje gluten vermijdt. Het houdt niet automatisch in dat je voeding daardoor beter verteerbaar wordt.

Hier komt de kennis van de Chinese voedingsleer in het spel. Deze concentreert zich niet op één stofje maar kijkt naar de vraag of het allemaal ook echt verteerbaar is.

Veel kant-en-klare glutenvrije producten zijn namelijk helaas niet goed verteerbaar. Daarom werkt het ook niet als je je brood, koekjes en crackers vervangt door de glutenvrije variant. Nogmaals: ook al krijg je dan geen gluten meer binnen – het betekent helemaal niet dat je voeding in haar geheel beter verteerbaar wordt.

Glutenvrij en uitgedroogd

Het probleem met de meeste glutenvrije kant-en-klaar producten: ze werken vaak heel uitdrogend. De crackers kosten je maag veel eigen vloeistoffen om ze te kunnen verteren. Het brood – vaak zo droog dat het al bij het openen van de verpakking uit elkaar valt – heeft  hetzelfde effect.

Heb je al droogte-klachten zoals droge huid, droge constipatie en droge slijmvliezen, dan kunnen deze klachten na een overstap naar een ‘westers’ glutenvrij voedingspatroon alleen maar erger worden. Dat verklaarde ook de klachten van mijn klant die ik in het begin van mijn verhaal noemde. Door glutenvrij brood als lunch te blijven eten, bleef de vertering van slag. Gluten was weliswaar het probleem niet meer, maar juist het veel te droge glutenvrije dagelijks broodje.

Als je glutenvrij wilt eten, dan is dat prima maar vermijd twee fouten:

1.Niet één op één vervangen

Als je overstapt naar een glutenvrij voedingspatroon heb je maar weinig gewonnen als je de glutenhoudende producten één op  één door glutenvrije producten vervangt. Stel: je vervangt de glutenhoudende muesli door een glutenvrije muesli; het gewone brood door een glutenvrije variant. Dan heb je nog steeds niet gelet op de verteerbaarheid.  De milt (= je spijsverteringsvuur) is niet gediend van rauwe granen en broodmaaltijden – ook al zijn deze glutenvrij. En de klachten kunnen simpelweg blijven.

2. Vermijd glutenvrije kant en klaar producten

De overgrote meerderheid van glutenvrije kant-en-klaar producten is sterk bewerkt. Ze bevatten ingrediënten met bijzondere namen, zoals: hydroxypropylmethylcellulose, gemodificeerd zetmeel of erwten proteïne. Deze zijn nauwelijks voor het lichaam als voeding te herkennen. En wat het lichaam niet als voeding herkent, dat kan het ook niet verteren. Naast deze sterk bewerkte ingrediënten bevatten veel kant-en-klare glutenvrije producten ook  nog margarine (ook weer sterk bewerkt), koolzaadolie (dit is alleen bedoeld voor de auto, niet voor in je buik), aroma’s, sojaeiwit (moeilijk verteerbaar en slijmvormend) of gewone melkproducten (slijmvormend).

Glutenvrij heel simpel

De oplossing is een geheel ander voedingspatroon – dat daarnaast ook nog lekker is. Dat wil zeggen: houd rekening met alle principes van de traditionele bereidingen.

Ontbijt met een rijstpap, gekookt in kokosmelk met pijnboompitjes of neem – mocht je een rood-vlees- en vet-eter zijn  eens een flinke omelet met spek. Dan hoef je je niet druk te maken over de vraag hoe je brood kunt vervangen.

Als je overstapt op een gekookte lunch (heb je een goede kantine of toko in de buurt?) of een lunch op basis van gekookte ingrediënten (eiersalade, linzensalade, rijstsalade, rode bieten salade, koude pannenkoeken van rijst-/boekweitmeel gevuld met gerookte bio-zalm) dan heb je de gluten zo omzeild.

Ten slotte: uitstapjes okay

Als je glutenvrij eet, kan je soms toch ineens behoefte krijgen aan ‘brood’. Dan is een keer een glutenvrij broodje nemen natuurlijk okay. Prima. Geniet! Maar zorg ervoor – om uitdroging te voorkomen –dat je dit niet elke dag neemt.

Zero waste winkel: Lieber unverpackt

Nee, om de hoek ligt deze winkel niet. En om nou de auto te pakken, vervolgens 100 km te rijden om een paar boodschappen te doen, is dan ook verre van zero waste. Toch wil ik je graag vertellen van de zero waste winkel in Geldern. Zolang er geen nieuwe zero waste winkels in Nederland zijn, blijf ik gewoon uitwijken naar België, Duitsland en zelfs Tsjechië.

‘Lieber unverpackt’ – deze waanzinnig mooie en complete winkel – ligt in Geldern. Vlak bij het kinderen- (en volwassen-)speelparadijsje Irrland. 30 min rijden vanaf Nijmegen. Duizenden Nederlanders gaan regelmatig naar Irrland (zo regelmatig dat alle informatie ook in het Nederlands geschreven staat)  – waarom dan ook niet even langs gaan in Geldern. Annet Schendel heeft de ‘Lieber unverpackt’-winkel in 2017 opgericht.

Ieders zero waste hartje gaat er sneller van kloppen: naast de bulk-bakken met noten, peulvruchten, pasta, olie en azijn, vind je hier ook keukengerei, hygiëne artikelen, vaste shampoo en kaarsen.

Dus mocht je een keer in de buurt zijn, neem dan lege jampotjes, zakjes en doosjes mee van thuis en ga langs bij ‘Lieber unverpackt’ . Dit zijn initiatieven die onze steun nodig hebben!

De vitrine hield me lang in haar ban. Ik wist niet of ik gefascineerd of geschokt moest zijn. Of allebei. Met het gezin waren we op stap – weer een keer iets cultreels doen – en waren in het ‘Neanderthal Museum’ beland. Dit museum ligt relatief vlak over de grens in Duitsland en gaat over de vindplaats, de ontwikkeling en het leven van de Neanderthaler.

De Neanderthaler in ons

De Neanderthalers bewoonden Europa 250 duizend jaar lang. Hun laatste sporen stammen van circa 30 duizend jaar geleden. Er is nog veel onduidelijk en er zijn veel controversen. Men weet inmiddels wel dat de Neanderthaler geen primitieve holbewoner was, hoewel hij zo nog wel vaak wordt afgebeeld . Hij was een hoog ontwikkeld en sociaal wezen.  Hij had een vier keer sterker lichaam dan de moderne mens en zijn hersenen waren groter dan die van ons. Overigens at hij met name vlees.

Ik vond het heel fascinerend om te lezen dat een deel van de wetenschappers ervan uitgaat dat de moderne mens homo sapiens (wij dus) en de Neanderthaler contact hebben gehad en nakomelingen hebben verwekt. Circa tien jaar geleden onderzocht een wetenschapper het genoom van de Neanderthaler. Het bleek dat wij 1-4% DNA van de Neanderthaler hebben geërfd. Of te wel: we dragen nog een stukje Neanderthaler in ons. Ik vind dit bijzonder boeiend sinds ik in mijn consulten ook met de leer van de stofwisselingstypes werk en weet dat sommige mensen  inderdaad vlees moeten (!) eten. 😊

Maar terug naar de vitrine. Nadat we in het museum letterlijk mee konden lopen met de evolutie van de mens (een evolutionair wassenbeeldencabinet, zeg maar), belandden we bij een vitrine met de vraag: ‘Het einde van de biologische evolutie?’

Het einde van de biologische evolutie?

Sinds circa 100 jaar is het voor de mens eigenlijk niet meer van levensbelang om zich aan het milieu aan te passen. Door medische ontwikkeling zal de mens zich ook in de toekomst steeds meer aan de natuurlijke evolutie kunnen onttrekken.

De vitrine liet de kunstmatige binnen- en buitenkant van de huidige mens zien: borstimplantaten, gebit, bril, prothesen, kunstmatige ledematen. Natuurlijk – begrijp me niet verkeerd – moeten we blij zijn dat de moderne geneeskunde in staat is om een pacemaker te implanteren en gewrichten te vervangen.

Maar ik moest ook aan de voeding denken. Want dat is ook nog een manier waarop we dagelijks lichaamsvreemde stoffen binnenkrijgen. En daar hebben we wél invloed op.

Plastic en aroma’s op ons bordje

Volgens een recente studie, nemen we elk jaar circa 70 duizend mini plastic vezels via het eten tot ons. Verbazingwekkend genoeg gaat deze studie ervan uit dat de kleine plastic stukjes via de rondvliegende stof in ons eten belanden. Ze splitsen zich af van vloerbedekking, plastic voorwerpen en synthetische kleding en belanden zo in de lucht. Vervolgens daalt de met plastic verreikte stof neer op onze bordjes. Maar ook in zeevis en zelfs honing zitten kleine plastic deeltjes. De vissen nemen ze op via het vervuilde water. In de honing belanden ze, zo vermoedt  men, via de stof in de lucht die op planten neerslaat en dan samen met het stuifmeel door de bijen naar de bijenkorf wordt getransporteerd.

Smakelijke illusie

Via onze smaak sturen we – onbewust –  de (levensnoodzakelijke!) opname van voeding. Onze smaakzin bepaalt de keuze aan voeding – en uiteindelijk de gezondheidstoestand van ons lichaam. Onbewust is ons lichaam in staat om voor onze gezondheid de meest handige keuzes te maken: “Daar heb ik nu bijzonder trek in’. Waarschijnlijk heb je dit voedingsmiddel dan bijzonder nodig. Of andersom: “Dit lust ik nu echt helemaal niet.” Dan zal het je momenteel ook niet goed doen.

Proeven is levensnoodzakelijk en begint al bij baby’s. De baby leert in de buik van de moeder en later via de moedermelk al diverse smaken kennen. Er zijn meerdere studies gedaan die laten zien dat jonge kinderen instinctief de voor hun lichaam juist keuze aan voedingsmiddelen maken – mits men hun de keuze laat. Voorwaarde is wel dat de voedingsmiddelen puur en onvervalst zijn.

Handig wetenswaardigheidje voor wanhopige ouders: ‘Liefde op het eerste hapje’ bestaat bij kinderen niet. Van nature duurt het circa 10 keer proeven voordat een kind iets lust.

Inmiddels heeft de voedingsmiddelenindustrie op listige wijze de weg naar ons onderbewustzijn, onze smaakvoorkeuren en de smaakvoorkeuren van onze kinderen gevonden.

Aromaproducenten kunnen zo goed als elke smaak nabootsen: aardappel aroma, kipfilet aroma, boter aroma, aardbei aroma, noten aroma, noem maar op. Hans-Ulrich Grimm legt in zijn boek* uit dat vaak minuscule hoeveelheden van bepaalde aromastofjes worden ingezet. Zo is 0,0000000002 gram p–Menth–1-en-8–thiol al voldoende om 1 liter water van grapefruitsmaak te voorzien. Dat is het 0,2 miljardste deel van 1 gram. Onvoorstelbaar.  Hans-Ulrich Grimm stelt dan ook dat het feit dat onze smaak compleet om de tuin wordt geleid het voornaamste gezondheidsrisico is en niet de hoeveelheden van de aromastofjes die in ons lichaam komen.

*Die Wahrheit über Käpt’n Iglo und die Fruchtzwerge. Was die Industrie unseren Kindern auftischt.

Wat voelt de Milt?

Volgens de Chinese geneeskunde is de Milt verantwoordelijk voor een goed functionerende smaakzin. Als de Milt in balans is, dan kunnen we goed proeven en daardoor maken we intuïtief de beste keuzes voor ons lichaam. De Milt stuurt onze trek in (of afkeer van) een bepaald voedingsmiddel. Afhankelijk van wat ons lichaam nodig heeft. Kort door de bocht: hebben we een bloed-leegte, dan kan het zijn dat we ineens trek hebben in vlees of eieren. Dat kan ook bij vegetariërs gebeuren – een vaak gezien fenomeen bij zwangere vrouwen of vrouwen die net zijn bevallen.

Hebben we last van een yin leegte, dan hebben we ineens trek in komkommer en kwark. Eten we veel voeding met toegevoegde aroma’s dan is de Milt in de war. Ze gelooft dat er iets voedzaams binnen komt, immers smaakt het naar bijvoorbeeld roomboter, maar in feite komt dit niet overeen met het daadwerkelijke gehalte aan voedingsstoffen. Proeft de milt ‘aardbei’ en denkt daarmee goed verzorgd te zijn met sappen en voedingsstoffen, maar zit er werkelijk maar 0,5 % aardbei in het product, dan raken we op den duur ondervoed. We blijven dooreten omdat we merken dat er iets mist.

Misschien is het vooral dit effect wat problematisch is. We leiden onze Milt, die tegelijk staat voor onze gezonde verstand, om de tuin. Uiteindelijk raakt de Milt zo beschadigd dat ze naast spijsverteringproblemen (brijige ontlasting, een opgeblazen buik, etc.) ook reageert met een slecht werkende smaakzin. We belanden zo in een vicieuze cirkel. Echte, pure en onbewerkte producten vinden we niet meer lekker – terwijl deze ons juist goed zouden voeden.

Damp en slijm

Plastic, aromastofjes, sterk gemanipuleerde voedingsmiddelen – dit is allemaal zo nieuw. Nog geen 4 generaties geleden was het er nog niet.

Voeding en toevoegingen die de Milt niet kan herkennen en inschatten, kunnen ook niet goed worden verteerd. Het systeem raakt in de war en functioneert niet meer naar behoren. Zuivere delen verlaten het lichaam, onzuivere delen blijven achter in vorm van damp en slijm.

Het is inmiddels bekend dat de overgrote meerderheid van de mensen in Europa met onder meer bisphenol-A belast is – alsof we van binnen geplastificeerd worden. Van binnen worden we dan net zo’n kunstmatig poppetje. Als iemand over 1000 jaar op het idee zou komen om de moderne mens tentoon te stellen, dan zouden de toekomstige museumbezoekers een ook van binnen compleet geplastificeerde mens zien. Horror!

Ja, en nu? Hoe we plastic en andere troep uit ons eten kunnen weren

Direct vooraf: helemaal weren zal waarschijnlijk nooit lukken. Ten minste niet als we nog een beetje aan het gewone leven  willen deelnemen en niet compleet willen afzien van sommige moderne appratuur. Het is onwaarschijnlijk dat we de wasmachine vaarwel gaan zeggen om onze was in een houten vat met een wasbord te doen. Ook willen de meeste mensen – ik inclusief – niet meer zonder laptop en mobiele telefoon.

Maar we kunnen de invloed ten minste reduceren:

1. Verminder plastic in je keuken!

Hier begint de eerste stap. Gebruik glazen potjes of potjes van roesvrij metaal om je voedingsmiddelen in te bewaren. Gebruik een keramiek of glazen waterkoker waar het water zo min mogelijk contact heeft met plastic. Probeer al bij het boodschappen doen om plastic verpakkingen zo veel mogelijk te vermijden. Met name op de markt staat men open voor zelf meegebrachte potjes.

2. Verminder plastic in je huis!

Recent onderzoek liet zien dat het niet voldoende is om plastic alleen uit je keuken te bannen. Ook al heeft het plastic geen direct contact met je voedingsmiddelen, dan kan het toch in onze buik belanden. Reduceer het aantal plastic houdende artikelen in je woning tot een minimum. Alles plastic vrij hebben gaat zeker niet lukken – behalve als je op de kale grond zonder enkele inrichting wilt gaan zitten. Maar kijk kritisch wat echt nodig is, en kies de plastic vrije (of gereduceerde) variante als je een nieuwe aanschaf moet doen.

3. Vermijd voedingsmiddelen met toevoegingen!

Ook hier geldt: alle kleine beetjes helpen. Waarschijnlijk kunnen dit doel nooit 100% bereiken maar als je voornamelijk pure en onbewerkte voedingsmiddelen kiest, kom je al een heel eind.

Verder in deze blog: Zero waste en nieuwe data!

Zoals beloofd weer een zero waste tip. Als ook maar de helft jullie deze tip ter harte zou nemen, hebben we al een giga afvalberg bespaard. En de nieuwe data staan nu vast!! En natuurlijk heb ik ok mijn privacy beleid aangepast aan de AVG.

ZERO WASTE TIP: Ban de rietjes!

Ze lijken klein en onschuldig en leuk maar ze hebben een immense impact: rietjes. Ze zitten niet alleen aan de  drinkpakjes maar als we niet uitkijken worden ze in restaurants en cafés ook in glazen flesjes met dranken geserveerd. Mijn dochter van acht wordt regelmatig gevraagd of ze haar drankje niet liever met een rietje wil – alsof het een extra attractie is. Ik geef toe dat ze vroeger inderdaad gefascineerd was door de bonte kleuren. Nog erger is ice tea. Er zit niet alleen een rietje bij maar ook nog zo’n plastic stengel waarvan ik nog steeds niet de functie heb kunnen achterhalen. (Yep, schrik niet, heel af en toe bestel ik een ice tea, om even mijn Milt weer op scherp te stellen).

Inmiddels heb ik me aangeleerd om bij het bestellen direct ook aan te geven dat ik geen rietje wil.

Is het belachelijk dat ik hier zo’n ophef over maken? Misschien. Maar zoals altijd geldt ook hier: alle kleine beetjes helpen.

Ook de EU-commissie heeft inmiddels begrepen dat het zo niet meer kan: er zijn plannen om plastic bestek, rietjes en dergelijke in de EU te verbieden. Dit wordt ook hoogste tijd: volgens schattingen gebruiken de inwoners van de EU-landen in totaal 36,4 miljard rietjes per jaar. Dat zijn 71 rietjes per inwoner per jaar. Veel te veel…Maar het zal nog jaren duren voordat de wet er daadwerkelijk komt.

Trouwens zijn er inmiddels alternatieve, duurzame rietjes op de markt bijvoorbeeld van roestvrij staal of glas. Maar ik vind dit overbodig. Vergeet niet dat voor de productie van deze, in principe goed bedoelde, producten ook weer ressources nodig zijn. En hoe vaak hebben we eigenlijk een rietje nodig?  (Afgezien van de zeldzame gevallen dat er een kies wordt getrokken, we een lipblessure hebben of op een feestje sneller dronken willen worden).  Zo goed als nooit (veronderstel ik).

Nieuwe data

De data voor seminars en workshops in de herfst zijn (redelijjk) rond.

Sep: 2-daagse bijscholing voor professionals

Chinese voedingsleer bij kinderwens tijdens de zwangerschap en na de bevalling. Donderdag 13 en 27 sep 2018 in Nijmegen.

Okt: 3-daagse module voor professionals

TCM-voedingstherapie voor Milt en Maag. Start: donderdag 11 oktober 2018, Nijmegen.

Workshop ‘Word je eigen voedingsconsulent’, 6 oktober 2018, Gendt (regio Arnhem/Nijmegen)

Hier vind je de hele agenda.

Iedereen lijkt er nu weer mee bezig – gewicht verliezen. Daarom heb ik besloten om dit onderwerp nog een keer op te pakken en voort te borduren op een blog uit het jaar 2016.

Afvallen is – anders dan vaak gedacht – niet het hoofdonderwerp binnen de TCM-voedingsleer. Als cliënten als hoofdwens ‘gewicht verliezen’ noemen, kijken we samen vooral naar hoe we snel en effectief hun spijsverteringsvuur kunnen versterken. ‘Overgewicht’ is namelijk maar één van de symptomen die aangeven dat het spijsverteringssysteem (of tewel Milt en Maag) uit balans is.

Overgewicht vanuit TCM-perspectief

Overgewicht is zeker geen probleem dat alleen in onze tijd speelt. Al in de middeleeuwen beschreven de artsen overgewicht als een onbalans van de lichaamssappen. Ze zagen de oorzaak in ‘hitte, gistprocessen en bedorven, ziekmakende vloeistoffen’.

Ook de Nei Jing (het belangrijkste boek van de TCM) beschrijft overgewicht en obesitas. De TCM spreekt van Fei Pang. Fei betekent goed gevoed, overvloedig en welvaart. Pang betekent dik en zwaarlijvig.

Volgens de TCM heeft overgewicht te maken met een overmaat aan damp. Damp heeft zich opgehoopt in het weefsel en de lichaamscellen. De achterliggende oorzaak van damp is altijd een verzwakte Yang Qi van de Milt en een ongeschikte keuze aan extreem bevochtigende voedingsmiddelen. Hoe je je spijsvertering kunt versterken, heb ik uitgebreid beschreven in mijn ebook. Dit kun je gratis downloaden.

Een kritische noot!

Ik heb al eerder verteld dat er tegenwoordig ook veel gekte is rondom het onderwerp overgewicht. De BMI is nog steeds een van de maten om overgewicht te bepalen. Mensen met een hoge BMI maken volgens de westerse geneeskunde meer kans op ernstige ziektes zoals diabetes, hoge bloeddruk, galstenen en hart- en vaatziekten. Ze moeten afvallen door de calorieëninname te beperken en meer te gaan bewegen.

Wat veel mensen niet weten: de grenswaardes van de BMI zijn gebaseerd op gegevens van verzekeringsmaatschappijen. Hiervoor nam men het gewicht en de lengte van een aantal verzekerden en keek men hoe lang de levensverwachting was. Daarvan uitgaand bepaalde men de ‘desirable weights’. De data gaan terug naar het jaar 1959. Maar ondanks opgekomen kritiek bevestigde de WHO in 1997 de geldigheid van de BMI.

Sterker nog, de WHO scherpte de waardes nog een keer aan. Het gevolg: binnen één nacht vielen miljoenen Amerikanen ineens in de categorie ‘obesitas’. Pech voor deze grote groep mensen. ‘Geluk’ voor de dieet- en farmaceutische industrie: de markt voor maagbandjes en dieetshakes was overnacht oneindig gegroeid.

Laten we dus niet vergeten dat er een grote lobby is, die ervan profiteert.

Overgewicht in geografische en historische context

Als je me kent, dan weet je dat ik aan de magere kant ben. (Hier kan ik trouwens niet veel aandoen. Het is mijn constitutie). Op reis in het Midden-Oosten was ik meer dan dankbaar dat ik de vertaling van ‘genoeg!’ had geleerd: In de ogen van de plaatselijke bevolking was ik natuurlijk veel te dun. Ze beschouwen juist mollige personen als welgesteld, gezond en weerbaar en schepten bergen aan eten op mijn bord, omdat ik er zo uitgehongerd uitzag.

Naast de geografische verschillen is natuurlijk ook het lichaamsbeeld in de loop van de tijd veranderd. Denk maar aan Rubens. De Rubens-vrouw gold lang als hét schoonheidsideaal. Niemand die de Rubensvrouw op een dieet wilde zetten. De kunstenares Anna Utopia Giordano heeft op haar website een ontzettend mooi project geplaatst. Kijk hoe de oude meesters Venus volgens huidige standaards hadden moeten tekenen.

Inmiddels is het ideaal veranderd van mollig naar extreem dun. Het erge is dat onze kinderen daar ook al aan blootgesteld worden. Er zijn studies die tekeningen in kinderboeken hebben onderzocht. In de jaren 50 werden nog ‘normaal’ gebouwde figuren getekend. Helaas heeft dit plaats gemaakt voor figuren zoals Anna en Elsa uit de Disney film ‘Frozen’. Kijk maar naar de flinterdunne tailles van de twee cartoon-zusjes. Of denk aan Barbie…

Dus ik wil hier zeker geen verkeerd signaal geven! Ik wil je juist motiveren om kritisch naar alle verhalen rondom overgewicht te kijken en vooral blij te zijn met je lichaam. Er zijn simpelweg mensen die een stevigere constitutie hebben. Maar zij kunnen juist perfect in balans zijn. De TCM gaat er zeker niet van uit dat alleen dunne mensen gezonde mensen zijn!

Wat wil de TCM dan wel?

De Chinese geneeskunde kijkt naar het totale evenwicht van een persoon. Belangrijk zijn het energieniveau van een persoon, de vitaliteit, het verloop van de spijsvertering en de kwaliteit van de slaap.

Overgewicht is gedefinieerd als damp, dus een ophoping van overtollig veel vochtigheid in het lichaam. Damp is in eerste instantie niet extreem problematisch. Maar het kan storen en de qi stroom vertragen. Als er veel damp is – dat kan in vorm van overgewicht, maar bijvoorbeeld ook in vorm van loopneus en vochtophopingen – dan is het doel om deze aan te pakken. Dit doen we door de spijsvertering te versterken, zodat het lichaam de damp kan opruimen. Doel is om het hele lichaam in balans te brengen. En als er daardoor ook een pondje smelt, dan is dit natuurlijk mooi meegenomen.

Geen standaardadviezen, wel basistips

Misschien ken je het zelf ook: je vriendin heeft veel gewicht verloren door een bepaald dieet, maar bij jezelf werkte het dieet helemaal niet.

In de ogen van de Chinese voedingsleer bestaat er geen dieet dat voor iedereen werkt. Alleen het feit dat iedereen een verschillende type stofwisseling heeft (kort door de bocht: de een meer vleeseter, de ander meer graneneter) maakt, dat we iedereen individueel moeten benaderen.

Wel zijn er een aantal basisadviezen die voor iedereen gelden. Deze had ik eerder al genoemd in het blog van 2016. Voor dit blog heb ik ze geactualiseerd. Als cadeautje mag je er nog het mooie infografic bij downloaden. Je kunt het uitprinten en ergens als spiekbriefje ophangen. Lees wel eerst de uitgebreide toelichting.

Kijk nog even naar het nieuws – artikelen, nieuwe data – en kijk dan snel naar het blog met de 10 tips om af te vallen.

nieuw ♦ nieuw ♦ nieuw

Workshop voor ‘beginners’: Word je eigen voedingsconsulent
De workshop op 25 februari is zo goed als vol, maar er zijn nieuwe data! Voor de zomer geef ik de workshop nog twee keer.
Zaterdag 21 april 2018
Zaterdag 23 juni 2018
Lees ook het mooie Volkskrant artikel ‘Kachelen op de ochtend’ van Pay-Uun Liu.

3-daagse module: TCM-voedingstherapie voor milt en maag vol
Deze module richt zich aan professionals. Deze module is inmiddels vol.

Veel mensen denken dat het toepassen van de Chinese voedingsleer om een ingewikkelde keukenuitrusting vraagt. Maar dat is helemaal niet waar.

Het voordeel van weinig spullen

Ik word er helemaal blij van: weinig spullen. Al een tijdje ben ik in de ban van het zogenaamde minimalisme. Dus het bewust beperken tot minder spullen met als effect: meer rust in je hoofd en meer tijd en ruimte.

Tijdens het laatste jaar ben ik drie keer verhuisd en met alle plezier wist ik mijn spullen bij elke verhuizing opnieuw tot een minimum te reduceren. Uiteindelijk paste alles in een 6 m2 grote opslag. Wat een verademing.

Toen ik onze huidige woning betrok, beloofde ik mezelf om dit (in eerste instantie een beetje gedwongen) minimalisme aan te houden. Tot nu toe lukt dit best goed. Gelukkig zijn mijn vriend en dochter ook niet zo van het verzamelen en ophopen. Dat maakt het allemaal gemakkelijker.

Het is ongelooflijk wat het met je doet om minder spullen te hebben: overzicht, omdat je weet wat je hebt, ruimte, omdat niet meer alles tot op het laatste hoekje zit volgestopt en duidelijkheid, omdat je alleen de dingen houdt die belangrijk voor je zijn en die je echt gebruikt .

Tijd, omdat je niet meer bezig hoeft te zijn met het afstoffen en managen van een reuze hoeveelheid aan spullen. En natuurlijk kun je ook nog een beetje geld sparen. Ik ben er nog lang niet, maar het is een plezierige weg en ervaring.

Minimalistisch keukengerei

Het minimalisme probeer ik ook in de keuken aan te houden. Een derde van de keukenkastjes staat leeg, en ik ben van plan om dit ook zo te houden. Ik zou er helemaal gestrest van worden: drie besteksets, twee soorten serviesgoed voor verschillende gelegenheden. Een la vol met tupperware.

Tegelijkertijd beslist iedereen natuurlijk zelf wat hij of zij wil. Er zijn vast net zo veel mensen die op hun beurt niet aan minimalisme moeten denken.

Hoe dan ook; voor het koken volgens de Chinese voedingsleer is  niet veel keukengerei nodig. De meeste mensen zullen alle benodigdheden al in huis hebben en kunnen meteen aan de slag.

De vraag is: werkt dat überhaupt? Lekker koken met maar weinig spullen. Ik denk van wel.

Traditionele keukenuitrusting

In bijna alle traditionele keukens vind je een Spartaanse uitrusting. Je vindt er geen blender, mandoline, tien soorten messen, een rasp voor nootmuskaat en een voor gember.

In Laos werden juist in een piepklein keukenhokje de lekkerste gerechten bereid. In het Midden-Oosten zaten we op de grond met kleine mesjes groenten te snijden. Ondanks dat er altijd veel mensen komen eten, is de keuken simpel en ver van volgestopt met keukengerei. Het verbaasde me al tijdens mijn eerst bezoek hoe weinig spullen nodig waren om 20 mensen aan tafel (of te wel op de grond zittend) te voeden.

Het is geen geldgebrek dat de uitrusting minimaal houdt. Mensen zijn het simpelweg niet anders gewend. Op hun manier werkt het allemaal prima, en wat je niet kent, dat ga je ook niet missen.

Basis uitrusting

Ik wil het hier niet hebben over de hoeveelheid kopjes en schoteltjes, maar over het meest belangrijke keukengerei en de basis ingrediënten die ervoor zorgen dat je aan de slag kunt met koken volgens de vijf elementen.

Persoonlijk vind ik een goede staafmixer onmisbaar. Daarmee kun je beslag mengen, sausjes maken en soepen pureren. Een blender of keukenmachine heb je dan helemaal niet meer nodig. Een tijdje heb ik ook gewerkt met een roerzeef. Maar ondanks dat dit natuurlijk stroom bespaart, ben ik ervan afgestapt. Te veel roeren zonder resultaat…helaas.

Een goed mes om groenten te snijden vind ik ook onmisbaar.

Voor ons gezin van drie zijn vier pannen (twee vrij grote, een normale een kleine om gerechten op te warmen) en twee koekenpannen voldoende.

Een stoommandje heb ik ook al lang niet meer. Je kunt prima stomen door een kopje omgedraaid in een pan te zetten. Daarop komt een bordje met de te stomen ingrediënten en dan vul je de pan met een beetje water. Deksel erop en stomen.

Als ik wil pickelen dan zet ik de groenten met zeezout in een kommetje onder druk door er een zwaardere kom bovenop te zetten. De picklepers kon naar de kringloopwinkel.

Dit is handig keukengerei om te kunnen starten:

• staafmixer
• 2 – 4 pannen
• 1 – 2 koekenpannen
• 1 – 3 scherpe messen
• 1 rasp (voor het raspen van gember, citroenschil, sinaasappelschil)
• 1 zeef

Geef de voorkeur aan natuurlijke materialen (moeilijk bij een staafmixer, dat weet ik ook). Plastic uit de keuken weren, komt je gezondheid ten goede. Om ingrediënten te bewaren kun je glazen potjes nemen. Je bespaart geld en ressources als je hiervoor oude jampotjes of tweedehands weckpotjes gebruikt. Maar nieuwe fancy weckpotjes mogen natuurlijk ook.

Basis ingrediënten

Basis ingrediënten, handig om in huis te hebben:

• citroen: handig voor het sap (de zure smaak stimuleert de lever)  en de schil (de bittere smaak stimuleerthet hart)
• 2 soorten goede biologische olie: bijvoorbeeld sesamolie of kokosolie om te bakken en hennepzaadolie, olijvenolie of lijnzaadolie voor koude gerechten
• goed zout, bijvoorbeeld zeezout of sel de fleur
• 1 à 2 keukenkruiden in pot: bijvoorbeeld basilicum, peterselie, dille, verse koriander
• 2 à 3 gedroogde specerijen: bijvoorbeeld kurkuma, dille, laurierblad, kruidnagel
• zeewier: bijvoorbeeld 1 pakje instant-wakame of 5-zeewieren poeder om over de gerechten te strooien

Hier mee kun je al prima aan de slag. Keuken volgens de vijf elementen kan juist zo simpel zijn.

Nieuwe activiteiten

Ik krijg veel vragen wanneer ik de agenda voor 2018 eindelijk bekend maak. Ik ben er nog steeds druk mee bezig. Sommige data kan ik helaas nog niet definitief maken (excuus!!), omdat ik zelf ook weer een aantal bijscholingen in het buitenland ga volgen en zelf nog wacht op de definitieve data voor mijn eigen planning.  Ik kan wel al beloven dat er zeker weer seminars en workshops aankomen. Een workshop datum staat inmiddels al vast:

Zaterdag 27 januari 2018: Word je eigen voedingsconsulent. Meer informatie vind je hier.

Dit is een gewaagd kopje. Want het suggereert dat ik compleet aan zero waste doe. Dat wil ik wel, maar het lukt nog niet. Ook al ben ik aardig onderweg.

Ik kan me niet meer herinneren hoe het allemaal is begonnen. Waarschijnlijk vanwege mijn verhuizingen en de noodzaak en behoefte om mijn bezittingen steeds meer te reduceren. Toen kwam het besef: ik kan met zooo weinig spullen leven! Daarnaast was een lieve vriendin al langer met zero waste bezig (dank Floor!!). Dat gaf de eerste aanzet. Toen stootte ik ook nog op Bea Johnson en haar boek ‘Zero Waste Home’. Wat een inspiratie!

De kans is wel klein dat we met ons huishouden van drie haar inspanningen kunnen evenaren. Maar we proberen het wel.

‘Refuse’

De voor mij beste tip uit het boek Zero Waste home was: haal zo min mogelijk spullen binnen. Vroeger lette ik erop dat ik zo min mogelijk plastic mee naar huis bracht. Glas en papier mochten wel, want die kon je recyclen. Ook de biologisch afbreekbare zakjes die je in veel biologische winkels kunt krijgen gebruikte ik met een goed geweten. Raar eigenlijk want recyclen kost ook energie en ressources. De oplossing was zo logisch: we probeerden om überhaupt geen verpakkingen meer  in huis te halen, ook niet degene die recyclebaar zijn.

Het meest trots ben ik inmiddels op onze badkamer. De badkamer is nu bijna een plastic- en verpakkingsvrije zone. Vaste shampoo bars, zeep, azijn als conditioner, zelfgemaakte tandpasta (kokosolie en baking soda) en gezichtsolie in een glazen flesje maakten plaats voor alle plastic verpakkingen.

Verpakkingsvrij boodschappen doen

Zoals gezegd, ik ben er nog lang niet. Maar ook onze manier van boodschappen doen is toch behoorlijk veranderd. 80% van de groenten halen we van de markt, gewapend met katoenen zakjes, glazen potjes en bewaardozen van roestvrij staal. De geitenkaas voor mijn dochter laat ik in een glazen bakje vullen. Gelukkig met volle steun van de verkoper, die het allemaal niet (meer) zo raar vindt. Inmiddels ben ik de gêne ook voorbij. In het begin vond ik het nog wel eens onwennig als ik zo met mijn bakje bij de verkoopbalie stond en vriendelijk vroeg of het product ‘graag, zonder velletje plastic’ in het meegenomen bakje mocht.

De droge producten zoals peulvruchten, noten en granen haal ik dan weer in de diverse winkels die verpakkingsvrije tapbakken hebben, zoals bijvoorbeeld de Gimsel  in Rotterdam of in Crudo in Nijmegen.

In eens wordt winkelen ook voor kinderen interessant :-); bakjes vullen bij Glücklich unverpackt in Essen

Ik kan mijn hart helemaal ophalen in de echte zero waste winkels. Helaas zijn er geen echte compleet zero waste winkels in Nederland. Of vergis ik me? Laat het me weten, het zou een leuke vergissing zijn!!! (update: in Leiden is er een verpakkingsvrije winkel!)

Maar onlangs moest ik in Essen, Duitsland, zijn en toen ging ik natuurlijk langs bij de verpakkingsvrije winkel Glücklich unverpackt. Wat een paradijsje!

Je kunt er bijna alles krijgen. En we konden onze voorraad aan rijstmeel, boekweitmeel, rijstvlokjes, linzen en natuurlijk snoep voor dochterlief (jawel, af en toe helemaal okay volgens de Chinese voedingsleer?) weer bijvullen.

Het is er zo leuk en gemakkelijk: je neemt je eigen bakje, glazen potje en katoenen zakje mee. Vervolgens bepaal je op een weegschaal het gewicht van de meegenomen verpakking. Dan schep en tap je er op los. Aan de kassa betaal je voor de voedingsmiddelen min het gewicht van de meegenomen verpakking.

Chinese voedingsleer en zero waste

Wat heeft dat nu met de Chinese voedingsleer te maken? In mijn beleving alles.

kruiden en specerijen bij Glücklich unverpackt

Ten eerste: we eten geen vervuild voedsel

Door min of meer verpakkingsvrij in te kopen komen de voedingsmiddelen niet in contact met de plastic verpakkingen. Dat betekent dat er geen weekmakers en andere nare stoffen uit plastic overgaan naar je voedingsmiddel. Het voedingsmiddel blijft puur. Dat maakt het herkenbaarder voor ons spijsverteringssysteem. Zoals eerder gezegd moet onze milt (herinnering: = spijsverteringsvuur)  het voedsel wel kunnen herkennen als voedsel. Pas dan gaat het ook goed met de spijsvertering.

Ten tweede: je houdt rekening met de macrokosmos

Volgens de Chinese geneeskunde is er geen verschil tussen de macrokosmos (universum en natuur) en de microkosmos mens. Beiden staan in een wisselwerking. Dat houdt in: als de macrokosmos ziek wordt, dan kan dit ook de microkosmos beschadigen. Of andersom: als we onze macrokosmos beschermen, dan doen we natuurlijk ook iets voor onze eigen microkosmos.

We staan niet los van hoe het met de aarde gaat. De aarde in ons toont zich in een gezonde opname van voeding en in een gezonde vertering van alles wat de aarde te bieden heeft. Minder verpakking, betekent minder aangetaste ressources, minder plastic, minder aardolie en minder microplastic in de wereldzeeën.

Ten derde: De voeding is regionaal.

Toegegeven, dat is niet altijd het geval. Als ik een scheutje citroensap in de pap adviseer om de lever blij te maken en alles beter verteerbaar te maken, dan weet ik heus wel dat de citroen niet door de lokale boer wordt verbouwd. Ook de miso is natuurlijk geen inheems product. Maar in het algemeen zijn de producten die je op een markt kunt kopen meestal afkomstig uit de regio. Dat betekent korte transportwegen, weinig CO2 uitstoot en verse producten.

Ten slotte: Het is simpelweg super leuk – net als de Chinese voedingsleer!

Weet je ook nog leuke winkels waar je iets kunt kopen zonder  verpakking? Heb je ook inspiratie hoe je afval kunt besparen? Laat het weten in de commentaren onderaan.

Nieuws rondom de Chinese voedingsleer, bijscholingen en workshops

Bijscholing voor therapeuten in België
Zaterdag a.s. geef ik een bijscholing voor therapeuten in België bij het OTGC.

Bijscholingen door Karin Stalzer
Afgelopen week bracht Karin Stalzer een bezoek aan Nederland. Ze gaf twee seminars. Karin is expert op het gebied van metabolic typing. Een mini-verslag van haar bezoek lees je hier. Nog een keer het interview met Karin lezen? Dat  kan hier.