‘Ik dacht gewoon: als ik het koud heb, dan moet ik meer gember eten’. Deze opvatting kom ik bij veel cliënten tegen. Ze hebben zich al een beetje ingelezen in de Chinese voedingsleer en herkenden zich in de beschrijvingen van de verschillende symptomen. Soms kregen cliënten ook het advies van een TCM-therapeut om bijvoorbeeld veel gemberthee te drinken. En het lijkt zo gek nog niet: vaak wordt in de TCM-literatuur het plaatje geschetst van mevrouw Koukleum.

Mevrouw Koukleum

Mevrouw Koukleum heeft het altijd koud. De voeten zijn koud, de handen ook, soms het hele lichaam tot op het bot. Daarnaast mist mevrouw Koukleum energie.
De kou-klachten worden in de meeste gevallen veroorzaakt door een zogenaamd yang tekort. Vertaald betekent dit: de vuur-component in ons lichaam is verzwakt. Alle functies staan op een lager pitje. Het gevolg is een gebrek aan warmte en energie in alle orgaansystemen.
Mevrouw Koukleum, zo adviseren de boeken, moet meer verwarmende voedingsmiddelen eten. Want, zo de redenering, deze bouwen het yang in het lichaam op. Kaneel, gember en kerrie zouden dus goede remedies zijn.
Toen ik begon om meer te lezen over de Chinese voedingsleer herkende ik mezelf ook direct in deze beschrijving. Koude voeten: ja, Koude handen: ook. Dus ik volgde het advies (dit was tijdens mijn ‘try and error’ periode) dat ik zwart op wit voor me had liggen: ‘verwarm je lichaam door verwarmende kruiden en specerijen aan je eten toe te voegen’. Kaneel en gember at ik vervolgens bijna dagelijks. Gelukkig was ik toen nog jonger, waardoor de schade beperkt bleef. Had ik dit op latere leeftijd geprobeerd, had ik me binnen de kortste periode rechtstreeks in een ander onevenwicht gekatapulteerd.

Explosies door hete kruiden en specerijen

Inmiddels weet ik gelukkig beter.
Klopt het dan niet dan je bij kou verwarmende voedingsmiddelen moet eten?
Het antwoord is genuanceerder dan we denken. Als je klachten hebt zoals koude handen en voeten, dan mist er yang in je lichaam. En die mag – moet zelfs – worden ondersteund. Maar gember, knoflook en chili zijn niet de juiste hulpmiddelen. Deze kruiden hebben namelijk een extreem verhittende werking. Op mijn poster heb ik onder het kopje ‘hete voedingsmiddelen’ daarnaast nog 20 andere voedingsmiddelen in kaart gebracht die extreem verhittend werken. Voorbeelden zijn: gedroogde gember, knoflook, likeur, kaneel, lamsvlees, chili, steranijs en cacao.
Deze voedingsmiddelen veroorzaken bij wijze van spreken kleine explosies in je lijf, zo heet zijn ze. Deze explosies leiden eventjes tot veel hitte, maar daarna kan het juist weer heel koud worden. Er is geen sprake van een geleidelijke en duurzame warmte.
Hete kruiden zetten daarnaast je poriën open. Dat is niet handig als de buitentemperatuur weer lager wordt, want dan kan de kou direct het lijf binnenkomen. Het effect is dan juist averechts: de kou in je lichaam verergert.

…en ook nog een paar thermisch warme voedingsmiddelen om mee uit te kijken
Het zijn niet alleen de thermisch hete voedingsmiddelen waarmee we uit moeten kijken. Ook veel verwarmende voedingsmiddelen hebben een te extreme werking op het lichaam. Denk aan mosterd, verse gember, mierikswortel, masala, wasabi, rozemarijn en tijm. Deze worden thermisch als ‘warm’ geclassificeerd maar zijn voor de meeste mensen nog steeds té verwarmend. Ook hiermee zouden we voorzichtig om moeten gaan.

Alles heeft twee kanten

Verhittende en (sommige) verwarmende voedingsmiddelen zijn dus te explosief om geleidelijke en duurzame warmte te brengen. Daarnaast is er nog een belangrijk punt: Tijdens mijn werk als voedingstherapeut heb ik maar weinig cliënten – misschien niet meer dan tien tijdens de afgelopen jaren – meegemaakt die uitsluitend last hadden van ‘koudekenmerken’ oftewel een yang tekort.
Bij de moderne, gehaaste en drukke mens is in veel gevallen (ook) het yin aangetast. Een tekort aan yin merk je onder andere door inwendige onrust, slaapstoornissen, droogte, ’s nachts zweten, opvliegers.
Het kan dus zijn dat je én koude voeten hebt én ook last hebt van opvliegers of ‘s nachts transpireren. In dit geval is het echt (!) niet aan te raden om gember en dergelijke warme voedingsmiddelen te introduceren. Misschien dat je koude voeten iets warmer worden (de kans is klein, zie de uitleg boven), maar veel waarschijnlijker is dat je het kleine restje yin in je lichaam ook nog stuk maakt. Met het gevolg dat de onrust en de slaapstoornissen alleen nog maar toenemen.

Hoe kom je aan warmte zonder explosies te veroorzaken?

• Als je het koud hebt, eet vooral gekookte (in de oven gebakken, gestoofde, etc.) maaltijden. De warmte voeg je dus niet toe door op je salade chili te strooien!
• Chili, peper, knoflook en de rest van de verhittende voedingsmiddelen zijn niet bedoeld voor dagelijks gebruik. Dat is voor niemand goed. Zeker niet als je de 40 bent gepasseerd en je lichaamssappen en yin van nature minder worden.
• Neem milde kruiden en specerijen, zoals citroengras, kurkuma, verse koriander, dille, laurierblad. Deze brengen ook dynamiek en Qi in je eten, maar leiden niet tot extreme hitte.
• Kijk kritisch naar de theesoorten die je gebruikt. In veel thee zit gedroogde gember, kaneel of cacao. Gekookt water is altijd prima.

Nieuw op de site

Artikel voor het Massage Magazine: ‘Ontspannen met voeding – tips vanuit de Chinese voedingsleer’

Workshops en bijscholingen
De workshop op 25 november ‘Word je eigen voedingsconsulent’ is vol.
Beide data van de bijscholing van Karin Stalzer ‘Nutrition for different metabolic types combined with TCM’ is ook vol.
Momenteel ben ik druk bezig met de planning van 2018. De data maak ik via facebook en deze nieuwsbrief bekend.
Bijscholing voor TCM-therapeuten in België: Op 21 oktober geeft ik bij het OTCG in Antwerpen een bijscholing voor TCM therapeuten. Het onderwerp is ‘De spijsvertering als basis voor gezondheid’. Hier vind je meer informatie.

Daar zat ik dan, meer dan 15 jaar geleden, naast het kleine kokertje op de camping. Een pakje rijstmelk in de ene hand, een pakje granenpap in de ander.

Een paar weken daarvoor had ik te horen gekregen wat ik allemaal niet ‘mocht’ eten. Tarwe, koemelkproducten en suiker om maar een paar voedingsmiddelen te noemen.

Naast het feit dat ik boos was op de TCM-therapeut omdat hij me alle lekkere dingen had afgepakt (ten minste zo voelde het op dat moment), had hij me ook niet voorzien van informatie over wat ik wél mocht eten en hoe ik dit in de praktijk moest brengen. En al helemaal niet hoe ik dit tijdens mijn geplande vakantie moest aanpakken.

En toch. Ik nam dapper de beslissing om al het verboden voedsel te schrappen en ging helemaal cold turkey. Kalkoen was ten minste nog geoorloofd ?. De verboden voedingsmiddelen werden verbannen en ik worstelde me richting een nieuwe eetgewoonte. Try and error werd mijn mantra. Achteraf gezien was het plotseling afzien van alle voor mij ongeschikte voedingsmiddelen een minder slimme zet. Ik zag zo bleek dat mensen geregeld vroegen of ik ziek was. Niet echt het beoogde doel van een gezonder voedingspatroon.

Hoe dan ook: de geplande vakantie kon me er niet van weerhouden om aan mijn nieuwe ‘voedingsavontuur’ te beginnen. Zo kwam het dat ik aan het begin van mijn reis alle biologische winkels in de buurt van de Spaanse vakantieplek in kaart had gebracht. In mijn koffer zaten granen voor de ontbijtpap.

Met de kennis van nu zou ik het veel relaxter aanpakken. Vakantie is er in eerste instantie voor om lekker bij te komen, te genieten en je ook op culinair gebied te laten verwennen. Hoe heerlijk is het als er eten voor je klaarstaat en je gewoon kunt aanschuiven. De ontspanning die je tijdens de vakantie ervaart, heeft sowieso al een positief effect op je spijsvertering. Genieten – ook van minder gezond voedsel – staat voorop.

Ik nam ooit zelf deel aan een workshop over ‘gezond eten tijdens de vakantie’. De workshop werd gegeven door een docente die laten we zeggen nogal strak in de (voedings)leer was. (Nee, ik noem geen namen.) Ondanks dat ik vlak daarvoor onder de Spaanse zon op een piepklein kokertje mijn eigen ontbijt in elkaar had geflanst, ging me haar advies te ver: het beste zou zijn om alle eten mee te nemen naar je plek van bestemming. Met behulp van een campingkoker kon je dan op je hotelkamer een prima maaltijd in elkaar zetten. Het volgde een lijst van voedingsmiddelen die zonder lekken en bederven in de koffer pasten. Hoe je kon voorkomen dat het brandalarm in de kamer af zou gaan en het hele hotel geëvacueerd moest worden, werd helaas niet toegelicht. Dat was de laatste keer dat ik er een workshop volgde.

Een nieuwe omgeving moet je zien, ruiken, beleven, maar zeker ook proeven. Continu het eten weigeren vind ik persoonlijk respectloos tegenover de inheemse bevolking. Deze houding zou er trouwens jaren later toe leiden dat ik – zonder een spier te vertrekken – mijn tanden zette in een stukje met rijst gevulde bleekroze koeienmaag. Maar dat is weer een ander verhaal.

Als je je voedingspatroon wilt aanpassen, dan is de vakantietijd sowieso niet de meest voor de hand liggende periode. Natuurlijk kun je je gerechten zorgvuldig kiezen en kun je dingen vermijden die je niet lekker op de maag vallen. Alles wat je meer kan doen is heel mooi meegenomen. In dit licht moet je dan ook de onderstaande tips zien.

1. ‘When in Rome, eat (!) as the Romans do.’ Kijk naar de traditionele gerechten van je vakantiebestemming. Kies aan het lopend buffet de traditionele bereidingen en niet de voeding afgestemd op de Europese reizigers.
2. Als je in een hotel zit en niet elke ochtend brood wilt eten, kies dan gerechten met ei. Deze worden bijna in elk hotel aangeboden. Pik nog een beetje peterselie uit de decoratie. Dan wordt het beter verteerbaar.
3. Als je veel last hebt van klachten, neem dan een (glutenvrij) granenpapje mee. Deze kun je mengen met het hete water voor de thee. Klontje roomboter en lepeltje honing erbij, misschien ook wat fruit. En je kunt al vooruit.
4. Kies een warme, gekookte lunch. Bijna overal zijn warme gerechten verkrijgbaar. Deze zullen altijd beter op de maag vallen.
5. Ga bewust om met ijs en gekoelde dranken. Bij gevoelige personen kan de kou het spijsverteringssysteem vertragen en verzwakken waardoor klachten juist weer de kop kunnen opsteken. Drink af en toe een kopje gekookt water. Dat geeft rust aan je spijsvertering.
6. Neem umesboshi pillen mee. Deze zijn heel goed als iets niet lekker op de maag is gevallen. Ze helpen ook bij overeten, diarree en vol gevoel.

Geniet allemaal van de zomer!

NIEUWS EN EVENEMENTEN

Artikel ‘Voeding voor kinderen volgens TCM’
In april 2017 verscheen mijn artikel ‘Voeding voor kinderen volgens TCM’ in het SOMagazine.
Je kunt het artikel hier downloaden.

Meer interviews gezondheidsnieuws radio
Op 18 mei verscheen het eerste van meerdere korte interviews met mij op de Gezondheidsnieuws radio. Tijdens ‘De donderdag date’ legt Frank Ruiters uit wat je moet weten om fit, mooi en gezond te blijven. Inmiddels zijn er meerdere delen van de interviews beschikbaar. Je kunt ze hier terugluisteren.

Evenementen
Workshop ‘Word je eigen voedingsconsulent’ in september .
Voor therapeuten:
3-daagse module: TCM-voedingsleer voor maag en milt.
Bijscholing op 12 okt 2017 door mijn collega Karin Stalzer: Nutrition for different metabolic types combined with TCM.

Chocolade is mijn grote zwakte.
Helaas verdraag ik de pure chocolade niet goed, waardoor ik de voorkeur geef aan melkchocolade.
Terwijl ik verder geen koemelkproducten eet.
Omdat ik die dus eigenlijk ook niet verdraag.

Het beste voor mij is om er helemaal van af te blijven. Maar ik ken fasen waarin dat niet lukt. Wat in principe natuurlijk ook weer niet erg is – bleef het maar bij een of twee reepjes.
Ik weet dat ik met deze ‘halve’ verslaving niet alleen ben. Daarom ben ik op zoek gegaan naar nog meer informatie over cacao, uiteraard ook weer vanuit het oogpunt van de Chinese voedingsleer. Ook geef ik oplossingen om de ‘verslaving’ min of meer onder controle te brengen.

De liefde voor cacao is al heel oud. Meer dan 3000 jaar geleden gebruikten de Olmeken, net als later de Maya en Azteken, cacaopoeder voor een drankje. Het zogenaamde Cacau-atl kan worden vertaald als cacao-water. Het drankje was op waterbasis en werd verfijnd met chili, vanille en geroosterde mais. Dit cacao-watertje was heel duur en werd daarom vooral gebruik in religieuze rituelen en als geneesmiddel. Het was voorbehouden aan de rijke, hoger gestelde bevolking. Volgens de legende dronk de beroemde Azteken-heerser Moctezuma dagelijks 50 kopjes cacao.

De Spaanse veroveraars waren minder enthousiast. Ze vonden het drankje zuur, bitter en pittig. De weg van het onsmakelijke drankje naar de chocoladereep van tegenwoordig was dan ook nog lang. Waar de Spaanse veroveraars wél enthousiast over werden: cacao had een groot effect op de prestatie van soldaten. Volgens Hernán Cortés was één kopje al voldoende om een soldaat de hele dag wakker te houden.

In Europa wist men zich eerst geen raad met de cacao. Maar in de kloosterkeukens begon men het drankje aan te passen: de monniken maakten het zoeter en mengden er nog andere ingrediënten zoals kaneel bij. Nu werd het wel en succes. Zo succesvol zelfs dat men de herkomst en bereiding meer dan 100 jaar geheimhield.

Rond 1700 begon men het drankje met melk te breiden. Het duurde nog zo’n 150 jaar en menig technische ontwikkeling, voordat men erin slaagde om chocoladerepen te maken.

Maar waarom zijn we er zo dol op?

Van de cacaoboon zijn nog steeds niet alle stoffen wetenschappelijk onderzocht. Er zijn verschillende theorieën. Volgens onderzoekers is de hoeveelheid van het aminozuur tryptofaan (voorloper voor serotonine en melatonine) te laag om er ‘high’ van te worden.
Het gehalte aan theobromine, een opwekkende stof, is tevens te laag om er echt verslaafd aan te raken, ten minste mits je geen 5 kilo chocolade per dag eet. Maar aan het mini-opkikkertje zouden we wel op z’n minst gewend kunnen raken.
Naast stimulerende stoffen bevat cacao ook magnesium. Deze is juist weer belangrijk voor de ontspanning. Paul Pitchford, auteur van het boek “Healing with whole foods’, gaat ervan uit dat mensen met een magnesium-arm voedingspatroon een grote trek in chocolade ontwikkelen.

Wat zegt de Chinese voedingsleer over cacao? Nou, bijna niets. In de iets modernere literatuur vinden we met name oppervlakkige beschrijvingen. Dat geeft aan dat cacao van ondergeschikte betekenis was.

Vanuit de Chinese voedingsleer hoort cacao in de pure vorm bij het element vuur. De inschattingen van de thermische werking variëren van neutraal tot verhittend. Ik heb er in mijn voedingsmiddelen-poster uiteindelijk voor gekozen om cacao bij ‘heet’ te plaatsen. Dit komt omdat ik in de praktijk zie dat cacao mede kan bijdragen aan een Yin deficiëntie. Dat wil zeggen: inwendige onrust, eventueel ‘s nachts zweten, slaapstoornissen en uitdroging.

Cacao kreeg in de laatste jaren het label ‘superfood’. Maar net als voor alle overige superfoods geldt ook hier: het moet gewoon bij je passen en je  kunt er beter niet teveel van nemen.

Cacao stimuleert in eerste instantie het Yang Qi van het Hart. Dit is handig als je je beter wilt concentreren en als je wakker wilt blijven. Niet zo handig is het als je slecht slaapt. Want daarvoor heb je juist de tegenhangers Hart Bloed en Hart Yin nodig. Dit verstoor je juist door Hart Yang te veel te stimuleren.

Vaak hebben we trek in chocolade als we behoefte hebben aan een opkikkertje. Maar dat zoete van het hele reepje kan ons juist ontspanning geven. Natuurlijk vinden we zoete dingen lekker. De zoete smaak geeft een vertrouwd en veilig gevoel. Ten minste, dat denken we.

Mijn eigen theorie is dat we veel trek in chocolade hebben als we én moeite hebben om te ontspannen én ons tegelijkertijd niet helemaal fit voelen.

Dit kun je doen om de trek in chocolade te beperken:

1. Zorg voor ontspanning: voldoende slaap, pauzes, power naps, weinig facebook en social media (?).
2. Voorzie je lichaam van voldoende voedzame, warme en gekookte maaltijden. Het liefst drie keer per dag. De warme gerechten zorgen ervoor dat je je goed gevoed voelt. Dat voorkomt trek in zoetigheid. Geef minder ruimte aan complete brood-, melk- en rauwkostmaaltijden.
3. Eet magnesium rijke voedingsmiddelen: boekweit, gierst, haver, rijst (allemaal het beste als volle granen gegeten), mais, zeewier, mungoboontjes, adukibonen, amandelen en sesam. Ook tarwegras en gerstgras, spirulina en chlorella zijn een aanrader. Let wel op: als je spijsvertering verzwakt is, wees hiermee dan voorzichtig!
4. Eet bittere-verfrissende voedingsmiddelen: rucola, citroenschil, grapefruit. Deze stimuleren ook het hart, maar dan de rustgevende kant.
5. Als de trek in chocolade oppermachtig wordt en je er ondanks de beste intenties niet van af kunt blijven: neem een piepklein stukje. Laat het smelten in je mond. Wacht even een paar minuten (volhouden!!). Vaak is de trek dan verdwenen.

Vergeet niet om een kijkje te nemen op de agenda:

24 juni 2017: workshop ‘Word je eigen voedingsconsulent’: als je op een heel ontspannen en gezellige manier wilt leren om je voedingsintuïtie te herstellen. Inclusief een uitgebreide test van je gezondheid-aandachtspunten vooraf. Twee plekjes heb ik nog vrij. Geen tijd in juni? Dezelfde workshop bied ik ook aan op 23 september 2017.

21 sep 2017: Start 3-daagse module voor professionals: TCM-voedingstherapie voor milt en maag 

Op 12 okt 2017 komt de bekende auteur dr Karin Stalzer naar Nederland. Ze geeft een bijscholing (in het Engels!) voor therapeuten over ‘voeding voor de verschillende types stofwisseling’. In combinatie met de Chinese voedingsleer. Van iedere deelnemer wordt de stofwisselingstype bepaald.

Herken je dit?  ‘Ik kan beter helemaal geen snoep in huis halen, want als het er is, dan eet ik alles op.’ Of:  ‘Ik ben een echte zoetekauw’. Voordat ik kennis maakte met de vijf elementen voeding, was ik dol op zoet. Ik had het niet eens door. Chocolaatje hier, toetje daar. Eigenlijk had ik al vlak na het ontbijt trek in snoep …en dat terwijl mijn ontbijt best vaak ook aan de zoete kant was geweest: cruesli, broodjes met honing of af en toe zelfs een bakje vla. Omlopen naar een supermarkt of benzinepomp om toch nog snel iets zoets te kunnen kopen, vond ik trouwens ook geen probleem. Al dat zoete eten leidde uiteindelijk tot een behoorlijk verzwakte spijsvertering: uiteindelijk ontstond het bij jullie lezers inmiddels bekende ‘composthoopje’ (toch uitleg nodig? Lees mijn gratis ebook). Mijn lichaam probeerde er wel vanaf te komen. In plaats van de compost op de heupen te plaatsen, stuurde mijn lichaam ‘de compost’ in vorm van loopneus en frequente verkoudheden naar buiten. Jammer alleen, dat ik al te graag voor een nieuwe aanvoer zorgde. – Tot ik kennis maakte met de TCM en langzamerhand mijn voeding uit een ander perspectief begon te bekijken.

Eigenlijk weten we inmiddels allemaal dat veel snoepen niet gezond is – noch voor het figuur, noch voor de botten, noch voor de tanden. Toch consumeren we gemiddeld 100 g suiker per persoon per dag. Deze suiker zit met name verstopt in bewerkte voedingsmiddelen, zoals snoep en frisdrank. Zelfs in veel hartige producten zit suiker verstopt: denk aan kant-en-klaar gerechten.

We consumeren dus ongeveer op 36 kg suiker per jaar. Deze schatting is trouwens nog aan de lage kant. Er zijn ook schattingen die ervan uitgaan dat we zo’n 50 kg suiker per persoon per jaar eten.

Wat dit voor gevolgen kan hebben, beschrijft Hans Ulrich Grimm in zijn boek ‘Wie die Zucker Mafia uns krank macht” (Hoe de suiker maffia ons ziek maakt). Volgens Hans-Ulrich Grimm leidt de suikerconsumptie tot ziektes zoals de ziekte van Alzheimer, kanker en diabetes. Geen goede vooruitzichten.

Wat zegt de Chinese geneeskunde over suiker? In de literatuur is er nauwelijks iets positiefs te vinden. Suiker wordt wel gebruikt in één medicinale bereiding tegen hoest. Voor het recept heb je een rettich nodig en 50-100 g suiker. De rettich hol je uit. In het puntje prik je met een dikkere naald een gaatje. Dan vul je de uitholling op met suiker. De rettich zet je rechtop in een glas. Dit laat je over nacht staan. In de ochtend heeft de suiker zich met het sap van de rettich vermengd en is naar de bodem van het glas gedruppeld. Van deze siroop neem je drie keer per dag een theelepel.

Witte suiker volgens de TCM
element:           aarde
thermische werking: koud
indicatie: kleine hoeveelheden helpen tegen droogte
contra-indicatie: damp en slijm dat wil zeggen oedemen,chronische verkoudheid,loopneus, schimmels, overgewicht, plakkerige ontlasting, loopoor, etc

De zoete smaak van suiker ‘reist’ volgens de TCM naar de milt. De TCM bedoelt met milt het hele spijsverteringssysteem, oftewel spijsverteringsvuur. Door veel extreem zoete dingen te eten, raakt dit systeem erg verzwakt. De koude thermische werking van suiker geeft het systeem een tweede klap: in onze buik ontstaat een koelkast. De voeding wordt alleen opgeborgen, maar niet meer getransformeerd en verteerd. Uiteindelijk blijft de voedingsbrij bij wijze van spreken liggen en gaat rotten: we krijgen last van een vol en opgeblazen gevoel, candida en overgewicht. Tegelijkertijd raken we ondervoed, want alleen goed getransformeerde voeding geeft ons een voldaan gevoel.

Onze milt probeert ons dan te attenderen dat ze niet blij is met wat er gebeurt: ze begint om zoet te vragen. Jammer, dat wij bij ‘zoet’ alleen aan koekjes en snoep denken en niet aan voedzame maaltijden, bijvoorbeeld op basis van pompoen, wortels, peulvruchten, vis en granen.

Kortom: TREK IN ZOET is eigenlijk een HULPKREET van onze milt en een teken dat we te WEINIG VOLWAARDIGE en VOEDZAME MAALTIJDEN eten!

De moderne diëtetiek en de Chinese voedingsleer zijn het dus met elkaar eens: Liever geen witte suiker, of in ieder geval minder.

Maar goed, wat moet je doen als je – ondanks dat je weet dat suiker niet goed is – toch veel trek in snoep hebt? Zomaar weglaten kan behoorlijk veel stress opleveren. Kunstmatige zoetstoffen zijn ook geen alternatief. Die maken alles alleen maar erger.

Hoe je trek in zoet effectief kunt aanpakken, kun je lezen in de onderstaande 5 simpele tips.

1.Eet echte, volwaardige en voedzame maaltijden

Als je voedzame maaltijden eet, dan signaleer je je lichaam dat je je goed voedt. De bedoeling is om dit drie keer per dag te doen; niet alleen voor het diner. Voedzaam betekent: voldoende koolhydraten, vet en eiwit. Begin al met een warm ontbijt met voldoende vet en eiwit. De behoefte aan eiwit verschilt, maar met name de meeste vrouwen nemen er te weinig van. In quinoa zit ook eiwit, maar de kans is groot dat dit te weinig voor je is. Neem bijvoorbeeld ook nog een ei of peulvruchten erbij.

2.Vermijd kunstmatige zoetmiddelen

Kunstmatige zoetmiddelen (net als andere light-producten) zijn sterk bewerkt en schadelijk voor de gezondheid. Ons lichaam herkent deze producten niet eens als voedingsmiddel. Wat het lichaam niet herkent, dat kan het ook niet verteren. Daarnaast maken kunstmatige zoetmiddelen juist nog meer trek. Wist je dat kunstmatige zoetmiddelen in de varkensmesterij worden ingezet om de beestjes snel te laten aankomen?

3.Kijk kritisch naar de hoeveelheid zout

Een overmatige consumptie aan zout leidt tot meer trek in zoet. Overmatige veel zout zit in kaas, vleeswaar, kant-en-klaar gerechten. Denk niet alleen aan het gewone keukenzout maar ook aan zoutbronnen zoals miso en sojasaus. Dit zijn goede producten, maar soms eten mensen er te veel van. Daardoor kan de trek in zoet toenemen. Het is echter niet de bedoeling, om al het zout uit je voedingspatroon te bannen!

4.Gebruik (met mate) natuurlijke suikers

Natuurlijke suikers zoals rijststroop, oersuiker, dadels, kokosbloesemsuiker of honing zijn hoogwaardiger dan witte suiker of rietsuiker. Je kunt ze gebruiken als vervanger voor witte suiker. Maar let op: in overmaat gegeten verzwakken ook de natuurlijke suikers het spijsverteringssysteem. Het doel is om de trek in zoet aan te pakken, zodat je uiteindelijk maar weinig behoefte aan zoet hebt, van welke soort dan ook. Hiervoor is het heel belangrijk om voldoende voedzame maaltijden te eten (zie tip 1).

5.Reduceer stress

Vaak snoepen we als we verdrietig, geëmotioneerd of uitgeput zijn. Als je moe thuiskomt, ga dan eerst een kwartier rustig zitten en ontspan. Als er echt geen tijd voor is: probeer om eerst een warm drankje te nemen: gekookt water, een rooibosthee of een warm perensap. Vaak is de trek in zoet dan al voorbij. Zorg ook voor voldoende slaap. Dan hoef je niet terug te vallen op een snelle energie-kick in de vorm van suiker. Bij hevige emoties kun je beter even wachten voordat je wat eet.

Alvast voor in je agenda: Workshop op 24 juni 2017 – Word je eigen voedingsconsulent – Vijf elementen voeding voor iedereen.

Ben je ook de weg kwijt tussen alle voedingsstromingen, tips en diëten? Wil je leren hoe je daarvan he-le-maal onafhankelijk kunt worden? Ben je benieuwd hoe je je spijsvertering kunt versterken – zo effectief en duurzaam, dat het in de toekomst voldoende is om naar je eigen buik te luisteren, in plaats van de zoveelste trend te proberen?

Kom dan op 24 juni naar mijn workshop. Leer je eigen onderbuikgevoel te (her-)ontdekken en word je eigen voedingsconsulent. Dezelfde workshop vindt ook nog een keer plaats in september. Lees meer.

Wat werkt echt als je gewicht wilt verliezen? Hier lees je 10 simpele tips die het afvallen vergemakkelijken. Alle tips zijn gebaseerd op de Chinese voedingsleer oftewel de vijf elementen voeding.

Tip 1: Maak van je ontbijt een hoofdmaaltijd

 ‘s Ochtends is onze verteringskracht het sterkst. Volgens de TCM hebben de spijsverteringsorganen tussen 7 en 11 uur hun grootste capaciteit. In feite verwacht ons lichaam dan een echte maaltijd. Alleen als we uitgebreid hebben ontbeten, kunnen we de dag energiek doorkomen. Daarnaast voorkomt een uitgebreid ontbijt dat we later overmatig veel trek (in zoet) krijgen. Als je het een gek idee vindt om op de ochtend een maaltijd te eten, begin dan met een omelet (eventueel gevuld met gebakken tomaat, ui en restjes aardappelen of rijst van de dag ervoor), pannenkoeken of rijstepap. Vergeet niet het vet en eiwit. Dat kan in vorm van roomboter of kokosolie en ei, peulvruchten, vlees, ja zelfs vis (lekker een stuk biologische gerookte zalm). Begin de maaltijd altijd met een hapje eiwit. Vergeet niet dat iedereen een individuele stofwisseling heeft. Dat betekent dat er mensen zijn voor wie een granenpapje heel goed werkt. Maar er zijn dus ook mensen die meer dierlijk eiwit moeten (!) eten. Voor hun werkt bijvoorbeeld een ontbijt op basis van ei en spek veel beter.

Tip 2: Drink gekookt water

Door gekookt water te drinken zorg je ervoor dat je buik warm blijft. Warmte betekent beweging en dynamiek. Een dynamische vertering is onmisbaar als je gewicht wilt verliezen. Door de warmte komen de verteringsprocessen weer op gang. Drankjes die uit de koelkast komen, blussen het verteringsvuur, waardoor het verteringsvuur zelfs kleine hoeveelheden aan voeding niet meer goed kan transformeren. Kook het water in de waterkoker of kook het volgens de Ayurveda 10-20 minuut in een pan op het fornuis.

Tip 3: Vermijd rauwkostmaaltijden

Dit is een moeilijke gedachte, omdat we natuurlijk overal horen dat we veel rauwe groente en fruit moeten eten om af te vallen. De TCM heeft er een andere visie op: als je een bord vol rauwkost eet (of de maaltijd vervangt door een groenten-smoothie), dan is dit een uitdaging voor je spijsverteringssysteem. Rauw voedsel koelt het verteringsvuur af. De vertering raakt vertraagd en voedingsmiddelen kunnen niet goed worden getransformeerd. Damp hoopt zich op. Je kunt rauwkost daarom beter als aanvulling op een warme maaltijd eten. Wat wel bevorderlijk is voor een goede vertering zijn veel verse keukenkruiden. Ook is een kleine salade van bijvoorbeeld rucola of witlof prima, mits je het als aanvulling op een warme maaltijd eet.

Tip 4: Vermijd koemelkproducten en een overmaat aan schapen- en geitenmelkproducten

Volgens de vijf elementen voeding zijn alle dierlijke melkproducten extreem bevochtigend. Het spijsverteringsvuur verdrinkt er letterlijk in. Uiteindelijk ‘parkeert’ het lichaam het overtollige vocht op de heupen. Dit staat trouwens los van de calorieën die een product heeft. In feite gaat de Chinese voedingsleer ervan uit dat juist vetarme melkproducten tot nog meer damp kunnen leiden dan de volle variante. Vermijd dus koemelkproducten zoals kaas, creme fraiche, yoghurt, kwark, melkchocolade, milk shakes, ijsjes, smeerkaas en alle producten waarin koemelk is verwerkt.  Vermijd een aantal weken ook alle schapen- en geitenmelkproducten. Als je koffie drink, kun je beter voor room gaan dan voor melk. Of probeer een keer een plantaardig alternatief, zoals hazelnootmelk. Kies voor plantaardige alternatieven: rijstmelk, amandelmelk, kokosmelk, quinoamelk, havermelk; maar pas op met sojaproducten! Roomboter of geklaarde boter (ghee) zijn trouwens prima! Deze hoef je niet te vermijden.

Tip 5: Omhels de bittere smaak

Bittere voedingsmiddelen zorgen ervoor dat we niet gaan overeten. Daarnaast drogen bittere voedingsmiddelen de ‘damp’ in het lichaam. Voeg bij elke maaltijd iets bitters toe, bijvoorbeeld een snufje geraspte citroenschil, rucola, witlof, radicchio, kurkuma. Af en toe (!) een kopje groene thee helpt ook.

Tip 6: Verminder brood

Volgens de vijf elementen voeding is tarwe een heel slijmvormend graan. Broodmaaltijden leiden tot een opgeblazen gevoel en creëren damp. Daarnaast verzadigen ze niet voldoende. Als je brood wilt eten, eet het dan als aanvulling bij een soep of warme maaltijd. Spelt zuurdesembrood heeft de voorkeur boven tarwebrood. 

Tip 7: Laat dieetproducten staan

Aan dieetproducten is veel gesleuteld om ze – volgens de Westerse diëtetiek – calorieën te onttrekken. Dit gaat ten koste van de smaak en van de gezondheid. Het lichaam is niet gemaakt om kunstmatige en sterk bewerkte voedingsmiddelen te herkennen en te kunnen verteren. 

Tip 8: Kies producten die afvalstoffen afvoeren

Volgens de TCM heeft overgewicht te maken met een overmaat aan zogenaamde damp in het lichaam. Damp vertraagt de dynamiek, geeft een zwaar gevoel en leidt tot vet- en vochtophopingen. Bepaalde voedingsmiddelen zijn bijzonder goed geschikt om de damp af te voeren en het lichaam te reinigen.  Voorbeelden zijn radijs, kardemom, waterkers, gierst, volkorenrijst, zeewier, miso, rettich, peulvruchten (behalve soja en sojaproducten).

Tip 9: Stimuleer je stofwisseling

Volgens de Westerse diëtetiek helpen kruiden en specerijen tegen schimmels en parasieten. Daar is de vijf elementen voeding het helemaal mee eens. Kruiden en specerijen stimuleren de spijsvertering. Een goed werkende sijsvertering zorgt ervoor dat vocht en damp helemaal niet kunnen ontstaan. Denk bij kruiden en specerijen aan verse basilicum, oregano, kruidnagel, kurkuma, peterselie, anijs, vanille.

Tip 10: Zoek naar (ander) zoet in je leven

Vaak eten we niet omdat we echt trek hebben, maar omdat we ons vervelen. Of we zijn boos of teleurgesteld. Zoetigheid is vaak een troost of vervanging, omdat er op dat moment even niets anders zoets in ons leven of een bepaalde situatie is. Maak plezier, dans, stop met piekeren en omgeef je met mensen die je energie geven!

Infografic ‘Afvallen met de vijf elementen voeding’

Download onderaan het plaatje je infografic (in pdf-formaat): ‘Afvallen met de vijf elementen voeding’. Je kunt het op A4 formaat printen. Klink op de link onderaan.

Infografic_afvallen_vijf_elementen_voeding_www.juttakoehler.eu
(met grote dank aan Barbora Kostal – information designer – 06 1317 1435)

Wist je dat je door middel van een goede ademhaling een massage aan je darmen kunt geven?

Volgens de Chinese kalender is de herfst al begonnen: de dagen worden weer korter en donkerder. Ondanks dat de temperatuur nog een keer kan oplopen (de zogenaamde ‘herfsttijger’) gaan we het ‘kleine yin’ tegemoet. De herfst behoort tot het element metaal, net als de twee orgaansystemen Long en Dikke Darm. Eerder dit jaar heb ik een blog geschreven over de functie van de Long. Nu is zijn ‘broertje’, de Dikke Darm aan de beurt. 

De Traditionele Chinese Geneeskunde gaat ervan uit dat een slechte spijsvertering voor 80% van alle ziektes verantwoordelijk is.

Ik laat je zien hoe je door middel van een simpele (ademhalings)oefening je darm in zijn functie kunt ondersteunen. Op die manier kun je een drukkend gevoel op de buik, winderigheid en obstipatie heel gemakkelijk ‘weg-ademen’. Afvalstoffen worden gemakkelijker uitgescheiden.

Oefening 1: buikademhaling
Deze oefening kun je staand of liggend doen. Leg beide handen op de buik, ter hoogte van je navel. Adem nu in je buik zodat je je handen omhoog duwt. Bij het uitademen druk je met de handen zacht op de buik tot dat dit niet verder kan. Herhaal deze oefening 36 keer. (Doe de oefening niet onmiddellijk na het eten maar wacht minimaal één uur).

Oefening 2: extra diepe buikademhaling
Wanneer kun je de oefening doen?

• het beste direct na het opstaan met nuchtere maag; anders minimaal één uur na het eten.
• één à twee keer per dag.
• niet wanneer je net bent geopereerd aan je buik, hart of long

Hoe gaat de oefening?

• ga staan en buig je bovenlichaam naar voren. Plaats je handen op je bovenbenen direct boven de knieën, zodat je extra steun hebt.
• adem in met de buikademhaling en adem vervolgens alle lucht uit.
• trek dan je buik zo ver mogelijk in – alsof je met je navel je wervelkolom wilt raken.
• laat weer los (zonder al weer adem te halen) en strek je buik zo ver mogelijk naar voren.
• herhaal dit zo vaak je kunt. Als je net begint met de oefening zal het waarschijnlijk maar twee à drie keer lukken.
• haal dan pas opnieuw adem.
• herhaal de hele oefening drie keer.

Voeding voor de Dikke Darm

Wist je dat er bijna twee kilo bacteriën in je darm ‘wonen’? Al die biljoenen kleine wezens willen goed gevoed worden.
Voedingsmiddelen die extra goed zijn voor de darmflora zijn miso en umeboshi.
Minder exotisch, gemakkelijk verkrijgbaar en geheel in de traditie van onze voorouders is rauw zuurkool: een paar sliertjes bij elke maaltijd brengen de darmflora in balans.
Je kunt ook zelf een pickle maken. Mijn favoriet is de snelle pickle van Chinese kool. Hiervoor snij je een halve gewassen Chinese kool in heel dunne reepjes. De reepjes meng je met één eetlepel umeboshi-azijn. Als je wilt, kun je de Chinese kool vervolgens onder druk zetten. Dit kan met een pickle-pers. Je kunt ook gewoon een kleinere kom nemen, deze op de kom met de Chinese kool plaatsen en er een zwaar voorwerp op doen. Op die manier creëer je ook druk. Wacht minimaal een half uur (dat is heel snel voor een pickle) voordat je de pickle serveert.

Het was een tijdje stil maar uiteraard heb ik niet stil gezeten. De meest gehoorde klacht bij mij op consult is ‘vermoeidheid’. Soms zijn mensen de hele dag moe, soms gaat het vooral om het dipje op de middag. Om je een beetje op weg te helpen, heb ik een e-book geschreven waarin ik uitleg wat je door middel van voeding aan je vermoeidheid kunt doen. 

Hier onder vind je een voorproefje van de inhoud. (meer…)

[herzien op 2 april 2020]
 
Volgens de TCM zijn de Longen het meest gevoelige orgaan van de mens. Net als de Dikke Darm horen de Longen bij het element metaal. Omdat je de hele dag ademt, hebben ze extreem veel contact met de buitenwereld.

Tips voor de gezondheid van onze longen

Deze tips zijn zeker niet alleen bedoeld voor rokers maar voor iedereen die iets voor de gezondheid van de Longen wil doen. Vergeet niet: de TCM is een gezondheidsleer die gericht is op preventie!

Laat los!

Uitademen, dus loslaten, is een yinne beweging. Uitademen en kunnen loslaten hebben niet alleen betrekking op het daadwerkelijke ademhalen maar ook op alles wat ons in het leven belast. Kasten opruimen, scheiden van onbelangrijke dingen, het loslaten van vriendschappen die te veel energie kosten, komen allemaal ook de gezondheid van de Longen ten goede.

Druk verdriet  niet weg

Verdriet is de emotie die (op lange termijn) de Longen het meest beschadigt. Hierbij gaat het niet om het heel natuurlijke gezonde verdrietig zijn na het verlies van personen of materiële dingen. Schadelijk is alleen een chronisch verdriet. Een verdriet dat niet leidt tot afscheid nemen. Net zo schadelijk is het om helemaal geen verdriet toe te laten. Verdriet is heel belangrijk om weer nieuwe ruimte te krijgen en om verder te kunnen in ons leven. 

Droog je Longen niet uit

De Longen zijn heel gevoelig voor uitdroging, een zogenaamde yin-deficiëntie. De uitdroging kan komen door droge kamerlucht en tabak maar ook door uitdrogende voedingsmiddelen. Uitdrogende voedingsmiddelen zijn met name

• koffie (ook granenkoffie)
• hete specerijen zoals gedroogde gember, chili, kerrie, kaneel, cacao, etc.
• zwarte thee, groene thee, thee met hete specerijen zoals chai en gemberthee
• alcohol

Wil je nog meer lezen over uitdrogende voedingsmiddelen, kijk dan hier. 

Houd je Longen gezond door…

Volgens de TCM zijn de Longen afhankelijk van Milt en Maag. De TCM zegt dan ook: de Longen zijn het kindje van de Milt. Vertaald betekent dit dat een gezonde Milt-Qi (dat wil zeggen spijsvertering) de basis is voor een gezonde Longen-Qi. Een goede Maag-Yin beschermt ook weer de Longen-Yin. Daarnaast bestaan er enkele voedingsmiddelen en bereidingen die de Longen extra beschermen tegen uitdroging: peren, mandarijnen, amandelmelk en sesam. Voedingmiddelen die tevens goed zijn voor de Longen-Qi: rettich, radijs, koolrabi, tuinkers, waterkers, tijm (let met tijm op: tijm is heel verwarmend en kan in overmaat juist weer tot uitdroging leiden).

Lotuswortel – een plant voor je Longen

De TCM kent nog een bijzonder leuk voedingsmiddel voor de Longen: de lotuswortel. Als je de lotuswortel in plakjes snijdt, dan weet je ook waarom dat zo is: de holle ruimtes doen denken aan de holtes van onze luchtwegen. Lotuswortels horen bij de familie van de waterlelie. In de herfst en winter zijn ze vers verkrijgbaar. In de overige maanden van het jaar zijn ze met name in gedroogde vorm (gedroogde plakjes of in poedervorm) verkrijgbaar. Lotuswortel helpt tegen hoesten en slijm in de holtes. Daarnaast bouwt lotuswortel Bloed op. Persoonlijk vind ik lotuswortel – hm, hoe moet ik het zeggen – niet echt een gigantisch culinair genot. Maar dat kan aan mij liggen. Zo nu en dan in de misosoep of in een bouillon vind ik het echter prima te doen. En wie weet, lust jij de smaak van lotuswortel wel heel graag. Lotuswortel krijg je in veel toko’s en inmiddels ook in veel natuurvoedingswinkels. 

Recept: thee van lotuswortel
Schil 5 cm van een verse lostuswortel en rasp hem dan fijn. Knijp het sap in een pannetje en doe er een kop water bij. Breng kort aan de kook en drink de thee op.
In plaats van verse lotuswortel kun je ook gedroogde lostuswortel (zie de fotos) nemen. Kook deze circa 10 minuten met een kopje water. Schenk door een zeef en drink op.
Verse lotuswortel krijg je in de toko. Gedroogde lotuswortel is verkrijgbaar in de biologische winkel. De smaak van de thee vind ik trouwens wel prima. Lekker mild. 

Maar let op: ik zeg hier natuurlijk niet dat een thee kan helpen tegen zware infectieziektes van de long en al helemaal niet tegen longontsteking. Waar het wel om gaat: doe je long iets goeds en dat kan met bovengenoemde voedingsmiddelen. Doe de Longen vooral ook dan iets goed, als er niets aan de hand is. Preventie is in de TCM echt heel belangrijk!