In het verleden heb ik best wat voedingstrends uitgeprobeerd. Het drinken van water met citroensap hoorde er niet bij. Al sinds mijn 20ste heb ik namelijk een gevoelige maag. Dat leidde zelfs een keer tot een griezelige maagspiegeling met daaropvolgend een poosje maagzuurremmers slikken. Wist ik toen veel van de TCM. Gelukkig is dat lang geleden. Er is al veel geschreven over het nut van het drinken van citroensap. Hier komt de visie van de TCM.

Waarom wél citroensap drinken?

Volgens veel experts helpt een glas water met het sap van een halve citroen om te detoxen. Daarnaast, aldus de Westerse kijk, zit er veel vitamine C in. En vitamine C is een goede anti oxidant en kan helpen tegen infecties. Ook bij het afvallen zou het helpen. (De reden weet ik even zo niet meer, maar het wordt vaak genoeg beweerd.)

Ook de TCM ziet trouwens iets positiefs in de citroen: de zure citroen heeft een ontspannende werking op de lever. Citroensap helpt om (kleine) stagnaties op te heffen.

Als je er goede ervaringen mee hebt, dan kun je zeker zo doorgaan. Want, zoals ik ook vaak tijdens adviesgesprekken benadruk: jouw lichaam heeft altijd het laatste woord.

Maar kijk ook eens naar de volledige visie van de TCM – die zoals bijna altijd wel een beetje kritischer is.

Waarom niet?

Volgens de TCM-literatuur heeft het gebruik van citroen(sap) ook contra-indicaties. Een daarvan is een milt-qi-leegte. Als je dit blog al langer volgt, dan weet precies wat dit is. Namelijk een zwakke spijsvertering met eventueel de volgende klachten: brijige ontlasting, trek in zoet, rommelige buik, winderigheid. Eventueel komt er ook een gevoel van koude bij (koude handen en voeten).

Een andere contra-indicatie is een zogenoemde maag-yin-deficiëntie. Een maag-yin-deficiëntie kun je vertalen met ‘een gevoelige maag’. Je maag reageert gevoelig op bepaalde voedingsmiddelen zoals bijvoorbeeld zure voeding, vette voeding en pittige voeding. In dit geval zou citroensap alleen nog meer irriteren.

Wat een absolute contra-indicatie is, is het zogenaamde maag-vuur. Als je last hebt van maag-vuur dan heb je behoorlijk wat maagzuurklachten en oprispingen. In veel gevallen ga je aan de maagzuurremmers – die trouwens in de zin van de TCM alleen het ‘geluidje’ uitzetten maar niet echt het vuur koelen.

Door water plus citroensap te drinken kun je ook nog aankomen. Dat geldt met name voor mensen met het stofwisselingstype ‘balanced’ en rood-vlees- en vet-type. Want deze twee types zijn niet gediend bij snacks of drankjes die uitsluitend uit koolhydraten bestaan. Citroensap laat de bloedsuikerspiegel pieken – en vervolgens weer crashen. Met het gevolg dat er grote trek optreedt, mensen cravings krijgen en gaan overeten.

Nu weet je waarschijnlijk ook dat het in de Chinese voedingsleer nooit om één specifiek voedingsmiddel of één specifieke gewoonte gaat die de boel uit balans brengt. Maar het gaat om het hele voedingspatroon.

Daarom geldt ook hier: zo nu en dan een glaasje citroensap kan zeker geen kwaad. Problematisch wordt het als je leidt aan milt-qi-deficiëntie of maag-yin-deficiëntie en citroensap langdurig inneemt.

Twee kleine tips

Limiteer de hoeveelheid

Als je per se citroensap wilt nemen, houdt het dan op een paar druppels per glas water. Dan kun je profiteren van het zetje (oftewel enkele enzymen), zonder dat er te veel koude binnenkomt.

Verwerk het sap in je ontbijt (of in een andere maaltijd)

Het sap komt minder hard binnen als je het mengt in je gekookte ontbijt. Denk aan een scheutje citroensap in je pannenkoekbeslag, omelet of soep.

                                                                                                                      ♥    (© foto: Pixpoetry – unsplash)

Iedereen lijkt er nu weer mee bezig – gewicht verliezen. Daarom heb ik besloten om dit onderwerp nog een keer op te pakken en voort te borduren op een blog uit het jaar 2016.

Afvallen is – anders dan vaak gedacht – niet het hoofdonderwerp binnen de TCM-voedingsleer. Als cliënten als hoofdwens ‘gewicht verliezen’ noemen, kijken we samen vooral naar hoe we snel en effectief hun spijsverteringsvuur kunnen versterken. ‘Overgewicht’ is namelijk maar één van de symptomen die aangeven dat het spijsverteringssysteem (of tewel Milt en Maag) uit balans is.

Overgewicht vanuit TCM-perspectief

Overgewicht is zeker geen probleem dat alleen in onze tijd speelt. Al in de middeleeuwen beschreven de artsen overgewicht als een onbalans van de lichaamssappen. Ze zagen de oorzaak in ‘hitte, gistprocessen en bedorven, ziekmakende vloeistoffen’.

Ook de Nei Jing (het belangrijkste boek van de TCM) beschrijft overgewicht en obesitas. De TCM spreekt van Fei Pang. Fei betekent goed gevoed, overvloedig en welvaart. Pang betekent dik en zwaarlijvig.

Volgens de TCM heeft overgewicht te maken met een overmaat aan damp. Damp heeft zich opgehoopt in het weefsel en de lichaamscellen. De achterliggende oorzaak van damp is altijd een verzwakte Yang Qi van de Milt en een ongeschikte keuze aan extreem bevochtigende voedingsmiddelen. Hoe je je spijsvertering kunt versterken, heb ik uitgebreid beschreven in mijn ebook. Dit kun je gratis downloaden.

Een kritische noot!

Ik heb al eerder verteld dat er tegenwoordig ook veel gekte is rondom het onderwerp overgewicht. De BMI is nog steeds een van de maten om overgewicht te bepalen. Mensen met een hoge BMI maken volgens de westerse geneeskunde meer kans op ernstige ziektes zoals diabetes, hoge bloeddruk, galstenen en hart- en vaatziekten. Ze moeten afvallen door de calorieëninname te beperken en meer te gaan bewegen.

Wat veel mensen niet weten: de grenswaardes van de BMI zijn gebaseerd op gegevens van verzekeringsmaatschappijen. Hiervoor nam men het gewicht en de lengte van een aantal verzekerden en keek men hoe lang de levensverwachting was. Daarvan uitgaand bepaalde men de ‘desirable weights’. De data gaan terug naar het jaar 1959. Maar ondanks opgekomen kritiek bevestigde de WHO in 1997 de geldigheid van de BMI.

Sterker nog, de WHO scherpte de waardes nog een keer aan. Het gevolg: binnen één nacht vielen miljoenen Amerikanen ineens in de categorie ‘obesitas’. Pech voor deze grote groep mensen. ‘Geluk’ voor de dieet- en farmaceutische industrie: de markt voor maagbandjes en dieetshakes was overnacht oneindig gegroeid.

Laten we dus niet vergeten dat er een grote lobby is, die ervan profiteert.

Overgewicht in geografische en historische context

Als je me kent, dan weet je dat ik aan de magere kant ben. (Hier kan ik trouwens niet veel aandoen. Het is mijn constitutie). Op reis in het Midden-Oosten was ik meer dan dankbaar dat ik de vertaling van ‘genoeg!’ had geleerd: In de ogen van de plaatselijke bevolking was ik natuurlijk veel te dun. Ze beschouwen juist mollige personen als welgesteld, gezond en weerbaar en schepten bergen aan eten op mijn bord, omdat ik er zo uitgehongerd uitzag.

Naast de geografische verschillen is natuurlijk ook het lichaamsbeeld in de loop van de tijd veranderd. Denk maar aan Rubens. De Rubens-vrouw gold lang als hét schoonheidsideaal. Niemand die de Rubensvrouw op een dieet wilde zetten. De kunstenares Anna Utopia Giordano heeft op haar website een ontzettend mooi project geplaatst. Kijk hoe de oude meesters Venus volgens huidige standaards hadden moeten tekenen.

Inmiddels is het ideaal veranderd van mollig naar extreem dun. Het erge is dat onze kinderen daar ook al aan blootgesteld worden. Er zijn studies die tekeningen in kinderboeken hebben onderzocht. In de jaren 50 werden nog ‘normaal’ gebouwde figuren getekend. Helaas heeft dit plaats gemaakt voor figuren zoals Anna en Elsa uit de Disney film ‘Frozen’. Kijk maar naar de flinterdunne tailles van de twee cartoon-zusjes. Of denk aan Barbie…

Dus ik wil hier zeker geen verkeerd signaal geven! Ik wil je juist motiveren om kritisch naar alle verhalen rondom overgewicht te kijken en vooral blij te zijn met je lichaam. Er zijn simpelweg mensen die een stevigere constitutie hebben. Maar zij kunnen juist perfect in balans zijn. De TCM gaat er zeker niet van uit dat alleen dunne mensen gezonde mensen zijn!

Wat wil de TCM dan wel?

De Chinese geneeskunde kijkt naar het totale evenwicht van een persoon. Belangrijk zijn het energieniveau van een persoon, de vitaliteit, het verloop van de spijsvertering en de kwaliteit van de slaap.

Overgewicht is gedefinieerd als damp, dus een ophoping van overtollig veel vochtigheid in het lichaam. Damp is in eerste instantie niet extreem problematisch. Maar het kan storen en de qi stroom vertragen. Als er veel damp is – dat kan in vorm van overgewicht, maar bijvoorbeeld ook in vorm van loopneus en vochtophopingen – dan is het doel om deze aan te pakken. Dit doen we door de spijsvertering te versterken, zodat het lichaam de damp kan opruimen. Doel is om het hele lichaam in balans te brengen. En als er daardoor ook een pondje smelt, dan is dit natuurlijk mooi meegenomen.

Geen standaardadviezen, wel basistips

Misschien ken je het zelf ook: je vriendin heeft veel gewicht verloren door een bepaald dieet, maar bij jezelf werkte het dieet helemaal niet.

In de ogen van de Chinese voedingsleer bestaat er geen dieet dat voor iedereen werkt. Alleen het feit dat iedereen een verschillende type stofwisseling heeft (kort door de bocht: de een meer vleeseter, de ander meer graneneter) maakt, dat we iedereen individueel moeten benaderen.

Wel zijn er een aantal basisadviezen die voor iedereen gelden. Deze had ik eerder al genoemd in het blog van 2016. Voor dit blog heb ik ze geactualiseerd. Als cadeautje mag je er nog het mooie infografic bij downloaden. Je kunt het uitprinten en ergens als spiekbriefje ophangen. Lees wel eerst de uitgebreide toelichting.

Kijk nog even naar het nieuws – artikelen, nieuwe data – en kijk dan snel naar het blog met de 10 tips om af te vallen.

nieuw ♦ nieuw ♦ nieuw

Workshop voor ‘beginners’: Word je eigen voedingsconsulent
De workshop op 25 februari is zo goed als vol, maar er zijn nieuwe data! Voor de zomer geef ik de workshop nog twee keer.
Zaterdag 21 april 2018
Zaterdag 23 juni 2018
Lees ook het mooie Volkskrant artikel ‘Kachelen op de ochtend’ van Pay-Uun Liu.

3-daagse module: TCM-voedingstherapie voor milt en maag vol
Deze module richt zich aan professionals. Deze module is inmiddels vol.