“Mama, er is geen toilet; er zit alleen een gat in de grond.” Mijn dochter kwam verontwaardigd terug. We zaten in het Midden-Oosten en mijn dochter moest naar het toilet. De juiste deur wist ze wel te vinden, alleen viel er achter de deur geen toilet te bekennen. Ten minste geen toilet, zoals zij het gewend was. Dit was haar eerste bewuste kennismaking met het hurktoilet. (Toen ze heel klein was, moest ik haar altijd boven het hurktoilet vasthouden, omdat ze bang was in het gat te vallen…maar deze rugslopende inspanning van mijn kant was mijn dochter vergeten).
Mijn dochter kon eerst niet geloven dat het gat in de grond wel degelijk een toilet was. Een heel net toilet zelf, want er zaten tegeltjes omheen. Het grote verschil met onze toiletten, was dat je moest hurken om je behoefte te doen. Na het plassen gebruikte je het waterslangetje en spoelde je eerst je billen schoon en vervolgens het toilet.
Hurken was hip – zitten gek
Tot op de laatste eeuwen deden de mensen altijd hurkend hun behoefte. In de late middeleeuwen waren er wel pogingen om dit te veranderen, en mensen van adel hadden soms ook een zittoilet. Maar de overgrote meerderheid van de mensen hurkten – en hurkt nog steeds. Naar schatting hurkt twee-derde van de mensen wereldwijd. Dus wij zijn met ons zit-toilet eigenlijk de uitzondering. Net als wij in Europa een uitzondering zijn met ons koude en ongekookte ontbijt – maar dit is weer een ander verhaal.
In het Midden-Oosten, waar ik vroeger vaak naar toe reisde, was iedereen gewend aan het hurkend doen van zijn behoefte. Elk huis heeft hurktoiletten – netjes betegeld en met een waterslang om zich na afloop schoon te maken. Het spoelen met water is ook nog eens beter voor je billen en darmen. Maar daar kom ik later nog op terug.
Toch was het ook voor mij wennen geweest om te hurken. Mijn première op zo’n toilet verliep iets onwennig. Ik wist niet zo goed waar naartoe met de broekspijpen en – te erg voor woorden want ik was toen begin dertig en heel fit – ik kon mijn evenwicht niet zo goed bewaren. Ik had zo’n grijphendel aan de muur om me vast te kunnen klampen toen wel kunnen waarderen.
Toen ik zag dat de hurkhouding daar door iedereen wordt beheerst – inclusief mensen tot in de 80 – schaamde ik me. Hoe ongelooflijk lenig waren de mensen daar – als ze zelfs op hoge leeftijd moeiteloos konden hurken. Ze zaten op die manier ook op de grond. Om in die houding te werken of om te kletsen.
Waarom hurken?
Omdat het helpt tegen constipatie (zie het kopje van dit blogbericht). En tegen aambeien. En tegen incontinentie. Zelfs tegen hartaanval en darmkanker. Daarom hurken.
Als je hurkt, ontspant je bekkenbodem, zodat je darm recht is. Je bovenlichaam oefent lichte druk uit op je darmen. Dat allemaal vergemakkelijkt het poepen – zonder dat je erg moet persen. De zwaartekracht doet haar werk.
Daarnaast wordt het klepje tussen dunne en dikke darm tijdens het hurken helemaal dichtgedrukt en dat bouwt de nodige druk op wat fungeert als natuurlijk laxeermiddel.
Als je gewoon zit, dan zorgt een bepaalde spier ervoor dat je niet plotseling urine of ontlasting verliest. Deze spier wordt tijdens het gewone zitten samengeperst.
Ten slotte is hurken veel hygiënischer omdat je dus geen contact hebt met een toiletbril.
Moet ik nu mijn toilet verbouwen..
..of kan ik gewoon proberen om op mijn eigen toilet te hurken? Terwijl dit scenario nog best vaak gebeurt (bijvoorbeeld bij kennissen die gasten op bezoek hadden die nog niet gewend waren aan het Europese zittoilet – gebroken toiletbril inclusief) zijn er gemakkelijkere trucjes.
Je kunt het hurktoilet – ten minste een beetje – imiteren door een krukje voor je toilet neer te zetten. Optimale hoogte van het krukje is 20 tot 30 centimeter. Daar zet je je voeten op als naar het toilet gaat. Op die manier lijkt het een beetje op hurken – al een grote verlichting voor je darm.
Een tweede bron van inspiratie is het waterslangetje op het toilet – in niet-Europese hurktoiletten is dit vaak standaard aanwezig. Hiermee spoel je de billen schoon in plaats van ze te schuren met toiletpapier.
Veel mensen hebben inmiddels een bidet. Maar er zijn gemakkelijkere en goedkopere manieren. Je kunt ook een kleine gieter naast het toilet neerzetten. Hier zou je waarschijnlijk eerst mee moeten oefenen. Maar gezien het feit dat ik het vaak zie bij (niet Europese) vrienden die het hurktoilet nog echt hebben meegemaakt, kan het zo moeilijk niet zijn. Een gieter koop je al voor een paar cent in de tweede hands winkel.
Een andere optie is een billen-douche. Dit handige en goedkope ‘bidet voor iedereen’ is te koop bij happypo.de. En nee, ik verdien er niets aan, ik deel alleen een leuke link. Dit is dan ook direct mijn obligate zero waste tip. Want zo’n po douche bespaart op lange termijn gigantische hoeveelheden toiletpapier.
Misschien overbodig om te noemen, maar vochtig toilet papier – mogelijk nog met allerlei geurtjes en chemische ingrediënten – is absoluut geen optie. Dit kan onze billen en zelfs de darmflora schade toebrengen.
Overige activiteiten
19 mei: workshop ‘Word je eigen voedingsconsulent’