‘Nee, niets aan de hand. Negatief.’ Dit zei de arts tegen me aan de telefoon.

Weken eerder was ik naar het ziekenhuis geweest en had een ademtest gedaan om te laten meten of ik moeite had met het verteren van lactose. Bij zo’n test moet je op de nuchtere maag een drankje drinken waar lactose in zit, vervolgens worden je waardes via je ademlucht in de gaten gehouden. Dat was meer dan 18 jaar geleden.

De test bleek dus negatief. Eerst was ik opgelucht. Het vermoeden van mijn toenmalige huisarts werd dus niet bevestigd. Ik was eerder bij hem geweest om te vragen wat de oorzaak van mijn steeds maar onrustige buik had kunnen zijn. Hij had me doorverwezen naar het ziekenhuis om te laten onderzoeken of een lactose-intolerantie achter mijn klachten zat.

Test negatief. Maar mijn buikklachten bleven bestaan. Tot ik rustig begon na te denken. Het lactose-drankje voor de test had ik op nuchtere maag op de ochtend gedronken.  Maar mijn klachten waren meestal op de middag en avond het ergst. Zou het niet toch…? Wat als ik een klein bakje yoghurt wel kon verdragen, maar de in de loop van de dag volgende kaas, melk, vla dan net even te veel waren voor mijn spijsverteringssysteem?

Ik stopte met kaas, yoghurt en het drinken van karnemelk (waarmee ik op mijn werk in het kader van integreren in de Nederlandse maatschappij was begonnen).

Mijn klachten werden minder.

Het zou nog een aantal maanden duren voordat ik de complete uitleg had en zelf aan de opleiding Chinese voedingsleer begon. Maar dit was één van de momenten waarop ik ineens heel helder nadacht. Of moet ik zeggen ‘navoelde’?

Harde bewijzen versus onderbuikgevoel

Ik had geen officieel bewijs. Het testje was duidelijk negatief geweest. Maar mijn lichaam sprak een andere taal. De verdwenen klachten stelden me in het gelijk. Kennelijk kon mijn lichaam melkproducten niet goed verdragen. Ik begon de taal van mijn buik eindelijk serieus te nemen.

Achteraf dacht ik natuurlijk: ‘ Hèhè, waarom was ik daar niet eerder aan begonnen?’ Maar ik kende toen vooral de reguliere weg. Andere opties lagen voor mij toen niet voor de hand.

Achteraf praten is altijd gemakkelijk; daarover inzitten heeft geen zin. Alle oplossingen en nieuwe wegen komen op zijn tijd.

Ik werd geïnspireerd tot dit blogartikel toen ik weer een klant op consult had met jarenlange, heftige maag-darm klachten. De klant liep al jaren bij de specialist in het ziekenhuis en had meerdere geneesmiddelen geprobeerd. Telkens kreeg hij te horen dat de klachten werden veroorzaakt door een auto-immuunziekte en niets, maar dan ook niets met voeding te maken hadden. Dit is helaas geen uitzondering.

Veel van mijn klanten horen van de specialist in het ziekenhuis dat voeding he-le-maal niets te maken heeft met hun (spijsverterings)klachten. En dat vind ik zo jammer. Het maakt me verdrietig. Wat een gemiste kans. Want als je je voeding aanpast, is er zo goed als altijd winst te behalen.

Meten versus voelen

De insteek is tegenwoordig helaas nog vaak: als het niet te meten is, dan bestaat het ook niet. Het probleem: veel achterliggende oorzaken en hun invloed op ons lichaam zijn regulier niet te meten.

Een overmaat aan afkoelende voeding kun je regulier niet meten. Niemand kan met een meetapparaat bewijzen dat je koude handen, koude voeten en het nachts moeten plassen door een overmaat aan witte suiker, afkoelende fruitsoorten en een algemeen tekort aan gekookte maaltijden worden veroorzaakt.

Niemand kan meten dat je loopneus, de terugkerende verkoudheden en verslijmde longen te maken kunnen hebben met een overmaat aan slijmvormende voeding zoals tarwe, dierlijke melkproducten, banaan en sterk bewerkte voeding.

Niemand kan in graden achterhalen dat je lichaam door een overmaat aan chili, koffie en lamsvlees oververhit raakt. Of dat je droge huid en droge ogen worden veroorzaakt door een teveel aan groene thee, koffie en hete kruiden.

Te voelen is het wel – vooral als je klachten verminderen na het aanpassen van je voeding)..

En daar zouden we meer  waarde aan moeten hechten.

VOOR DE DUIDELIJKHEID: Dit is geen tirade tegen de reguliere geneeskunde. Er gebeuren veel goede dingen in het reguliere veld. Ik wil ook niet beweren dat voeding de enige oplossing voor alle kwalen is. Want dat is zeker niet het geval.

Maar…voeding moet langs de slokdarm, langs de maag, langs de darmen…EN.DAT.HEEFT.INVLOED!

Spreek je wijsheid aan!

Probeer je eigen, inwendige, diepe wijsheid weer aan te spreken. Dat zal niet gemakkelijk zijn in het begin. Ik moest destijds ook weer leren om mijn eigen lichaam te vertrouwen – en ga trouwens  tegenwoordig ook nog wel eens de mist in.

Stel je eigen buik de vraag: Wat doet goed? Welke maaltijden vallen minder goed?

Durf te proberen. Begin bij het begin, neem kleine stapjes (als je vaker op mijn blog uithangt, kun je dit misschien al dromen, voor de rest herhaal ik het graag):

• kies pure voeding;
• kook, stoom, wok, blancheer het grootste gedeelte van je maaltijden – ook al eet je het misschien koud op – zeker nu een lekkere optie bij dit hete weer;
• maak verteerbaar door milde kruiden en specerijen toe te voegen: basilicum, marjoraan, dille, tuinkers, karwijzaad, vanille, citroenschil,…;
• begin de dag al met een gekookt ontbijt;
• vervang brood-, melk- en rauwkostmaaltijden door gekookte gerechten;
• vermijd de magnetron: als je het eten niet op een andere manier kunt opwarmen, eet het dan als maaltijdsalade (hm…aardappelsalade, eiersalade, linzensalade,…) op kamertemperatuur;
• vertrouw op de wijsheid van onze voorouders (als komkommerplakjes je ogen koelen, dan koelen ze ook je maag als je ze opeet);
• kijk met name naar de ‘hoofd-boosdoeners’: dierlijke melkproducten en gluten;

Pas dit een maand consequent toe. Het kan helpen om een eetdagboekje bij te houden: Schrijf je maaltijden, snacks en drankjes een aantal dagen op en observeer 1-2 uur na het eten hoe het met je gaat.

Receptje: geraspte komkommer

Dit is een van mijn favoriete (want snelle) bijgerechten voor hete dagen. Rasp een komkommer (indien bio graag met schil raspen). Meng met bergzout en azijn (witte balsamico is bijzonder lekker). Laat even staan, eventueel in de koelkast en serveer bij een maaltijd.

Goed voor de spijsvertering, heerlijk verfrissend en door het lichte fermenteren beter verteerbaar dan plakjes rauwe komkommer.

Te laat en een nieuw project

Ik ben altijd laat wat betreft trends spotten en er dan op reageren. Trouwens ben ik ook te laat met dit blogbericht. Mijn streven is om je elke maand een berichtje te sturen. In april is mij dit (net) niet gelukt. Maar ik heb een goed excuus – hoop ik.

Ik ben namelijk ein-de-lijk bezig met de Duitse uitgave van mijn boek ‘Ontbijt je fit’.  Ondanks dat een Duitse vertaling natuurlijk voor de hand ligt, deed ik er ont-zet-tend lang over om alles te vertalen. Ten minste zo voelde dit. Ik doe namelijk alles in eigen beheer omdat ik heel erg van de vrijheid houd. Het voordeel is dat ik alles zelf kan bepalen – en dat is dan ook tegelijkertijd het nadeel. Want ik moet dan ook werkelijk alles zelf bepalen, flink investeren en dat allemaal zonder strakke deadline. Juist het laatste kan wel eens handig zijn om de vaart erin te houden.

Maar eindelijk is het zo ver. Nu ligt er een tekstdeel bij de editor, aan de cover wordt hard gewerkt en de gesprekken met de drukker zijn afgerond.

Hoe dan ook…deze dingen hebben me een beetje van mijn tijdspad gebracht zodat ik pas nu aan mijn blog toe kom. Terug dus naar het eigenlijke onderwerp…terug naar de trend.

Bleekselderij

Tadaa! Je kon bijna niet ontkomen aan deze hype. Overal zag je mensen aan de bleekselderij sap gaan. Zo extreem zelf dat de bleekselderij op sommige plekken was uitverkocht. Je zag en hoorde mensen vertellen over hoe goed bleekselderij sap zou doen. Hoe mooi de huid zou worden. Hoe het lichaam zou worden ontgift. Hoe veel fitter je je daardoor zou voelen.

Toen dacht ik: ik hop ook op de hippe bleekselderij-trein. Waarschijnlijk is de hype al weer overgewaaid – zoals gezegd ben ik altijd te laat met dat soort dingen herkennen. Maar ik vind dit zo’n prachtig voorbeeld van moderne diëtetiek versus traditionele voedingsleer dat ik er toch over ga schrijven.

Wat zeggen de influencers?

Of op instragram of facebook of youtube. De influencers waren het allemaal met elkaar eens. Het sap van bleekselderij zou het nieuwe wondermiddel zijn.  Na decennia lang een ietsje suf bestaan te hebben geleid, was bleekselderij sap ineens op ieders lippen, of tewel in ieders mond. En dan niet in de vorm van gesneden stukjes maar in de vorm van vers geperst sap.

Volgens westerse inzichten kan de sap helpen tegen jicht, hoge bloeddruk, maagklachten, onzuivere huid en overgewicht. Deze effecten kun je, aldus de adviezen, behalen vanaf 100-300 ml sap dagelijks.

En wat zegt de TCM?

Als ik mijn TCM-petje opzet en kijk naar de werking van bleekselderij dat kan ik alleen constateren: in alle uitspraken zit een stukje waarheid.

Bleekselderij koelt

Bleekselderij heeft een thermisch verfrissend tot koelend effect. Dat wil zeggen hij helpt tegen hitte-kenmerken: inwendige onrust, dorst, warme handpalmen, nachts zweten, gevoelens van stress. Daarom voelen zich zeker ook zo veel mensen beter: door de bleekselderij komt er bij wijze van spreken remvloeistof op hun oververhitte motor.

Beekselderij koelt ook (damp-)hitte in de maag

Heel specifiek helpt bleekselderij ook tegen het zogenaamde maag-vuur, of te wel brandend maagzuur. Door het koelende effect en de milde smaak kunnen een paar slokjes selderij sap vóór de maaltijd een hete maag kalmeren.

Ook als er een damp-problematiek bij komt, is selderij een uitstekend voedingsmiddel: selderij voert namelijk damp af. Handig bij een ontsteking van het maagslijmvlies (waar volgens TCM een damp-hitte achter zit).

Bleekselderij voert algemeen damp af

Een van de symptomen van damp is overgewicht. Het Westen spreekt dan van ontslakkende werking van selderij sap. Dat komt eigenlijk op hetzelfde neer. Want selderij kan damp aanpakken en heeft door de licht bittere smaak een uitdrogend effect op damp – dus ook op overgewicht.

‘Brain fog’ – of te wel een duf gevoel in je hoofd – kun je ook door selderij aanpakken – mits de achterliggende oorzaak damp is.  De damp-opheffende en naar beneden gerichte energie licht de duffe sluier en leidt de damp weg van het hoofd.

Bleekselderij kalmeert stijgend Lever-yang

Als je Lever-yang stijgt, dan bedoelt de TCM ermee dat je last kunt hebben van hoofdpijn (zijkanten van je hoofd of achter de ogen), duizeligheid, hoge bloeddruk en woede-uitbarstingen. Vaak komt een stijgend Lever yang voort uit opgekropte emoties of er zit een tekort aan bloed of yin achter. Het zou te ver gaan om dit hier uit te leggen maar waar het om draait: als je  een ‘licht-ontvlambare’ type bent en last hebt van onrust, hoge bloeddruk en prikkelbaarheid, dan zou je door het sap kunnen opknappen.

Bleekselderij helpt na overmatig alcohol consumptie

Het is natuurlijk beter om hier van tevoren over na te denken, maar stel dat je te veel alcohol op hebt, dan kan selderij sap helpen. Dit komt ook weer door de damp afvoerende werking (een kater is in de zin van de TCM te danken aan te veel damp).

De bleekselderij-sap-valkuil

Ik denk  dat de meeste mensen in eerste instantie daadwerkelijk opknappen van de sap omdat er simpelweg een heel puur voedingsmiddel binnenkomt – en geen andere onzin meer. Selderijsap –hoe zeer het ook wordt gehypet – is echter geen quick-fix. De Chinese voedingsleer zet nooit in op maar één voedingsmiddel, maar kijkt altijd naar het hele voedingspatroon. Het heeft namelijk geen nut om bijvoorbeeld door middel van selderij sap damp te willen aanpakken, maar tegelijkertijd door te gaan met het eten/drinken van dierlijke melkproducten, kant-en-klaar gerechten en een overmaat aan bananen.

Bovendien werkt de Chinese voedingsleer altijd ook met contra-indicaties. Voor bleekselderij luiden deze: Milt-Qi- en Milt-Yang-deficiëntie, of te wel: brijige ontlasting, koude handen en voeten en onrustige buik. Dus als je deze verschijnselen hebt, kun je de sap beter laten staan.

Goed om te weten is misschien ook dat de TCM selderij als sap kent, maar dan de verwarmde versie. Deze is namelijk vele malen milt-vriendelijker dan het vers geperste sap.

Dus….

Als je een hele sterke spijsvertering hebt en niet leidt aan koude-klachten, dan kan een kuur van enkele weken zeker geen kwaad – mits je niet je overige voedingspatroon uit het oog verliest.

Voor de rest geldt: zo nu en dan een klein glaasje selderij sap kan goed doen en nuttig zijn. Maar je kunt stukjes selderij net zo goed verwerken in gerechten of in soep.

♥

Wil je trouwens meer weten over bloed-opbouw, kijk dan naar mijn laatste artikel voor het massage magazine.

Op 18 mei staat ook weer een workshop gepland. ‘Word je eigen voedingsconsulent’. Dat zal de laatste zijn voor de zomer. Anders red ik helaas niet de publicatie van mijn Duitse boek.

Ik ga nu naar de keuken…aan een stukje bleekselderij knabbelen…en zie je volgende maand.

Lieve groet, Jutta

“Mama, er is geen toilet; er zit alleen een gat in de grond.” Mijn dochter kwam verontwaardigd terug. We zaten in het Midden-Oosten en mijn dochter moest naar het toilet. De juiste deur wist ze wel te vinden, alleen viel er achter de deur geen toilet te bekennen. Ten minste geen toilet, zoals zij het gewend was. Dit was haar eerste bewuste kennismaking met het hurktoilet. (Toen ze heel klein was, moest ik haar altijd boven het hurktoilet vasthouden, omdat ze bang was in het gat te vallen…maar deze rugslopende inspanning van mijn kant was mijn dochter vergeten).

Mijn dochter kon eerst niet geloven dat het gat in de grond wel degelijk een toilet was. Een heel net toilet zelf, want er zaten tegeltjes omheen. Het grote verschil met onze toiletten, was dat je moest hurken om je behoefte te doen. Na het plassen gebruikte je het waterslangetje en spoelde je eerst je billen schoon en vervolgens het toilet.

Hurken was hip – zitten gek

Tot op de laatste eeuwen deden de mensen altijd hurkend hun behoefte. In de late middeleeuwen waren er wel pogingen om dit te veranderen, en mensen van adel hadden soms ook een zittoilet. Maar de overgrote meerderheid van de mensen hurkten – en hurkt nog steeds. Naar schatting hurkt twee-derde van de mensen wereldwijd. Dus wij zijn met ons zit-toilet eigenlijk de uitzondering. Net als wij in Europa een uitzondering zijn met ons koude en ongekookte ontbijt – maar dit is weer een ander verhaal.

In het Midden-Oosten, waar ik vroeger vaak naar toe reisde, was iedereen gewend aan het hurkend doen van zijn behoefte. Elk huis heeft hurktoiletten – netjes betegeld en met een waterslang om zich na afloop schoon te maken. Het spoelen met water is ook nog eens  beter voor je billen en darmen. Maar daar kom ik later nog op terug.

Toch was het ook voor mij wennen geweest om te hurken. Mijn première op zo’n toilet verliep iets onwennig. Ik wist niet zo goed waar naartoe met de broekspijpen en – te erg voor woorden want ik was toen begin dertig en heel fit – ik kon mijn evenwicht niet zo goed bewaren. Ik had zo’n grijphendel aan de muur om me vast te kunnen klampen toen wel kunnen waarderen.

Toen ik zag dat de hurkhouding daar door iedereen wordt beheerst – inclusief mensen tot in de 80 – schaamde ik me. Hoe ongelooflijk lenig waren de mensen daar – als ze zelfs op hoge leeftijd moeiteloos konden hurken. Ze zaten op die manier ook op de grond. Om in die houding te werken of om te kletsen.

Waarom hurken?

Omdat het helpt tegen constipatie (zie het kopje van dit blogbericht). En tegen aambeien. En tegen incontinentie. Zelfs tegen hartaanval en darmkanker. Daarom hurken.

Als je hurkt, ontspant je bekkenbodem, zodat je darm recht is. Je bovenlichaam oefent lichte druk uit op je darmen. Dat allemaal vergemakkelijkt het poepen – zonder dat je erg moet persen. De zwaartekracht doet haar werk.

Daarnaast wordt het klepje tussen dunne en dikke darm tijdens het hurken helemaal dichtgedrukt en dat bouwt de nodige druk op wat fungeert als natuurlijk laxeermiddel.

Als je gewoon zit, dan zorgt een bepaalde spier ervoor dat je niet plotseling urine of ontlasting verliest. Deze spier wordt tijdens het gewone zitten samengeperst.

Ten slotte is hurken veel hygiënischer omdat je dus geen contact hebt met een toiletbril.

Moet ik nu mijn toilet verbouwen..

..of kan ik gewoon proberen om op mijn eigen toilet te hurken? Terwijl dit scenario nog best vaak gebeurt (bijvoorbeeld bij kennissen die gasten op bezoek hadden die nog  niet gewend waren aan het Europese zittoilet – gebroken toiletbril inclusief) zijn er gemakkelijkere trucjes.

Je kunt het hurktoilet – ten minste een beetje – imiteren door een krukje voor je toilet neer te zetten. Optimale hoogte van het krukje is 20 tot 30 centimeter. Daar zet je je voeten op als naar het toilet gaat. Op die manier lijkt het een beetje op hurken – al een grote verlichting voor je darm.

Een tweede bron van inspiratie is het waterslangetje op het toilet – in niet-Europese hurktoiletten is dit vaak standaard aanwezig. Hiermee spoel je de billen schoon in plaats van ze te schuren met toiletpapier.

Veel mensen hebben inmiddels een bidet. Maar er zijn gemakkelijkere en goedkopere manieren. Je kunt ook een kleine gieter naast het toilet neerzetten. Hier zou je waarschijnlijk eerst mee moeten oefenen. Maar gezien het feit dat ik het vaak zie bij (niet Europese) vrienden die het hurktoilet nog echt hebben meegemaakt, kan het zo moeilijk niet zijn. Een gieter koop je al voor een paar cent in de tweede hands winkel.

Een andere optie is een billen-douche. Dit handige en goedkope ‘bidet voor iedereen’ is te koop bij happypo.de. En nee, ik verdien er niets aan, ik deel alleen een leuke link. Dit is dan ook direct mijn obligate zero waste tip. Want zo’n po douche bespaart op lange termijn gigantische hoeveelheden toiletpapier.

Misschien overbodig om te noemen, maar vochtig toilet papier – mogelijk  nog met allerlei geurtjes en chemische ingrediënten – is absoluut geen optie. Dit kan onze billen en zelfs de darmflora schade toebrengen.

Overige activiteiten

19 mei: workshop ‘Word je eigen voedingsconsulent’

In dit blogartikel: Help, ik heb verstopping: hoe je dit door middel van voeding en massage kunt verlichten | boek van Floor Tuinstra | Workshop maart: ‘Word je eigen voedingsconsulent’ | TCM-module voor professionals: ‘TCM-voedingstherapie voor Milt en Maag’ | Zero waste tip

Help, ik heb verstopping – deel 1

Meestal begin ik mijn blog met een persoonlijk verhaal. Maar over dit onderwerp kan ik gelukkig niet uit eigen ervaring meepraten. Wel uit ervaring als therapeut.

In de Chinese geneeskunde zoeken we naar balans in de spijsvertering. Misschien nog belangrijker dan wat er in onze buik belandt, is wat eruit komt. Het lijkt een moeilijk en smerig thema, maar het is zeker de moeite waard dat we er eens dieper op ingaan.

Als je te weinig naar het toilet kunt, is dat een teken dat je spijsvertering niet optimaal functioneert. Westers spreken we dan van obstipatie.

De Westerse geneeskunde is vrij ruim wat betreft de vraag hoe ‘vaak’ je zou moeten gaan:

• als je minder dan twee keer per week ‘gaat’
• over een periode van meer dan drie maanden
• en er is ook sprake van moeizame stoelgang of harde/droge ontlasting, dan spreek je van obstipatie.

De TCM is daar strenger in. Het is optimaal als je elke dag naar het toilet kunt. Als je om de dag naar het toilet gaat, dan is dat ook ‘regelmatig’, maar volgens de TCM-visie toch net een tikkeltje te weinig om het lichaam effectief van afvalstoffen te ontdoen.

Soorten obstipatie

De TCM kent meerdere soorten obstipatie. Maar wat deze verschillende soorten ontlasting met elkaar gemeen hebben is dat de ontlasting niet elke dag plaatsvindt.

Bij obstipatie op basis van een qi-leegte in de dikke darm is de aandrang wel aanwezig maar je kunt gewoon niet elke dag naar het toilet. We kijken eerst naar deze vorm van obstipatie.

Bij obstipatie op basis van een yin-deficiëntie in de dikke darm heb je vooral droge ontlasting en eventueel ook hitte-kenmerken in het lichaam. Obstipatie op basis van een qi-stagnatie leidt tot keutelachtige ontlasting. Deze laatste vormen van obstipatie ga ik in de loop van het jaar bespreken.

Bij een qi-leegte is er dus te weinig qi, oftewel energie om de ontlasting door de darmen te bewegen.

Typische kenmerken zijn

• de ontlasting heeft een normale vorm of is normaal met vervolgens een brijig gedeelte
• vermoeidheid of zweten na het ontlasten
• evt. onrustige buik, opgeblazen gevoel
• darmgeluiden

Oplossingen voor een qi-leegte obstipatie

Allereerst: wat helpt niet?

Extra veel water drinken. Natuurlijk moet je wat drinken, maar als je te veel drinkt, dan moet het lichaam weer extra kracht gebruiken, dus qi. Maar die heb je dus niet voldoende. En dan gaat het allemaal nog lastiger.

Wat helpt dan wel vanuit de voeding

• alles wat handig is voor het opbouwen van qi van de milt, is ook handig voor het qi van de dikke darm. Dat houdt alle basisprincipes van de Chinese voedingsleer in:
• eet meer gekookte of anderszins bereide maaltijden: vervang broodmaaltijden door gekookte maaltijden (deze kun je ook koud eten, zoals aardappelsalade, rijstsalade, eiersalade, koude gehaktballetjes, etc.)
• vermijd de magnetron
• vermijd een overmaat aan diepvries (de koude blijft in het eten zitten en kost je eigen kracht – dus qi – om het eten goed te kunnen verteren
• warm water drinken
• gebruik milde kruiden en specerijen, zoals dille, basilicum, bieslook: deze dynamiseren onze qi dus ook het qi wat de darmen aanstuurt

Wat ook nog helpt

• massage (blijf lezen!!)
• beweging (want dan breng je je qi op gang)
• ademhalingsoefeningen 

Massage tegen obstipatie

Voor een simpele en effectieve massage ging ik te rade bij mijn collega Floor Tuinstra. Ze is reflexoloog en heeft een boek geschreven over baby reflexologie “Reflexologie voor baby’s. Masseer de kwaaltjes van je kindje in 1 minuut weg.”

De massagetechnieken die Floor beschrijft, zijn in eerste instantie gericht op baby’s. Maar omdat de technieken een leven lang meegaan, werken ze natuurlijk net zo goed voor kinderen én volwassenen. Het fijne is dat deze massage via de voeten gaat.

Massage van de zonnevlecht – via je voet

Floor legde me uit dat deze massage diverse klachten in de buik kan verlichten. Massage van de zonnevlecht werkt kalmerend omdat de zonnevlecht correspondeert met het vlechtwerk van zenuwen achter onze maag. Dit zenuwnetwerk spreidt zich uit door de hele buikholte. Door dit punt via de voet te masseren, ontstaat er ontspanning in je buikholte en kun je klachten in je buik verlichten. Door de ontspanning en tegelijkertijd het stimuleren van de qi kan het lichaam ook beter ontlasting loslaten. Als er te weinig ontlasting is om los te laten dan is deze massagetechniek alsnog de eerste stap om de spijsvertering te ontspannen en weer kracht en Qi (energie) op te bouwen. Daarna zou je nog andere technieken kunnen doen.

Dus hier volgt de massage om obstipatie te verlichten. Je masseert beide voeten. Dat kan tegelijk of na elkaar.

1. op iedere voet een duim plaatsen
2. de duimen worden vlak onder de bal van de voet geplaatst (zie het plaatje), op het ronde bolletje/zonnevlecht
3. geef druk schuin naar boven
4. je kunt een pulserende druk geven
5. wissel eventueel van voet
6. doe dit elke dag 1 minuut

Wil je meer lezen over babyreflexologie, neem een kijkje op Floor’s website. Haar boek kun je hier inzien. Momenteel heeft ze juist een aanbieding. Nog even voor de zekerheid: dit is géén affilliate link; ik verdien hier helemaal niets aan. Dit is simpelweg een super tip die ik met jullie wilde en mocht delen. 😊

Overige activiteiten

15 maart: begin van de module voor professionals: TCM-voedingstherapie voor Milt en Maag; Zhong-geaccrediteerd; er zijn nog een paar plekken vrij.
21 maart: seminar voor professionals: Chinese voedingsleer bij kinderwens, tijdens de zwangerschap en na de bevalling; Zhong en FAGT-geaccrediteerd.
31 maart: workshop ‘Word je eigen voedingsconsulent’

Zero Waste tip: schimmel in de woning verwijderen

Als je last hebt van kleine schimmelplekjes in de badkamer, kun je dit middel proberen: baking soda en sterke natuurazijn. Meng deze 1:1. Let op: dit gaat bruisen. Meng dusdanig dat er een smeerbare pasta ontstaat. Dit smeer je op de schimmelplekken. Laat enkele uren inwerken en spoel dan af met water. Deze procedure moet je waarschijnlijk meerdere keren herhalen.

inhoud: nieuwe data ♥ workshops ‘word je eigen voedingsconsulent’ ♥ bijscholingen voor professionals ♥ winactie ♥ nieuw artikel massage magazine

Eindelijk rust

Ik ben blij dat het januari is. December vind ik altijd een veel te korte maand. Hectisch ook. Want terwijl ik mijn best doe om me niet mee te laten sleuren in de alom aanwezige kerstdrukte, lukt me dit alleen maar redelijk. In verhouding met eerdere jaren heeft het streven naar minimalisme me wel al meer rust gegeven. We doen met familie en vrienden minder (of helemaal niet meer) aan cadeautjes. Ik heb alleen een mini schoenendoos met een paar kleine kerstdecoratie-items en een herbruikbare kerstboom (een echte welteverstaan, die pendelt tussen balkon en huiskamer).

Maar hoe dan ook heb ik altijd het gevoel dat de winterse (voor de TCM-kenner ‘yinne’)  periode pas in januari begint. Eindelijk niets. Proberen om bij te komen.

Om op te laden kent de traditionele keuken een belangrijke manier:  krachtgevende bouillon. Ik heb er al eerder over geschreven, maar ik wil dit onderwerp toch weer een keer ‘opwarmen’. Het is gewoon te belangrijk en inmiddels zijn er behoorlijk wat nieuwe lezers bijgekomen. Waarvoor trouwens heel veel dank!!!♥

Mijn bouillon moment

Slokje bij slokje voelde ik me opknappen. Letterlijk binnen enkele minuten. Dat had ik nooit eerder meegemaakt – en dit heeft zich tot nu toe nooit meer zo herhaald.

Dertien jaar geleden, rond kerst, lag ik helemaal uitgeput op de bank. Het voelde letterlijk levensbedreigend. Geen idee welk virus ik had opgepakt. Binnen een aantal uur voelde ik me heel ellendig. Misschien ken je zo’n moment: je voelt je zo beroerd dat je het liefst een ambulance wilt bellen – mits je de kracht kon opbrengen om naar de telefoon te kruipen.

Gelukkig had ik nog bouillon over. Ik was kort daarvoor begonnen aan de opleiding en probeerde plichtsgetrouw diverse recepten thuis uit. Voor een overtuigde vegetariër (die ik toen nog was) was het best een dingetje maar ik maakte toch de kippenbouillon. De hele mikmak, inclusief botten en koken volgens de voedende cyclus (ander verhaal). Ik kan wel zeggen dat ik nooit eerder met zo veel toewijding stond te koken.

De eerste dag kon ik de bouillon helemaal niet proeven omdat ik zo uitgeput op de bank lag. Maar de tweede dag kon ik kon ik weer van het soepje nippen. En het wekte me tot leven. Per genomen slokje voelde ik me opknappen – het voelde als een klein wonder.

Bottenbouillon ‘To-Go’

Bouillon beleefde een aantal jaar geleden een kleine opleving. In veel hippe afhaaltenten in New York kreeg en krijg je ineens ‘bone broth To-Go’. Veel celebrities vervingen de koffie beker door een bone broth bekertje om – in plaats van een snelle coffeïne kick – kracht te halen uit de bouillon.

Inmiddels zijn er in veel steden ‘bouillon’ winkels ontstaan. Voorbeelden zijn de bouillon brothers uit Amsterdam en Berlijn heeft met ‘Bone Brox To-Go’ een pop up store.

Onverslaanbaar krachtgevend

Als voedingsdeskundige roep ik al jaren dat onze voorouders de beste voedingsconsulenten ooit waren. Ze wisten simpelweg wat echt gezond, goed verdraagbaar en lekker was. Zo ook de bouillon.

Westers gezien zijn het de aminozuren die de bouillon zo waardevol maken. Het hoge gehalte aan collageen is goed voor gewrichten, huid en haar.

Volgens de Chinese voedingsleer werken botten op het Jing, dus onze diepste essentie en reserve. Jing voedt onze hersenen, het geheugen, onze vitaliteit en vruchtbaarheid.  Voldoende Jing hebben betekent dat je gewapend bent tegen vroegtijdige veroudering en dat je lang vitaal bent. Jing kunnen we eigenlijk niet genoeg koesteren.

Krachtbouillon maken

In een goede krachtgevende bouillon horen vlees en botten. Helaas voor de vegetariër is er geen gelijkwaardige bouillon mogelijk op basis van plantaardige ingrediënten. Plantaardige bouillons zijn natuurlijk ook lekker maar kunnen de aansterkende werking van bottenbouillon helaas niet evenaren.

Ik weet wel dat er verschillende methodes zijn. Hier een quick guide.

1. Kies het soort vlees dat bij je past. Kip werkt verwarmend en is dus iets voor de koukleum. Rund en kalkoen hebben een neutrale thermische werking. Lam werkt verhittend: goed voor de koukleum, minder geschikt als je (ook) hittekenmerken hebt zoals opvliegers, nachtelijk zweten en inwendige onrust. Eend helpt tegen droogte en koelt het lichaam.
2. Koop biologisch vlees en botten. Vaak zijn er goede slagers maar daar krijg je vooral bevroren botten. Maar de zoektocht is het echt waard. Ik heb de ervaring dat er hele goede biologische slagers zijn, waar je voor maar een paar euro botten kunt kopen. Geen diepgevroren botten kopen! Dit is misschien het moeilijkste gedeelte. Gebruik circa 600 g vlees en botten. Meer mag uiteraard ook. Je kunt ook een hele soepkip gebruiken.
3. Neem schoongemaakte, geschilde en klein gesneden groenten zoals Chinese kool, wortels, prei. Neem er veel van. Een halve kilo wortels is realistisch. Een hele Chinese kool geeft de goede smaak. Zorg ervoor dat ze echt heel goed schoon zijn en dat er geen aarderestjes aan vast zitten. Dat verhoogt uiteindelijk de houdbaarheid van je bouillon.
4. Voeg eventuele nog andere ingrediënten toe: goji-bessen voor de bloed-opbouw. Laurierblad voor de verteerbaarheid. Zwart sesamzaad voor de bloed- en yin-opbouw. Peterselie voor de bloed-opbouw.
5. Je kunt eerst het vlees en de botten aan de kook brengen. Dan het water inclusief de ontstane schuim weggieten en met de overige ingrediënten opnieuw aan de kook brengen. Een andere methode is om alle ingrediënten aan de kook te brengen en vervolgens tijdens het kookproces eventueel ontstane schuim met een soeplepel weg te halen.
6. Laat met de deksel erop minimaal 4 uur op een zacht vuur koken, het liefst nog langer. 12 uur zou super zijn! Nog langer mag ook. Vul eventueel nog water bij. Dit water kun je verhitten in een waterkoker en dan bij de pruttelende bouillon doen.
7. Giet de bouillon door een zeefje en vang de bouillon op. Het vlees kun je nog eten (ja, ook na 12 uur koken), maar de overige ingrediënten moeten helaas weg.
8. Doe de bouillon in goed sluitende en schone (afwasmachine-schoon is schoon genoeg) weckpotjes. Oude jampotjes mogen natuurlijk ook. Ze moeten wel heel schoon zijn. Als je geen afwasmachine hebt, dan moet je de potjes enkele minuten in kokend water steriliseren.
9. Draai de potjes met bouillon dicht, zet ze op de kop en wacht een tijdje. Draai dan weer om. Bij het afkoelen ontstaat een vacuüm – je bouillon is nu meerdere weken houdbaar.

Neem elke dag een tot twee kopjes. Je kunt dit doen als kuur van twee tot drie weken maar langer mag natuurlijk ook. Ook kun je de bouillon als basis voor soep gebruiken in plaats van het bouillonblokje. Kijk ook eens of je je kopje koffie door een kopje bouillon kunt vervangen. Anders dan koffie vult de bouillon onze reserve (Jing) namelijk juist aan.

Op naar een vitaal 2019!

Winactie

Meer weten over bouillon? Ik geef gratis een exemplaar weg van het boek ‘Kraftsuppen und Essenzen’  van mijn collega Ruth Rieckmann (waarde: € 39,80). Voorwaarden van deelname staan onderaan. Let wel dat het boek in het Duits is verschenen!

Update 30 januari 2019: Marianne heeft het boek gewonnen! 🙂

Workshops en bijscholingen

Nieuwe data workshop ‘Word je eigen voedingsconsulent’
Ben je ook de weg kwijt tussen alle voedingsstromingen, tips en diëten? Wil je leren hoe je daarvan he-le-maal onafhankelijk kunt worden? Ben je benieuwd hoe je je spijsvertering kunt versterken – zo effectief en duurzaam, dat het in de toekomst voldoende is om naar je eigen buik te luisteren, in plaats van de zoveelste trend te proberen? Kom dan naar een van mijn workshops.
De workshop in februari is al vol. Maar ik geef dezelfde workshop ook in maart en in mei.

Bijscholingen voor therapeuten
14 maart: begin module ‘TCM-voedingstherapie voor Milt en Maag’ – alles wat je als therapeut moet weten om milt en maag van je cliënten via de voeding te kunnen versterken. Meer informatie en aanmelding hier.
21 maart: begin seminar ‘Chinese voedingsleer bij kinderwens, tijdens de zwangerschap en na de bevalling’. Leer hoe je als TCM-professional vrouwen met kinderwens kunt ondersteunen door de voeding aan te passen. Meer informatie en aanmelding kan hier.

Voorwaarden deelname winactie

1. Laat een commentaar achter bij deze blog. Kritische commentaren zijn uiteraard ook welkom, maar wel graag vriendelijk (en niet zoals de reacties op mijn blog over ‘bloedpudding en schapenmaag’, waar ik de minder vriendelijke commentaren helaas niet kon publiceren 😉…dit krijg je als je niet uitsluitend een veganistisch eetpatroon promoot…).
2. Als je beslist om een commentaar achter te laten, ga je akkoord met de voorwaarden van deze winactie.
3. De commentaren die vóór  29 januari 2019 binnen zijn, doen mee aan de winactie.
4. Het is voldoende om bij het commentaar je voornaam of een pseudoniem achter te laten, maar je emailadres (dat trouwens niet gepubliceerd wordt!) moet natuurlijk wel kloppen. Anders kan ik geen contact met je opnemen als je de gelukkige winnaar bent.
5. Je kunt meedoen als je boven de 18 bent en als je in Nederland of België woonachtig bent.
6. De trekking gebeurt willekeurig en onpartijdig.
7. Heb je het boek gewonnen, dan kun je het niet inwisselen voor geld.
8. Aan deze actie kunnen geen rechten worden ontleent.

In deze nieuwsbrief: ♥ eerste hulp bij overeten ♥ vakantie en webshop ♥ nieuwe data ♥ zero waste tip kerstboom ♥

Ruimte voor de buik

We keken verbaasd op toen de kennis terug kwam in een gemakkelijk zittende broek met elastische broeksband. Vijf minuut eerder had ze nog een chique galajurk gedragen. ‘Nou, zo heb ik gewoon meer plek voor mijn buik’, verklaarde zij. ‘Dan kan ik meer eten van het lopende buffet’.

Ik was op de trouwerij van vrienden. De praatjes en spelletjes waren achter de rug – en het lopende buffet was geopend.

Het is inmiddels jaren geleden maar dit incidentje zal ik nooit meer vergeten. We moesten toen lachen om haar. Maar ja, eigenlijk had ze ook wel gelijk. Er kwam zo veel lekkers langs. Waarom niet van alles proeven? Een strakke, onelastische galajurk zou alleen in de weg zitten. Bovendien was het licht inmiddels gedimd en een aantal mensen was al aangeschoten – niemand die doorhad dat ze haar garderobe had veranderd. Sowieso zag de broek er netjes uit en de elastieken broeksband zou ze verborgen houden onder haar shirtje. Zo zagen we haar  in de loop van de avond meerdere keren passeren met telkens opnieuw goed gevulde bordjes.

Bij ons was het limiet bereikt – de buiken drukten tegen de strak zittende pakken en de strakke jurkjes. Maar zij kon lekker door blijven schranzen.

Stop met eten als…

Het is ook heel herkenbaar. De meeste mensen eten net iets te veel als er ergens een feestje is, bij een lopend buffet of tijdens de kerstdagen.

Ik ga dan (typisch koolhydraat-eter) toch eens extra langs bij het toetjes buffet. En terwijl ik melkproducten normaal gesproken vermijd, tast ik dan wel toe bij mousse au chocolade en Co. De  daarop volgende loopneus en buik gerelateerde ongemakjes neem ik maar op de koop toe. De volgende dag ben ik weer heel blij dat er niet elke week een trouwerij, verjaardag of etentje gepland staat. Mijn buik moet dan eerst weer bijkomen.

Stop met eten als je circa 80% vol zit, aldus een slim advies vanuit de Chinese geneeskunde. Klinkt gemakkelijk, maar hoe weet je eigenlijk dat je de 80% al hebt bereikt?

6 tips om overeten te voorkomen

Halloween is net achter de rug. Sinterklaas heeft plaats gemaakt voor kerstdiners en borrels. Dat betekent een overvloed aan snoep, etentjes en koekjes.

Als eerste hulp voor het kerstdiner en andere overeet-momenten geef ik hier een paar trucjes mee. Deze kunnen helpen om de volgende schranspartij relatief onbeschadigd door te komen. – Oh, en garanties geef ik niet 😉.

1. Kauw goed
   Als we proberen om elke hap 20 keer te kauwen, dan eten we langzamer, kunnen beter verteren en merken ook sneller wanneer we bijna vol zitten, dus de (ongeveer) 80% hebben bereikt.
2. Wees er vroeg bij
   Nu de tijd van de snoep-overkill weer is aangebroken, kun je het beste regelmatig pickles eten. Het meest gemakkelijk is zuurkool. Zuurkool ligt geheel in de Nederlandse traditie. Neem altijd een hapje bij het eten. Zuurkool en andere pickles (bijv. kimchi) balanceren een overmaat aan zoet. Voor de duidelijkheid: het  beste is natuurlijk als we niets te balanceren hebben…
3. Slokje ume-su of hapje ume-pasta
   Slokje wat? Umeboshi’s zijn in zout en shiso-blad ingelegde abrikozen. Ze worden heel lang gefermenteerd en hebben het vermogen om te helpen bij overmatig veel snoep, een vol gevoel, overeten en alcohol. Producten van umeboshi kun je kopen in de biologische winkel.
   Is het kwaad dus al geschied, neem een slokje van de azijn (ume-su) of neem een hapje van de ume-pasta. Voor onderweg kun je ook ume pillen kopen.
4. Groene thee
   Groene thee helpt tegen blokkades in het spijsverteringssysteem. Met kleine slokjes gedronken, kan groene thee na het eten helpen om de voeding ‘naar beneden’ te leiden. Dit komt vooral door de bittere smaak die energetisch een naar beneden gerichte werking heeft. Dat is natuurlijk precies de kant waar je de blok in je maag naar toe wilt hebben. Maar overdrijf het niet met de groene thee, want dan raakt je spijsverteringssysteem onderkoelt.
5. Muntthee
   Vaak gemakkelijk te verkrijgen is een kopje muntthee (wel of niet van verse blaadjes). Gedronken na het eten, helpt muntthee om stagnaties op te heffen, of te wel de voedselbrij weer in beweging te krijgen.
6. Bitter is het nieuwe zoet!
   Zoals gezegd helpen bittere voedingsmiddelen om de qi naar beneden te leiden. Handig, als het eten als een steen op je maag ligt. Kijk dat je naast andere lekkere dingen ook rucola of een hapje witlof kunt pakken.

Hele fijne en rustige kerstdagen!!

Vakantie webshop

Bestellingen die voor 21 december binnen zijn, worden gewoon verwerkt. In de weken tussen 24 december en 7 januari neem ik even een adempauze. De bestellingen worden wel verwerkt maar het kan langer duren voordat ze bij jou zijn. Ook kan het gebeuren dat een grotere bestelling in verschillende pakketten wordt opgesplitst. Vanaf 7 januari 2019 kun je de bestellingen weer ik de gewone snelheid verwachten.

Nieuwe data

Er staan weer volop seminars en workshops gepland in 2019. De eerst volgende workshop voor ‘leken’ vindt plaats op zaterdag 16 februari 2019. Hiervoor kun je je al aanmelden.

Aanmeldingen voor de therapeuten bijscholing ‘Voedingstherapie voor Milt en maag’ kunnen  via de webshop pas vanaf 8 januari 2019. Als je deel wilt nemen, dan kun je alvast een email naar me sturen (info[@]5elementenvoeding.nl). Dan zet ik je op de deelnemerslijst. Betaling kan vanaf 8 januari 2019. Je ontvangt dan een betaallink van mij.

Zero waste tip: kerstboom

Drie jaar gelden heb ik een mini-dennenboom gekocht. Inmiddels viert hij zijn derde keer als kerstboom. Buiten de kerst tijd om staat hij op het balkon. In de maand december mag hij naar binnen en wordt hij kerstachtig versierd (met geknutselde kerstspullen, kerstspullen van de tweedehands winkel en een oude boomverlichting). Na de kerst mag hij weer naar buiten en gaat hij een nieuwe ronde in.

Het zwarte schijfje

We wisten ons er geen raad mee: het zwarte schijfje onherkenbaar ‘iets’ op het bordje van mijn vriend. Het was iets dierlijks, maar wat precies?

Ik zat in Schotland. Heerlijk. Een week vakantie. Mijn vriend en ik waren in een eettentje beland op de Ilse of Skye. Het was al rond lunchtijd maar het menu gaf duidelijk aan dat het ‘Schotse ontbijt’ de hele dag kon worden besteld.

Mijn vriend – een parasympaticus (dat wil zeggen: één van de twee types rood-vlees en vet-eters) – ging ervoor. En mijn voedingsdeskundige-hart keek geïnteresseerd mee.

Je moet weten dat mijn vriend nog geen twee jaar geleden probeerde om vegetarisch te eten. Het ging hem helemaal niet slecht af maar nadat we er achter kwamen dat zijn stofwisselingstype hoort bij de rood-vlees-  en vet-eters, begon hij meer (uiteraard biologisch) vlees en vet te eten. Nu zie ik hem opbloeien en genieten. En dus een echt Schots ontbijt bestellen, omdat dit hem veel beter voedt dan een granenpapje.

De oplossing

Google bracht licht in het donker: het zwarte schijfje was blackpudding. Klinkt als een pudding van donkere chocolade. Maar ik moet je teleurstellen. Blackpudding is gemaakt van varkens- of ander dierlijk bloed. Gemengd met havermout, kruiden en (runder)vet wordt de pudding in een worstvel gekookt en vervolgens in schijfjes gesneden en gebakken als ontbijt gerecht geserveerd. In 2016 werd blackpudding trouwens door een website uitgeroepen tot superfood, naast broccoli en spinazie. De website claimde dit door te verwijzen naar het hoge gehalte aan ijzer en zink – en zorgde voor een felle discussie in de media…

Naast blackpudding lag er nog een ander donker schijfje op het bord. Maar daarop hadden we ons al voorbereid, inclusief de ‘making of’ op You Tube: Haggis is hét Schotse nationale gerecht. Het bestaat uit een mengeling van long, hart en lever van het schaap met havervlokken en kruiden. Dit mengsel wordt gekookt in een schapenmaag. De Schotse dichter Robert Bruns heeft er zelfs een gedicht over geschreven. Slik.

Mijn leermoment

Twintig jaar geleden had ik zeker geen van de donkere vlees-schijfjes geproefd. Toen had ik dit bord barbaars gevonden. Misschien zelfs de koper van het bordje als ongedisciplineerd afgestempeld. Er bestond zelf de kans – ik heb moeite om dit toe te geven – dat ik kokhalsgeluiden had gemaakt en met een arrogante blik aan mijn groentesoepje was begonnen. Pfff, zo veel vlees was toch echt niet nodig! Of wel?

Gelukkig zijn we hier om te leren. En zo heb ook ik mijn les geleerd.

Zelf heb ik het stofwisselingstype ‘sympaticus’. Dat wil zeggen dat ik een koolhydraateter ben. Niet zo raar dat (veel) vlees me niet echt trekt. Ik kan zelfs vegetarisch leven zonder dat mijn lichaam daar schade aan ondervindt.  In feite heb ik dit (op vis na) bijna 14 jaar gedaan. Het kostte me geen moeite. Ik begon pas weer iets meer dierlijk eiwit te eten toen ik enkele maanden na de bevalling van mijn dochter bloedeloos aan de kassa van de AH stond en bijna flauw viel. Maar dat is stof voor een andere blog.

Inmiddels weet ik dat iedereen een eigen stofwisselingstype heeft en dat er mensen zijn die simpelweg meer vlees en vet nodig hebben. Zij zouden ziek worden als ze vegetarisch zouden eten. Net als een koolhydraat-eter tegen zijn behoefte in gaat als hij ineens overschakelt op een koolhydraatarm dieet. Ik ga ervan uit dat er in Schotland veel rood-vlees- en vet-eters zijn, die dus vet en dierlijk eiwit, inclusief orgaanvlees, nodig hebben. En voor hen kan zo’n blackpudding wel degelijk een superfood zijn.

Ondanks dat ik aan een paar hapjes genoeg had, moest ik toegeven dat beide plakjes best lekker waren.

Logisch

Schotland is een ongelooflijk mooi land – maar ook een land met veel regen en vochtige nevels. Niet alleen de highlands zijn ruw en wild en winderig.

Voor mij is het logisch dat hun traditionele eten niet bestaat uit een groentesoepje – ook al had je mij daarmee blijer gemaakt.

Vette vis zorgt voor de voorziening in omega drie vetten. Schapenvlees is verwarmend, haver (in de Haggis, in veel koekjes) ook…Dit geeft kracht, een bescherming tegen de onstuimige weersomstandigheden. Ondenkbaar dat ze daar (over)-leefden op salade en fruit.

Joepie! Ook glutenvrij

Waar je in Nederland vaak naar glutenvrije gerechten moet zoeken, was het in Schotland heel gemakkelijk om aan glutenvrije maaltijden te komen. Geen tarwebrood bij de vis willen eten? Geen probleem, hier heb je glutenvrije havercrackers. Zelfs glutenvrije fish ‘n chips waren verkrijgbaar. Daar werd ik zo blij van.

Wat ik ook weer interessant vond: de patat werd gefrituurd in ossenwit – geheel volgens de traditie. Ossenwit en reuzel zijn de vetten van onze voorouders en veel stabieler dan zonnebloemolie. En omdat de dieren (toen) vooral gras aten in plaats van vetgemest werden met granen, zat er in dit vet ook behoorlijk wat omega 3.

Überhaupt was het eten in Schotland fan-tas-tisch! Overal puur en van hele goede kwaliteit.

Mocht je veganist zijn (en de tekst tot hier hebben volgehouden), dan kan ik je geruststellen. Ook in Schotland kun je je hart ophalen. Inmiddels zijn alle gangbare voedingsstijlen aangekomen – maar geheel volgens de traditie is het dus niet.

Zero waste tip

De één seconde zero waste tip: maak je plastic vloeibare zeeppompjes op en koop alleen nog niet ingepakte stukjes zeep. Je kunt ze echt óveral krijgen! Let er wel op dat ze niet zijn gemaakt van palmolie.

‘Sinds ik glutenvrij eet, heb ik meer buikpijn. Hoe kan dat nou?’ Deze vraag kreeg ik ongeveer twee jaar geleden van een klant.

Even schrikken

Ik schrok even – want normaal gesproken worden de klachten minder in plaats van  meer. Maar ik had direct ook al een vermoeden. En inderdaad: na enkele emails op en neer had ik de oorzaak ontdekt. Het zette me op scherp, want ik dacht dat ik het tijdens het consult duidelijk had uitgelegd. Sindsdien let ik er nog beter op en herhaal ik desnoods meerdere keren wat glutenvrij eten echt betekent – en wat niet.

Zoals je eerder hebt kunnen lezen, zijn er veel mensen die gluten niet goed verdragen. Dan hebben we het niet over coeliakie.  Maar over de grote groep mensen die door gluten uiteenlopende klachten krijgt zoals vermoeidheid, prikkelbare darm en huidaandoeningen.

Glutenvrij maar wél verteerbaar

Gluten zijn niet essentieel. Dus als je gluten wilt vermijden dan is dat prima. Maar er zijn een paar dingen waarop je moet letten. Anders blijven je klachten bestaan of worden zelfs nog erger.

Inmiddels zijn voor de meest gangbare producten glutenvrije varianten verkrijgbaar.   Veel mensen vervangen de gluten houdende producten dan ook zomaar door de glutenvrije variant – en juist dit kan leiden tot  klachten. Want glutenvrij betekent in eerste instantie dat je het stofje gluten vermijdt. Het houdt niet automatisch in dat je voeding daardoor beter verteerbaar wordt.

Hier komt de kennis van de Chinese voedingsleer in het spel. Deze concentreert zich niet op één stofje maar kijkt naar de vraag of het allemaal ook echt verteerbaar is.

Veel kant-en-klare glutenvrije producten zijn namelijk helaas niet goed verteerbaar. Daarom werkt het ook niet als je je brood, koekjes en crackers vervangt door de glutenvrije variant. Nogmaals: ook al krijg je dan geen gluten meer binnen – het betekent helemaal niet dat je voeding in haar geheel beter verteerbaar wordt.

Glutenvrij en uitgedroogd

Het probleem met de meeste glutenvrije kant-en-klaar producten: ze werken vaak heel uitdrogend. De crackers kosten je maag veel eigen vloeistoffen om ze te kunnen verteren. Het brood – vaak zo droog dat het al bij het openen van de verpakking uit elkaar valt – heeft  hetzelfde effect.

Heb je al droogte-klachten zoals droge huid, droge constipatie en droge slijmvliezen, dan kunnen deze klachten na een overstap naar een ‘westers’ glutenvrij voedingspatroon alleen maar erger worden. Dat verklaarde ook de klachten van mijn klant die ik in het begin van mijn verhaal noemde. Door glutenvrij brood als lunch te blijven eten, bleef de vertering van slag. Gluten was weliswaar het probleem niet meer, maar juist het veel te droge glutenvrije dagelijks broodje.

Als je glutenvrij wilt eten, dan is dat prima maar vermijd twee fouten:

1.Niet één op één vervangen

Als je overstapt naar een glutenvrij voedingspatroon heb je maar weinig gewonnen als je de glutenhoudende producten één op  één door glutenvrije producten vervangt. Stel: je vervangt de glutenhoudende muesli door een glutenvrije muesli; het gewone brood door een glutenvrije variant. Dan heb je nog steeds niet gelet op de verteerbaarheid.  De milt (= je spijsverteringsvuur) is niet gediend van rauwe granen en broodmaaltijden – ook al zijn deze glutenvrij. En de klachten kunnen simpelweg blijven.

2. Vermijd glutenvrije kant en klaar producten

De overgrote meerderheid van glutenvrije kant-en-klaar producten is sterk bewerkt. Ze bevatten ingrediënten met bijzondere namen, zoals: hydroxypropylmethylcellulose, gemodificeerd zetmeel of erwten proteïne. Deze zijn nauwelijks voor het lichaam als voeding te herkennen. En wat het lichaam niet als voeding herkent, dat kan het ook niet verteren. Naast deze sterk bewerkte ingrediënten bevatten veel kant-en-klare glutenvrije producten ook  nog margarine (ook weer sterk bewerkt), koolzaadolie (dit is alleen bedoeld voor de auto, niet voor in je buik), aroma’s, sojaeiwit (moeilijk verteerbaar en slijmvormend) of gewone melkproducten (slijmvormend).

Glutenvrij heel simpel

De oplossing is een geheel ander voedingspatroon – dat daarnaast ook nog lekker is. Dat wil zeggen: houd rekening met alle principes van de traditionele bereidingen.

Ontbijt met een rijstpap, gekookt in kokosmelk met pijnboompitjes of neem – mocht je een rood-vlees- en vet-eter zijn  eens een flinke omelet met spek. Dan hoef je je niet druk te maken over de vraag hoe je brood kunt vervangen.

Als je overstapt op een gekookte lunch (heb je een goede kantine of toko in de buurt?) of een lunch op basis van gekookte ingrediënten (eiersalade, linzensalade, rijstsalade, rode bieten salade, koude pannenkoeken van rijst-/boekweitmeel gevuld met gerookte bio-zalm) dan heb je de gluten zo omzeild.

Ten slotte: uitstapjes okay

Als je glutenvrij eet, kan je soms toch ineens behoefte krijgen aan ‘brood’. Dan is een keer een glutenvrij broodje nemen natuurlijk okay. Prima. Geniet! Maar zorg ervoor – om uitdroging te voorkomen –dat je dit niet elke dag neemt.

Zero waste winkel: Lieber unverpackt

Nee, om de hoek ligt deze winkel niet. En om nou de auto te pakken, vervolgens 100 km te rijden om een paar boodschappen te doen, is dan ook verre van zero waste. Toch wil ik je graag vertellen van de zero waste winkel in Geldern. Zolang er geen nieuwe zero waste winkels in Nederland zijn, blijf ik gewoon uitwijken naar België, Duitsland en zelfs Tsjechië.

‘Lieber unverpackt’ – deze waanzinnig mooie en complete winkel – ligt in Geldern. Vlak bij het kinderen- (en volwassen-)speelparadijsje Irrland. 30 min rijden vanaf Nijmegen. Duizenden Nederlanders gaan regelmatig naar Irrland (zo regelmatig dat alle informatie ook in het Nederlands geschreven staat)  – waarom dan ook niet even langs gaan in Geldern. Annet Schendel heeft de ‘Lieber unverpackt’-winkel in 2017 opgericht.

Ieders zero waste hartje gaat er sneller van kloppen: naast de bulk-bakken met noten, peulvruchten, pasta, olie en azijn, vind je hier ook keukengerei, hygiëne artikelen, vaste shampoo en kaarsen.

Dus mocht je een keer in de buurt zijn, neem dan lege jampotjes, zakjes en doosjes mee van thuis en ga langs bij ‘Lieber unverpackt’ . Dit zijn initiatieven die onze steun nodig hebben!