In sommige weekenden – na het uitslapen – begin ik de dag met een brunch-achtige maaltijd. Dan is het al rond 11 uur. Als ik op die dag dan nog een tussendoortje neem en vervolgens gewoon dineer, dan houd ik meestal trek. Dit gebeurt los van de grootte van de maaltijden en tussendoortjes. Ik merk ‘s avonds dat ik letterlijk een complete maaltijd heb overgeslagen. Dus zo’n oefening van uitslapen en lekker laat ‘ontbijten’ werkt niet echt voor mij.
Maar wie weet hoor je bij de mensen voor wie dit wél erg goed werkt en die zich helemaal op en top gevoed voelen met maar twee maaltijden op een dag. Waar ik het vandaag over wil hebben is de vraag of je écht moet ontbijten.
‘Ontbijt je fit’
Als auteur van het boek ‘Ontbijt je fit’ zou ik natuurlijk volmondig ‘ja’ moeten roepen. Natuurlijk moet je ontbijten! Ik denk nog steeds dat het ontbijt de meest aangewezen maaltijd is om aanpassingen door te voeren. Vanuit TCM-oogpunt maar ook vanuit praktisch oogpunt. Maar ook hier ligt het antwoord genuanceerder. Laat ik het maar zo zeggen: het hangt ervan af.
Wat zegt de TCM?
Volgens de TCM is het heel duidelijk: Maag en Milt, de twee organen die verantwoordelijk zijn voor de spijsvertering, hebben ‘s ochtends hun hoogste energetische capaciteit. Voor de Maag is dit tussen 7 en 9 uur. Voor de Milt tijdens de twee daaropvolgende uren.
Als je dit in gedachte houdt en het feit dat we vaak lange en drukke dagen hebben, dan is het alleen maar logisch om je lichaam te voorzien van brandstof voordat je het huis verlaat. (Dat hoeft trouwens niet stipt om 7 uur te zijn – ten minste niet naar mijn interpretatie, en die kan soms best ruim zijn. Maar binnen de eerste anderhalf uur na het opstaan aan het ontbijt te zitten, is wel een aanrader.)
Een ontbijt is vooral belangrijk als je vaak moe bent, als je spijsvertering niet op orde is, als overgewicht hebt, kortom als je niet zo lekker in je vel zit. Überhaupt geen trek in de ochtend hebben, geeft eigenlijk aan dat je Milt en Maag te moe zijn om van zich te laten horen. Trek hebben in ontbijt betekent ook: trek hebben in het leven, je tanden in iets durven te zetten. Er zin in hebben. Als je dit mist, dan zou je wel eens iets liever voor je midden (Milt en Maag) mogen zijn. Je moet je spijsverteringsorganen dus letterlijk een beetje wakker kietelen. En dat doe je natuurlijk door (de passende voeding) te eten. Weet je nog dat de Chinezen zeggen “De aarde geneest zichzelf”? Of te wel: stop er goed eten in en je spijsverteringsorganen kunnen weer aansterken en in balans komen. In dit geval is een ontbijt – ook al zijn het om te beginnen maar een paar kleine hapjes – bijna onmisbaar.
Uitdaging: Wat als ik giga-vroeg op moet staan?
Als je buschauffeur bent of verpleegkundige en je werk op steeds wisselende tijden begint, dan kun je de eerste maaltijd van de dag gewoon als ontbijt beschouwen. Stel dat je om 4 uur op moet staan – dan snap ik best dat je nog geen trek hebt. In dit geval kun je het ontbijt meenemen naar je werk en dan een paar uur later hopelijk een rustig moment vinden om te ontbijten en de dag te beginnen.
Wat zegt de leer van de stofwisselingstypes?
Als je bij de koolhydraat- en gebalanceerde types hoort, dan zou een ontbijt een vast onderdeel van je dag moeten zijn. Juist de koolhydraat-types hebben vaak een niet zo sterke spijsvertering. Ze doen het vaak het beste op 3 maaltijden plus nog tussendoortjes. Een complete maaltijd structureel overslaan, betekent dat ze structureel tekortkomen.
Voor de rood-vlees-en-vettypes ligt het net iets genuanceerder. Extreme rood-vlees-en-vettypes kunnen wel degelijk structureel leven met twee maaltijden per dag. Dit hoor ik vaak van klanten (horende bij dit stofwisselingstype) die na een bepaalde tijd zo goed zijn afgestemd dat ze goed verzadigd zijn. Ze voelen dan ineens dat ze aan een later ontbijt en een vroeg diner genoeg hebben. Let wel: twee maaltijden per dag zijn dus niet het ultieme doel voor elke rood-vlees-en-vettype. Maar het is dus okay en prima. Onmisbare voorwaarden zijn dat je spijsvertering op orde is, dat je je op en top fit voelt en natuurlijk dat je maaltijden kiest die voor jou goed verteerbaar zijn en die je midden goed verzadigen.
En intermittent fasting dan?
Telkens weer komt tijdens consulten het onderwerp intermittent fasting ter sprake. Als je dit niet kent: het gaat hier om een periodiek (wel onderbroken) vasten. De vastenperiode beslaat meerdere uren (soms ook een hele dag) en vervolgens mag je weer eten. Er zijn talloze manieren om aan intermittent fasting te doen. In de praktijk maak ik vaak mee dat klanten in het kader van deze methode simpelweg het ontbijt overslaan.
Vanuit TCM oogpunt is deze manier van intermittent fasting voor de overgrote meerderheid minder geschikt. Zeker als je je niet vitaal voelt. Vaak brengt dit ook niet het gewenste effect op het gewicht. Want het lichaam voelt precies dat er een maaltijd mist. Daarnaast kunnen de eventueel sowieso al zwakke spijsverteringsorganen niet herstellen.
Wat wel een goed compromis kan zijn en ook de stofwisseling op gang kan helpen: een vroeg diner, dan circa 14-16 uur niets eten (als het goed is slaap je natuurlijk tijdens deze periode). Vervolgens eerst sporten – bij voorkeur in de buitenlucht – en dan wél ontbijten. Concreet: je dineert om 18 uur. De volgende ochtend ga je rond 8 uur eerst hardlopen, flink wandelen of op een andere manier bewegen die je aan het zweten brengt. En dan ga je gewoon ontbijten. Als dit rond 9 uur is, dan heb je zo’n 15 uur gevast. Je hoeft intermittent fasting dus niet te opgeven maar je combineert het gewoon met de TCM.
Ja, hoe nu verder?
Ik ga proberen om dit allemaal samen te vatten. Hoe meer je lichaam uit evenwicht is, hoe belangrijker je ontbijt is. Hoe minder honger en trek je kunt voelen, hoe belangrijker een ontbijt is. Voor de rood-vlees-en-vettypes geldt dat ze met het ontbijt en vooral het tijdstip van het ontbijt iets ruimer om kunnen gaan – mits hun spijsvertering en lichaam in balans zijn.
En bovenal: jouw lichaam heeft altijd het laatste woord!
Als jij je vitaal voelt en geen klachten hebt, blijf dan vooral jouw eigen manier volgen.
(c) stockfoto canva
