De betekenis van bloed in de TCM

Sinds een paar maanden gebruik ik zo nu en dan een lippenstift om de bleker wordende kleur van mijn lippen te verdoezelen. Ik vind dat ik er dan net ietsjes frisser uitzie.

Rood is de meest gebruikelijke kleur lippenstift. Maar weet je eigenlijk wat je doet, als je rode lippenstift gebruikt? Zeker, het maakt je mooier, maar de rode kleur pretendeert ook iets.

Volgens de TCM zijn rode lippen een teken van voldoende bloed hebben. Als je voldoende bloed hebt, dan ben je gezond, goed gevoed, emotioneel stabiel en vruchtbaar. Door onze lippen net ietsje meer kleur te geven dan ze van nature hebben, gaan we al deze eigenschappen benadrukken. We signaleren daardoor aan onze omgeving: kijk nou, hoe gezond ik er uit zie.

Wat is bloed?

Eigenlijk geven we sinds oudsher een extra betekenis aan bloed. Denk maar aan sneeuwwitje die lippen had zo rood als bloed – of te wel ze was zo ontzettend mooi. Iemand kan een ‘bloedleeg’ verhaal houden. Iemands bloed kan koken. Iemand kan een volbloed-musicus zijn. Een idee kan doodbloeden. En we horen nieuws over koudbloedige misdaden.

Ook de TCM heeft een bredere opvatting over de functies van bloed: bloed voedt, bloed stroomt en transporteert qi, bloed koelt en verwarmt tegelijk.

Bloed is een vloeistof en hoort daarom bij de yinne substanties. Het lever-bloed verzorgt je ogen, specifiek je lens en de flexibiliteit ervan. Het zorgt ook voor souplesse in je ledematen. Dat wil zeggen je staat niet stijf op en kunt je armen en benen soepel bewegen.

Het hart-bloed zorgt voor een rustige hartslag. Het haalt tempo uit je drukke leven, zodat je leeft in balans met ruimte en tijd. Je kunt dan gemakkelijk pas houden met de jou gegeven tijd. Hart- en lever-bloed samen maken dat je goed kunt slapen – zowel in- als doorslapen.

De toestand van je bloed spiegelt zich in je gezicht, in je haar en in je nagels. Een goed teken zijn roze, stabiele nagels, vol en glanzend haar en rode lippen en een sprankelend kleurtje in je gezicht.

Vrouwen versus mannen met bloed-leegte

Waarschijnlijk raad je het al maar over het algemeen zijn vrouwen gevoeliger voor een zogenaamde bloed-leegte. Het niet-wetenschappelijke ‘bewijs’ vinden we in de praktijk.  Mannen zijn over het algemeen minder nachtblind dan vrouwen. Daarnaast hebben ze vaak minder moeite om direct in slaap te komen – een jaloersmakende eigenschap voor de vrouwelijke partners.

Een uitblijvende of schaarse menstruatie is dan ook een teken van een bloed-leegte. Immers moet je lichaam overschot hebben, om af te kunnen geven.

Je anker

Psychisch en emotioneel gezien is bloed je anker. Het maakt dat je je kunt afsluiten voor te veel prikkels: trillingen van anderen, straling, tocht, stemmingen, geuren. Alle omgevingsprikkels komen minder heftig binnen als je genoeg bloed hebt.

Is je bloed aangetast, dan vaart je schip te snel: je voelt je onder tijdsdruk, bent nerveus en prikkelbaar. ’s Nachts lig je te woelen en je vindt geen rust.

Je kunt ook in een depressie belanden. Zelf in een psychose. Denk als extreem voorbeeld aan de postnatale depressie. Tijdens de zwangerschap gaat veel bloed naar de baby. Tijdens de bevalling verliest een vrouw bloed. Borstvoeding geeft ook weer bloed weg (de TCM zegt dat moedermelk ‘wit bloed’ is). Meestal krijgt de vrouw ook nog te maken met een slaaptekort  en heeft daardoor minder kans om bloed op te bouwen. Een vicieuze cirkel.

Ook paniek stoornissen en een gejaagd gevoel kunnen optreden – immers heeft je anker nauwelijks nog vloeistof om te landen. Het anker krast over het blote zand. Dat scheurt en kraakt, je weet nooit wanneer je tot stilstand komt.

Ineens doen rigide en starre overtuigingen hun intrede in je belevingswereld. Je geest, je intellect stroomt niet meer, alles zit vast.

Hoe komen we aan een bloed-leegte?

Ten eerste als we letterlijk bloed verliezen, dus door ongelukken, door bevallingen, operaties en te hevige menstruaties. Bloeddonaties horen er ook bij; net als alles wat je lichaam vloeistoffen onttrekt: stress (stress is een hitte-factor), roken, slaaptekort, tekort aan rust, overmatig veel sporten/zweten.

Vanuit de voeding zijn het met name verhittende en/of uitdrogende voedingsmiddelen die ons bloed kunnen kosten, denk aan:

  • koffie
  • zwarte thee
  • hete kruiden en specerijen
  • granenkoffie
  • yogi-thee en chai (soorten die ook gedroogde gember bevatten)
  • zout van slechte kwaliteit
  • alcohol

Het moge duidelijk zijn dat niet elke koffie en elk currygerecht tot een bloed-noodstand leiden. Het gaat – zoals altijd – om een overmaat. Dat wil zeggen: een gezellige koffie met vrienden in een café is prima. Net als een keer een curry gerecht met flink wat chili. Maar elke dag meerdere kopjes koffie, gemberthee, chai en sterk gekruide gerechten, kunnen op de lange termijn wel tot problemen leiden. Tel daarbij nog een tekort aan slaap, stress en hevige menstruaties op, dan heeft je anker al minder vloeistof om in te landen.

Hoe maak je je anker sterker?

Bloed bouw je met name op door eiwit te eten. Dit staat voorop. Daarnaast vind je in de TCM-literatuur nog andere voedingsmiddelen die helpen om bloed op te bouwen, zoals:

  • rode biet
  • rode bessen
  • alle groene groenten
  • rode kool
  • lotuswortel
  • zwart sesamzaad
  • umeboshi
  • zeewier

Maar eiwit is en blijft de doorslaggevende factor! Denk hierbij aan

  • kip
  • eieren
  • peulvruchten
  • vlees (bijzonder goed zijn lever, hartjes)
  • vis

Welk eiwit het beste resultaat voor je geeft, hangt af van je stofwisselingstype. Het type rood-vlees- en vet-eter is afhankelijk van rood vlees en orgaanvlees. Kipfilet en kalkoengehakt doen hun werk bij dit type minder goed.

De koolhydraat-eter kan aan eiwit op basis van peulvruchten al voldoende hebben – dit geldt met name voor de extreme koolhydraat-types. Voor de overgrote meerderheid geldt, dat eieren en mager vlees (in dit geval werkt kipfilet dus wel) prima bloed kunnen opbouwen.

Het gebalanceerde type is ook afhankelijk van dierlijk eiwit – echter in veel mindere mate dan de rood-vlees- en vet-eter.

Hier onder vind je een medicinale bouillon voor de bloed-opbouw:

Ingrediënten

  • 500 g vlees (kip/kalkoen voor het koolhydraattype; rund/kippenhartjes voor het rood-vlees- en vet-type; het gebalanceerde type mag kiezen)
  • 1 Chinese kool
  • 500 g wortels, schoongemaakt en geschild
  • 2 EL gojibessen
  • 2 EL zwart sesamzaad
  • 2 EL zeewier (bijv wakame)
  • 3 l water
  • aan het einde van de kooktijd: 1 bos peterselie

Bereiding

  • breng het vlees in het water aan de kook.
  • was en schil de groenten. Verwijder zorgvuldig alle restjes aarde en alle beschadigde plekjes. Verwijder het wortelgedeelte van de groenten.
  • voeg de groenten toe en breng de bouillon weer aan de kook.
  • laat op een zacht vuur minimaal 4 uur koken (gesloten deksel).
  • verwijder tussendoor het ontstane schuim met een lepel.
  • voeg eventueel nog iets water toe (je kunt dit water koken in een waterkoker).
  • zeef de bouillon en vang de bouillon op.
  • het vlees kun je nog eten. Gooi de overige ingrediënten weg.

Vul de nog hete bouillon in schone glazen potjes (ca 500 ml volume) en doe de potjes direct dicht. Er ontstaat een vacuüm en de deksel is ingedrukt.  Je kunt bijv. oude jampotjes gebruiken. Bewaar de bouillon in de potjes in de koelkast. De bouillon is meerdere weken houdbaar.

Dosering

Een a twee keer per dag een portie (ca 150 ml) verwarmen (in een pan, niet in de magnetron). Drinken voor de maaltijden of als tussendoortje. Je kunt de bouillon ook als basis voor soepen gebruiken.

Zomervakantie

Vanaf 9 augustus t/m 23 augustus zorg ik er voor dat ik mijn batterij weer oplaad. Ik ga op pad en blijf uit de buurt van mijn laptop. Dat geld ook voor mensen die me helpen met de zaken. Dat houdt in dat ik in deze periode nauwelijks mijn email check. Telefonisch ben ik niet bereikbaar.
Voor mijn webshop betekent dit dat de bestellingen veel langzamer worden afgewerkt en verzonden. Het kan langer duren voordat je een pakket binnen hebt. Daarnaast kan het zijn dat de bestelling wordt opgedeeld op twee pakketten.

3 daagse module voor therapeuten

Na heel wat gepuzzel met de data, staat er in de herfst weer een 3-daagse module ‘TCM-voedingstherapie voor Milt en Maag’ gepland. Hier vind je meer informatie.