Glutenvrij – maar uitgedroogd. Twee dingen die je beter kunt vermijden als je glutenvrij wilt eten.

‘Sinds ik glutenvrij eet, heb ik meer buikpijn. Hoe kan dat nou?’ Deze vraag kreeg ik ongeveer twee jaar geleden van een klant.

Even schrikken

Ik schrok even – want normaal gesproken worden de klachten minder in plaats van  meer. Maar ik had direct ook al een vermoeden. En inderdaad: na enkele emails op en neer had ik de oorzaak ontdekt. Het zette me op scherp, want ik dacht dat ik het tijdens het consult duidelijk had uitgelegd. Sindsdien let ik er nog beter op en herhaal ik desnoods meerdere keren wat glutenvrij eten echt betekent – en wat niet.

Zoals je eerder hebt kunnen lezen, zijn er veel mensen die gluten niet goed verdragen. Dan hebben we het niet over coeliakie.  Maar over de grote groep mensen die door gluten uiteenlopende klachten krijgt zoals vermoeidheid, prikkelbare darm en huidaandoeningen.

Glutenvrij maar wél verteerbaar

Gluten zijn niet essentieel. Dus als je gluten wilt vermijden dan is dat prima. Maar er zijn een paar dingen waarop je moet letten. Anders blijven je klachten bestaan of worden zelfs nog erger.

Inmiddels zijn voor de meest gangbare producten glutenvrije varianten verkrijgbaar.   Veel mensen vervangen de gluten houdende producten dan ook zomaar door de glutenvrije variant – en juist dit kan leiden tot  klachten. Want glutenvrij betekent in eerste instantie dat je het stofje gluten vermijdt. Het houdt niet automatisch in dat je voeding daardoor beter verteerbaar wordt.

Hier komt de kennis van de Chinese voedingsleer in het spel. Deze concentreert zich niet op één stofje maar kijkt naar de vraag of het allemaal ook echt verteerbaar is.

Veel kant-en-klare glutenvrije producten zijn namelijk helaas niet goed verteerbaar. Daarom werkt het ook niet als je je brood, koekjes en crackers vervangt door de glutenvrije variant. Nogmaals: ook al krijg je dan geen gluten meer binnen – het betekent helemaal niet dat je voeding in haar geheel beter verteerbaar wordt.

Glutenvrij en uitgedroogd

Het probleem met de meeste glutenvrije kant-en-klaar producten: ze werken vaak heel uitdrogend. De crackers kosten je maag veel eigen vloeistoffen om ze te kunnen verteren. Het brood – vaak zo droog dat het al bij het openen van de verpakking uit elkaar valt – heeft  hetzelfde effect.

Heb je al droogte-klachten zoals droge huid, droge constipatie en droge slijmvliezen, dan kunnen deze klachten na een overstap naar een ‘westers’ glutenvrij voedingspatroon alleen maar erger worden. Dat verklaarde ook de klachten van mijn klant die ik in het begin van mijn verhaal noemde. Door glutenvrij brood als lunch te blijven eten, bleef de vertering van slag. Gluten was weliswaar het probleem niet meer, maar juist het veel te droge glutenvrije dagelijks broodje.

Als je glutenvrij wilt eten, dan is dat prima maar vermijd twee fouten:

1.Niet één op één vervangen

Als je overstapt naar een glutenvrij voedingspatroon heb je maar weinig gewonnen als je de glutenhoudende producten één op  één door glutenvrije producten vervangt. Stel: je vervangt de glutenhoudende muesli door een glutenvrije muesli; het gewone brood door een glutenvrije variant. Dan heb je nog steeds niet gelet op de verteerbaarheid.  De milt (= je spijsverteringsvuur) is niet gediend van rauwe granen en broodmaaltijden – ook al zijn deze glutenvrij. En de klachten kunnen simpelweg blijven.

2. Vermijd glutenvrije kant en klaar producten

De overgrote meerderheid van glutenvrije kant-en-klaar producten is sterk bewerkt. Ze bevatten ingrediënten met bijzondere namen, zoals: hydroxypropylmethylcellulose, gemodificeerd zetmeel of erwten proteïne. Deze zijn nauwelijks voor het lichaam als voeding te herkennen. En wat het lichaam niet als voeding herkent, dat kan het ook niet verteren. Naast deze sterk bewerkte ingrediënten bevatten veel kant-en-klare glutenvrije producten ook  nog margarine (ook weer sterk bewerkt), koolzaadolie (dit is alleen bedoeld voor de auto, niet voor in je buik), aroma’s, sojaeiwit (moeilijk verteerbaar en slijmvormend) of gewone melkproducten (slijmvormend).

Glutenvrij heel simpel

De oplossing is een geheel ander voedingspatroon – dat daarnaast ook nog lekker is. Dat wil zeggen: houd rekening met alle principes van de traditionele bereidingen.

Ontbijt met een rijstpap, gekookt in kokosmelk met pijnboompitjes of neem – mocht je een rood-vlees- en vet-eter zijn  eens een flinke omelet met spek. Dan hoef je je niet druk te maken over de vraag hoe je brood kunt vervangen.

Als je overstapt op een gekookte lunch (heb je een goede kantine of toko in de buurt?) of een lunch op basis van gekookte ingrediënten (eiersalade, linzensalade, rijstsalade, rode bieten salade, koude pannenkoeken van rijst-/boekweitmeel gevuld met gerookte bio-zalm) dan heb je de gluten zo omzeild.

Ten slotte: uitstapjes okay

Als je glutenvrij eet, kan je soms toch ineens behoefte krijgen aan ‘brood’. Dan is een keer een glutenvrij broodje nemen natuurlijk okay. Prima. Geniet! Maar zorg ervoor – om uitdroging te voorkomen –dat je dit niet elke dag neemt.

Zero waste winkel: Lieber unverpackt

Nee, om de hoek ligt deze winkel niet. En om nou de auto te pakken, vervolgens 100 km te rijden om een paar boodschappen te doen, is dan ook verre van zero waste. Toch wil ik je graag vertellen van de zero waste winkel in Geldern. Zolang er geen nieuwe zero waste winkels in Nederland zijn, blijf ik gewoon uitwijken naar België, Duitsland en zelfs Tsjechië.

‘Lieber unverpackt’ – deze waanzinnig mooie en complete winkel – ligt in Geldern. Vlak bij het kinderen- (en volwassen-)speelparadijsje Irrland. 30 min rijden vanaf Nijmegen. Duizenden Nederlanders gaan regelmatig naar Irrland (zo regelmatig dat alle informatie ook in het Nederlands geschreven staat)  – waarom dan ook niet even langs gaan in Geldern. Annet Schendel heeft de ‘Lieber unverpackt’-winkel in 2017 opgericht.

Ieders zero waste hartje gaat er sneller van kloppen: naast de bulk-bakken met noten, peulvruchten, pasta, olie en azijn, vind je hier ook keukengerei, hygiëne artikelen, vaste shampoo en kaarsen.

Dus mocht je een keer in de buurt zijn, neem dan lege jampotjes, zakjes en doosjes mee van thuis en ga langs bij ‘Lieber unverpackt’ . Dit zijn initiatieven die onze steun nodig hebben!